Adam Wajrak o śmierci żubra przy granicy. „Niestety, zrobił się tu trochę Dziki Zachód”
- — Śmierć tego żubra i wypadek z udziałem wojskowej ciężarówki jest czymś strasznie symbolicznym. Został zabity przez ludzi w mundurach, w polskich mundurach — komentuje w rozmowie z Onetem Adam Wajrak
- Wojsko tłumaczyło, że kierujący pojazdem poruszał się z prędkością ok. 40 km na godz. — Śmierć tego żubra to paskudna wisienka na paskudnym torcie, którą robią nam tutaj na pograniczu służby — mówi przyrodnik i dziennikarz, który jako jeden z pierwszych informował o wypadku
- — Uderza nie tylko to, że do takiego wypadku w ogóle doszło, ale też ściemnianie ze strony władz. Mogli zwyczajnie powiedzieć „przepraszam” i przyznać się do błędu. To kręcenie jest tutaj bardzo źle odbierane — mówi
- Więcej podobnych tekstów znajdziesz na głównej stronie Onetu
Po zabiciu żubra przez wojskowego jelcza pędzącego na patrol przy granicy z Białorusią Żandarmeria Wojskowa ustaliła trzeźwość kierowcy i podała, że jechał on z prędkością ok. 40 km na godz. Do wypadku doszło w niedzielę rano. — Żołnierze jechali jelczem i z otwartej bramy posesji zza niewielkiego domku wybiegł żubr i wpadł pod samochód — mówił Onetowi kpt. Iwo Sawa, rzecznik prasowy Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Lublinie. — Z ustaleń wynika, że żołnierze jechali około 40 km na godz., a w okolicy nie było dodatkowego ograniczenia prędkości — dodał.
W wersję wojskowych nie wierzą okoliczni miejscowi. O komentarz w tej sprawie zwróciliśmy się też do Adama Wajraka, przyrodnika i dziennikarza „Gazety Wyborczej”, który jako jeden z pierwszych informował w mediach społecznościowych o zdarzeniu.
Adam Wajrak: nie wierzę w wersję wojskowych
— Oczywiście, wypadki się zdarzają. Ale powiem tak: wojsko od dawien dawna zachowuje się tutaj wyjątkowo nieodpowiedzialnie. Jakby dowódcy czy inne osoby decyzyjne nie poinformowali tych żołnierzy, w jakim miejscu się znajdują — komentuje dla Onetu Adam Wajrak. Jak sam podkreśla, nie przypomina sobie, aby kiedyś doszło do wypadku z żubrem na takiej wiejskiej drodze. — Do kolizji dochodzi głównie na drogach wojewódzkich, albo krajowych i zwykle poza puszczą, ale nie w puszczańskich wioskach takich jak Teremiski czy Masiewo. A ciężarówki naprawdę tędy pędzą — dodaje.
— Po wypadku specjalnie z kolegą jeździliśmy w podobnym miejscu, też przez wieś, 40 km na godz., czyli z taką prędkością, jaką podało w swoich wyjaśnieniach wojsko. Chociaż tak naprawdę powinno się jechać 30 km na godzinę, bo takie są oznaczenia w tamtej wsi dla ciężarówek. Przejechaliśmy z rzekomo taką samą prędkością — i proszę wierzyć, naprawdę bardzo trudno przyjąć wersję przedstawioną przez wojsko. Tym bardziej że nasze doświadczenia na granicy są jakie są. Wojsko czy inne służby niestety nie zawsze mówią prawdę. Tak jak to było w przypadku, gdy zagrodzono żubry concertiną pomiędzy płotem polskim a białoruskim: wojskowi, straż graniczna, ale też Białowieski Park Narodowy bardzo długo wówczas twierdzili, że w ogóle „nic takiego się nie dzieje”. Dopiero jak żubry zaczęły przy tej concentrinie padać, to wtedy się przyznali. Zaczęli nawet coś tam rozgradzać i udawać, że coś jednak robią. Więc ja nie wierzę w wersję wojskowych. Zupełnie nie wierzę — przyznaje Wajrak.
— Temat żubrów mógłby mi się już właściwie znudzić. Widzę je prawie codziennie. Bardzo je lubię, bo, po pierwsze, są naprawdę przeróżne. Mają różne zachowania, charaktery. Różne twarze. Ja nie mówię pyski, tylko właśnie tak: twarze. To jedna rzecz. Druga, to jak bardzo ich świat się zmienia wraz z porami roku. Jak np. przychodzi wczesna wiosna, to puszcza na dole jest biała od zawilców. One są lekko trujące dla człowieka, ale dla żubrów wcale. Proszę mi wierzyć: to niesamowite, jak widzi się tak wielkie brązowe zwierzę, które stoi i pożera sobie te białe, delikatne kwiatki. Zrobiliśmy o tym film, będzie w grudniu na moim kanale „Tropem Wajraka” na portalu YouTube.
„Zrobił się tu trochę Dziki Zachód”
Żubr z Teremisek (zdjęcie z archiwum Adama Wajraka)
— Chciałbym, żeby to było jasne: to, że służby tutaj są, wcale nie oznacza, że my czujemy się bezpieczni — zaznacza.
— Nie dość, że potrafią celować z karabinów do cywili, w tym obywateli polskich wyglądających jak przeciętny obywatel polski i krzyczeć do ludzi: „gleba!”, to próbują też przepędzać ludzi z terenów ogólnodostępnych, wieszając według upodobania kartki z napisem: „Wstęp wzbroniony”. Albo szarpać turystów o ciemniejszym kolorze skóry. Niestety, zrobił się tu trochę Dziki Zachód. I to za przyzwoleniem rządzących i dowódców. A jak dochodzi do czegoś poważnego, typu uzbrojone po zęby helikoptery wrogiego państwa latają sobie nad Białowieżą, to okazuje się, że wojsko ich nie zauważyło — dodaje Wajrak.
— Strasznie szkoda tego żubra. Strasznie. To były dwa samce. Wędrujące męskie pary to u żubrów zupełnie normalna rzecz. One mają takie kawalerskie grupki, które prowadzi starszy byk — komentuje przyrodnik.
— Żubry naprawdę mają swoje charaktery. To widać. Jedne są bardziej narwane, inne są bardziej spokojne. Ba! Żubry się przyjaźnią. Mogłem to obserwować tutaj, w naszej wsi. Lata temu był tu taki pies, Chester malamut, i on biegał do tych żubrów. I proszę sobie wyobrazić, one się z nim bawiły. Nie wszystkie potrafiły, bo żubr to jednak żubr, wielkie zwierzę, które łatwo mogłoby takiego mamuta jednym uderzeniem głowy rozgnieść na miazgę. Widziałem, jak delikatnie potrafiły „przycisnąć” w zabawie tego psa tak, by jednak nic mu się nie stało. Nawet nie pisnął. A później się ganiały, jakby bawiły się w berka. Zwierzęta mają bardzo skomplikowane relacje — mówi.
Żubr z Teremisek (zdjęcie z archiwum Adama Wajraka)
Żubry są ze sobą bardzo związane
— Bardzo wzrusza historia z tym młodszym żubrem, który nie chciał opuścić swojego martwego towarzysza — przyznaje Wajrak.
Do sieci bardzo szybko trafiły poruszające zdjęcia i nagranie, na których widać zabitego żubra i nieodstępującego go na krok towarzysza.
— Nic na temat tego drugiego żubra niestety nie wiem. Z tego, co zobaczyłem na zdjęciach, to ten zabity był dojrzałym osobnikiem. Ten, który z nim tam był, jest wyraźnie młodszy. Taki młodzieniaszek, powiedziałbym. Nie nastolatek, ale właśnie młodzieniaszek. Może znajdzie sobie jakiegoś innego życiowego przewodnika, bo to trochę relacja tego typu — wyjaśnia Wajrak. — W naszej wsi też jest teraz starszy żubr, z trochę przytępionymi rogami, i on się od paru tygodni trzyma z takimi właśnie młodzieniaszkami. Pojawił się też wspaniały, wielki, wypasiony chłopak, taki trochę napakowany, ale gdzieś sobie poszedł. Na razie są trzy czy cztery. Będzie ich więcej, bo one trzymają się teraz w takich grupkach. Później przychodzi okres godowy, zaczyna się gdzieś koło lipca, sierpnia — u żubrów on jest bardzo rozciągnięty. W okresie godów żubry z naszej wsi znikają. Rozchodzą się do stad, w których są krowy. Kursują między nimi. Jeśli wtedy jakiś tutaj zostaje we wsi, to musi być to już prawdziwy staruszek. Kiedyś mieliśmy takiego, staruszka zwanego Wikingiem, bo miał bardzo rozłożyste rogi. W ostatnich latach życia właściwie nigdzie się już stąd nie ruszał — opowiada.
Żubr z Teremisek (zdjęcie z archiwum Adama Wajraka)
Wymknąć się zagładzie
— Trzeba pamiętać, że żubr to gatunek, który cudem udało się uratować. To jest absolutny cud. Żubry kilkukrotnie wymknęły się zagładzie. Większość megafauny, wszystkie te tury, tarpany — to wszystko wyginęło. Tych gatunków już nie mamy. A żubry ocalały. Rozmawiałem na ten temat z naukowcami i powiedzieli, że to właśnie żubry miały spośród nich wszystkich najmniej predyspozycji do tego, żeby przetrwać. Jednak jest coś takiego jak szczęście w przyrodzie — mówi Wajrak.
— Trzeba też pamiętać, że to jest gatunek, który jest bardzo nie liczny. W tej chwili jest może 10 tys. żubrów na świecie. Dla porównania: amerykańskich bizonów jest 600 tys., a niedźwiedzi polarnych, które są symbolem umierających zwierząt i zagrożonych gatunków, jakieś 20-30 tys. Więc musimy się ciągle troszczyć o te nasze żubry. To jest zwierzę, które wymaga ciągłej troski — i tego, byśmy się nimi zachwycali — dodaje.
— Śmierć tego żubra i wypadek z udziałem wojskowej ciężarówki jest na tym tle czymś strasznie symbolicznym. Został zabity przez ludzi w mundurach, w polskich mundurach. To jest naprawdę niezwykle smutne — mówi na koniec.
