W badaniu genetycznym prehistorycznej Europy The New York Times nazwanej „najsolidniejszą jak dotąd analizą” na ten temat, badacze dokonali zaskakującego odkrycia: ośmiu wcześniej niezidentyfikowanych grup starożytnych ludzi.

Analizując starożytne DNA, naukowcy odkryli co najmniej osiem nieznanych wcześniej populacji europejskich łowców-zbieraczy. Współistniały przez tysiące lat, najwyraźniej wymieniając się narzędziami i dzieląc kultury.

— The New York Times (@nytimes) 2 marca 2023 r

Nazwy grup: Gravettian, Vestonice, Fournol, GoyetQ2, Villabruna, Oberkassel, Sidelkino i Aurignacian.

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Natura jako dwa odrębne badania 1 marca. Obejmowały one wyniki badań szczątków 357 starożytnych Europejczyków. Wśród kilku fal łowców-zbieraczy, które migrowały na kontynent między 45 000 a 5 000 lat temu, znaleźli grupy genetycznie bardziej różniące się od siebie niż dzisiejsi Europejczycy i Azjaci.

Populacje współistniały w Europie przez tysiące lat, stykając się ze sobą poprzez handel i kulturowe zapylenie krzyżowe. Niektóre grupy przetrwały epokę lodowcową (która zakończyła się około 10 000 lat temu), podczas gdy inne zniknęły — prawdopodobnie z powodu konfliktów między Czasy powiedział.

Vanessa Villalba-Mouco, paleogenetyk z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech i autorka obu badań, powiedziała, że ​​jest to znaczący krok naprzód w zrozumieniu tych wciąż tajemniczych przodków człowieka.

Nowe spojrzenie

Kiedy około 8 000 lat temu pierwsi rolnicy do Europy przybyli z Bliskiego Wschodu, napotkali pozostałości tych ośmiu grup. Jasnoskórzy i ciemnoocy ludzie mieszkali na wschodzie, a prawdopodobnie ciemnoskórzy i niebieskoocy ludzie mieszkali na zachodzie.

Proces ten był daleki od liniowego. Wydarzenia związane ze zmianą klimatu, takie jak postęp i cofanie się lodowców w północnej Europie, spowodowały radykalne zmiany w krajobrazie dla łowców-zbieraczy. Adaptacje narzędzi i metod przetrwania odzwierciedlały zmiany.

Po zniknięciu neandertalczyków około 40 000 lat temu, zaczęła ich zastępować nowa kultura zwana Gravettian. Wraz ze spadkiem temperatur na całym kontynencie, ludność Gravettian zyskała na znaczeniu dzięki polowaniu na mamuty włochate i inną grubą zwierzynę. Wykonali także figurki Wenus, statuetki różnie interpretowane jako przedstawiające płodność lub przetrwanie.

Wyobrażając sobie plemię łowców-zbieraczy w ruchu. Zdjęcie: Shutterstock

Naukowcy odkryli szczątki Gravettian z odrębną genetyką w dwóch odmiennych obszarach, co sugeruje dwie odrębne grupy: jedną we Francji i Hiszpanii oraz jedną we Włoszech, Czechach i Niemczech.

Badania nazwały zachodnią populację ludem Fournol i odkryły powiązanie genetyczne między nią a 35 000-letnimi pozostałościami oryniackimi w Belgii. Nazwali wschodnią grupę Vestonice i odkryli, że mają wspólnego przodka z liczącymi 34 000 lat łowcami-zbieraczami z Rosji.

Fournole przetrwały epokę lodowcową, która rozpoczęła się kilka tysięcy lat po ich przybyciu, ale Vestonice nie. Badając genetykę Europejczyków po epoce lodowcowej, naukowcy nie znaleźli żadnych śladów Vestonice. Zamiast tego wykryli geny z populacji łowców-zbieraczy, która najwyraźniej przybyła z Bałkanów, znanej jako Villabruna. Przenieśli się do Włoch, zastępując Vestonice.

Jeśli chodzi o Fournole, niektórzy migrowali jeszcze dalej na północ, tworząc populację, którą naukowcy nazwali GoyetQ2.

Około 14 000 lat temu GoyetQ2 i Villabruna spotkali się i stworzyli inną genetycznie odrębną grupę: Oberkassel.

Zmieniający się klimat skłania do migracji

Autor badania Cosimo Posth, paleogenetyk z Uniwersytetu w Tybindze w Niemczech, spekulował, że zmiana klimatu spowodowała redystrybucję grup. Mniej więcej w czasie, gdy pojawił się Oberkassel, w większości Europy wyrosły lasy w okresie wyraźnego ocieplenia.

Lud Oberkassel mógł być lepszy w polowaniu w lasach, podczas gdy GoyetQ2 wycofał się wraz z kurczącymi się stepami.

Kierując się na wschód, Oberkassel natknął się na nową grupę łowców-zbieraczy, którzy prawdopodobnie przybyli z Rosji. Naukowcy nazwali potomków tej grupy, którzy mieszkali na Ukrainie iw jej okolicach, Sidelkino.

Zanim około 8000 lat temu przybyli pierwsi rolnicy z Turcji, w Europie rozprzestrzeniły się trzy duże grupy łowców-zbieraczy: Oberkassel, Sidelkino i Iberowie. Żyjący Europejczycy noszą niektóre ze swoich genów, co umożliwiło Posthowi i jego współpracownikom domysły na temat wyglądu fizycznego starożytnych populacji.

Ocieplające się warunki przyniosły gęste lasy w większości Europy, co spowodowało migrację. Zdjęcie: Shutterstock

Wkrótce po pojawieniu się rolnictwa grupy łowców-zbieraczy zaczęły swobodniej się mieszać. Przybysze mogli początkowo zepchnąć ich na obrzeża kontynentu. Następnie społeczności rolnicze zaczęły ich asymilować.

Naukowcy biorący udział w badaniach malują fascynujący obraz starożytnej historii łowców-zbieraczy w Europie, w dużej mierze dzięki wykopaliskom i przechowywanym szczątkom trwającym 150 lat. Jeszcze łatwiej będzie studiować te i inne możliwe grupy gdzie indziej. Od niedawna możliwe stało się wyodrębnianie ludzkiego DNA z osadów jaskiniowych.

Jeśli jedno jest jasne z nowych badań, to to, że ludzkie drzewo genealogiczne jest ogromną i skomplikowaną strukturą – i że wciąż odkrywamy nowe gałęzie.