Wybitna afgańska działaczka na rzecz edukacji kobiet została aresztowana przez talibów, mimo że nastoletnie dziewczęta i kobiety mają zakaz wstępu do klas.

Matiullah Wesa, lat 30, często otrzymywał groźby – spędził lata podróżując po Afganistanie, próbując poprawić dostęp do edukacji dla wszystkich dzieci.

Talibowie nie powiedzieli, dlaczego pan Wesa jest w areszcie. Napadnięto również na jego dom.

Jego aresztowanie następuje po zatrzymaniu szeregu innych aktywistek, które prowadziły kampanię na rzecz edukacji kobiet.

W lutym prof. Ismail Mashal, zagorzały krytyk zakazu edukacji kobiet przez rząd talibów, został aresztowany w Kabulu podczas rozdawania bezpłatnych książek. Został uwolniony 5 marca, ale od tego czasu nie zabierał głosu.

Pan Wesa jest jednym z najwybitniejszych działaczy edukacyjnych w Afganistanie i za pośrednictwem swojej organizacji charytatywnej PenPath prowadzi kampanię na rzecz prawa dziewcząt do nauki od czasu, gdy talibowie zakazali kobietom edukacji w 2021 roku.

Jego ostatnim tweetem – w poniedziałek, w dniu jego aresztowania – było zdjęcie kobiet-wolontariuszek PenPath „proszących o islamskie prawa do edukacji dla swoich córek”.

Misja ONZ w Afganistanie również zwróciła uwagę na sprawę Wesy i wezwała talibów do wyjaśnienia miejsca jego pobytu i powodów jego zatrzymania.

Wesa został aresztowany po tym, jak w poniedziałek wyszedł z meczetu w stolicy Kabulu.

„Talibowie przybyli dwoma pojazdami” – powiedziała BBC osoba bliska rodzinie. „Zostali zakuci w kajdanki i wsadzeni do samochodu.

„Dzisiaj o 10 rano talibowie weszli do jego domu i dokonali nalotu. Przewrócili go do góry nogami, zagrozili jego rodzinie, że nie będą mówić, zajęli telefony, dokumenty i komputery. Bracia Matiullaha zostali na krótko zatrzymani, a następnie zwolnieni z ostrzeżeniem”.

Pan Wesa podróżował do setek dystryktów w Afganistanie w ciągu ostatniej dekady, aby promować sprawę edukacji.

Założona przez niego sieć PenPath ma ponad 2400 wolontariuszy w całym kraju. Pomagają w zakładaniu lokalnych klas, znajdowaniu nauczycieli i dystrybucji książek i artykułów piśmiennych.

Zakaz uczęszczania dziewcząt do szkół średnich nie powstrzymał pana Wesy. „Szkody, jakie powoduje zamknięcie szkół, są nieodwracalne i niezaprzeczalne” – napisał w zeszłym tygodniu na Twitterze.

Prawa kobiet są stopniowo ograniczane od czasu powrotu talibów do władzy w sierpniu 2021 r. po wycofaniu się sił dowodzonych przez Stany Zjednoczone.

Tylko chłopcy i nauczyciele płci męskiej zostali wpuszczeni do szkół średnich po ich ponownym otwarciu we wrześniu 2021 r.

Nastąpił krótki okres nadziei po ogłoszeniu w marcu 2022 r., że dziewczęta będą mogły uczęszczać do szkół średnich. Ale zapłakane uczennice zostały odrzucone po tym, co wydawało się nagłym zwrotem ze strony przywódców talibów.

Powiedzieli, że dziewczęta będą mogły wrócić do szkoły po „przygotowaniu kompleksowego planu zgodnie z szariatem i kulturą afgańską”. Ale w grudniu 2022 roku studentki również zostały wykluczone z uniwersytetów.

Talibowie twierdzą, że szkoły i uniwersytety są tylko tymczasowo zamknięte dla kobiet i dziewcząt, dopóki nie zostanie stworzone „odpowiednie środowisko”.

Ale kobiety są poważnie ograniczone także w inny sposób. Talibowie zadekretowali, że kobiety powinny być ubrane w sposób odsłaniający tylko oczy i musi im towarzyszyć krewny płci męskiej, jeśli podróżują na odległość większą niż 72 km (48 mil).

A w listopadzie zeszłego roku kobietom zabroniono wstępu do parków, siłowni i basenów, pozbawiając je najprostszych swobód. Egzekwowanie zasad jest różne w różnych obszarach, ale zasady tworzą atmosferę strachu i niepokoju.

Restrykcje są kontynuowane pomimo międzynarodowego potępienia i protestów zwykłych kobiet, a także aktywistek wypowiadających się w ich imieniu.

Utrudniały także pracę grup pomocy zagranicznej po tym, jak talibowie powiedzieli, że kobiety nie mogą pracować w krajowych i międzynarodowych organizacjach pozarządowych, z wyjątkiem sektora zdrowia.

Niektóre organizacje zostały zmuszone do zawieszenia usług w czasie, gdy kraj przeżywa poważny kryzys gospodarczy i humanitarny.