Nowe badania zaprezentowane na Europejskim Kongresie na temat otyłości (ECO) w Wenecji we Włoszech (12–15 maja) po raz pierwszy pozwoliły ilościowo określić wpływ różnych aspektów otyłości u dzieci na długoterminowe zdrowie i średnią długość życia.

Modelowanie przeprowadzone przez stradoo GmbH, firmę konsultingową w dziedzinie nauk przyrodniczych z Monachium w Niemczech, zainicjowane i wspierane przez Rhythm Pharmaceuticals i przedstawione przez dr Ursa Wiedemanna ze stradoo, i współpracownicy z uniwersytetów i szpitali w Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji, Szwecji, Hiszpanii, USA i Niemczech odkryli, że wiek wystąpienia otyłości, nasilenie i czas trwania otyłości mają wpływ na średnią długość życia.

Stwierdzono, że rozwój otyłości w bardzo młodym wieku ma szczególnie głęboki wpływ.

Na przykład dziecko cierpiące na poważną otyłość (BMI Z-score wynoszący 3,5) w wieku czterech lat, które nie traci na wadze, ma przeciętną długość życia wynoszącą 39 lat – czyli około połowę średniej długości życia.

Dr Wiedemann mówi: „Chociaż powszechnie uważa się, że otyłość u dzieci zwiększa ryzyko chorób układu krążenia i powiązanych schorzeń, takich jak cukrzyca typu 2 (T2D), oraz że może skrócić oczekiwaną długość życia, dowody na skalę tego wpływu są niejednolite.

„Lepsze zrozumienie dokładnej skali długoterminowych konsekwencji i czynników, które je powodują, mogłoby pomóc w kształtowaniu polityk zapobiegawczych i podejść do leczenia, a także w poprawie zdrowia i wydłużeniu życia”.

Aby dowiedzieć się więcej, naukowcy stworzyli model otyłości o wczesnym początku, który pozwolił im oszacować wpływ otyłości u dzieci na choroby układu krążenia i powiązane schorzenia, takie jak cukrzyca typu 2 (TD2), a także oczekiwaną długość życia.

Uwzględniono cztery kluczowe zmienne: wiek, w którym wystąpiła otyłość, czas trwania otyłości, nieodwracalną kumulację ryzyka (miara nieodwracalnego ryzyka otyłości – skutki zdrowotne utrzymujące się nawet po utracie wagi) oraz stopień nasilenia otyłości.

Stopień otyłości określono na podstawie wskaźnika BMI Z-score. Wskaźnik Z-score BMI, powszechnie stosowany miernik masy ciała w dzieciństwie i okresie dojrzewania, wskazuje, jak bardzo BMI danej osoby odbiega od normalnego BMI dla jej wieku i płci, przy czym wyższe wartości oznaczają większą wagę.

Na przykład 4-letni chłopiec o średnim wzroście 103 cm i „normalnej” wadze około 16,5 kg (2. 8 funtów) będzie miał BMI Z-score wynoszący 0. Chłopiec w tym samym wieku i w tym samym wzroście, który waży 19,5 kg (3. 1 funt) będzie miał BMI Z-score wynoszący 2, która mieści się w przedziale otyłości, a osoba ważąca 22,7 kg (3. 8 funtów) będzie miała BMI Z-score wynoszący 3,5, co wskazuje na poważną otyłość.

Dane pochodzą z 50 istniejących badań klinicznych dotyczących otyłości i chorób towarzyszących otyłości, takich jak cukrzyca typu 2, zdarzenia sercowo-naczyniowe i stłuszczenie wątroby. W badaniach wzięło udział ponad 10 milionów uczestników z krajów całego świata, ok. 2,7 mln z nich było w wieku od 2 do 29 lat.

Model pokazuje, że wcześniejszy początek i poważniejsza otyłość zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia chorób współistniejących.

Na przykład u osoby, której wskaźnik BMI Z-score wynosi 3,5 (co wskazuje na ciężką otyłość) w wieku 4 lat i która nie traci na wadze, ryzyko zachorowania na T2D w wieku 25 lat wynosi 27% i 45% rozwoju T2D przed 35. rokiem życia.

Natomiast u osoby z BMI Z-score wynoszącym 2 w wieku 4 lat ryzyko wystąpienia T2D w wieku 25 lat wynosi 6,5%, a w wieku 35 lat – 22%.

Model otyłości o wczesnym początku pokazuje również, że wyższy wskaźnik BMI Z-score we wczesnym wieku prowadzi do krótszej średniej długości życia.

Na przykład wskaźnik Z-score BMI wynoszący 2 w wieku 4 lat bez późniejszej redukcji masy ciała skraca średnią długość życia z ok. 80 do 65 lat. Oczekiwana długość życia ulega dalszemu skróceniu do 50 lat w przypadku BMI Z-score wynoszącego 2,5 i 39 lat w przypadku BMI Z-score wynoszącego 3,5.

Natomiast wskaźnik Z-score BMI wynoszący 3,5 w wieku 12 lat bez późniejszej redukcji masy ciała oznacza średnią długość życia wynoszącą 42 lata.

Porównania z danymi z badań nieuwzględnionych jako dane wejściowe do modelu oraz opiniami czołowych ekspertów potwierdziły trafność modelu.

Możliwe było także modelowanie wpływu utraty wagi na oczekiwaną długość życia i długoterminowe zdrowie. Na przykład, przeciętna długość życia osoby cierpiącej na otyłość o wczesnym początku (BMI Z-score 4 w wieku 4 lat), która nie traci na wadze, wynosi 37 lat, a ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w wieku 35 lat wynosi 55%. Utrata masy ciała skutkująca uzyskaniem wskaźnika BMI Z na poziomie 2 (w granicach otyłości) w wieku 6 lat wydłuży oczekiwaną długość życia do 64 lat i zmniejszy ryzyko cukrzycy typu 2 do 29%.

Modelowanie pokazuje również, że wcześniejsza utrata masy ciała zwraca więcej lat życia niż późniejsza utrata masy ciała.

Model otyłości o wczesnym początku pokazuje, że redukcja masy ciała ma uderzający wpływ na oczekiwaną długość życia i ryzyko chorób współistniejących, zwłaszcza w przypadku utraty wagi na wczesnym etapie życia.

Doktor Urs Wiedemann

Do ograniczeń modelu należy nieuwzględnienie przyczyny otyłości, genetycznych czynników ryzyka, różnic etnicznych lub płciowych, a także nieuwzględnienie interakcji różnych chorób współistniejących.

Dr Wiedemann podsumowuje: „Wpływ otyłości u dzieci na średnią długość życia jest ogromny.

„Jest oczywiste, że otyłość u dzieci należy uważać za chorobę zagrażającą życiu. Bardzo ważne jest, aby leczenia nie odkładać do czasu pojawienia się cukrzycy typu 2, wysokiego ciśnienia krwi lub innych „objawów ostrzegawczych”, lecz aby rozpocząć je wcześnie.

„Wczesna diagnoza powinna i może poprawić jakość i długość życia”.