Naukowcy twierdzą, że cechy uwarunkowane genetycznie u przyjaciół mogą mieć negatywny wpływ na ich rówieśników, zwiększając długoterminowe ryzyko wystąpienia zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i alkoholu, a także poważnej depresji i lęków.

„Odkryliśmy, że predyspozycje genetyczne rówieśników, zwłaszcza rówieśników szkolnych w późnym okresie dojrzewania, są powiązane z ryzykiem wystąpienia zaburzeń psychicznych i zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych w młodym wieku dorosłym” – powiedziała główna autorka badania, Jessica Salvatore.

Salvatore jest profesorem nadzwyczajnym i dyrektorem programu Genes, Environments and Neurodevelopment in Addictions w Robert Wood Johnson Medical School.

„Osoby genetycznie predysponowane do tych zaburzeń są szczególnie wrażliwe na społeczne i genetyczne czynniki wpływające na relacje z rówieśnikami” – dodała.

Socjogenomika, czyli nauka badająca wpływ materiału genetycznego danej osoby na obserwowalne cechy innej osoby, jest rozwijającą się dziedziną nauki.

Inne badania wskazują, że skład genetyczny rówieśników może mieć wpływ na wyniki zdrowotne ich przyjaciół. Aby przetestować tę teorię, Salvatore i jej współpracownicy wykorzystali szwedzkie dane krajowe, aby ocenić „społeczne efekty genetyczne rówieśników” w przypadku kilku zaburzeń psychicznych.

Korzystając z bazy danych obejmującej ponad 1,5 miliona anonimowych osób urodzonych w Szwecji w latach 1980–1998, których rodzice urodzili się w Szwecji, naukowcy najpierw zmapowali te osoby według miejsca zamieszkania i szkoły, do której uczęszczały w okresie ich nastoletniego życia.

Następnie odwołali się do rejestrów medycznych, farmaceutycznych i prawnych, w których odnotowywano używanie substancji psychoaktywnych i zaburzenia zdrowia psychicznego u tych osób w wieku dorosłym.

Naukowcy zastosowali modelowanie komputerowe, aby ocenić, czy predyspozycje genetyczne rówieśników przewidują prawdopodobieństwo wystąpienia u danej osoby nadużywania substancji psychoaktywnych, ciężkiej depresji i zaburzeń lękowych w dorosłym życiu.

Klasyfikowali predyspozycje genetyczne swoich rówieśników zgodnie ze spersonalizowanymi miarami ryzyka genetycznego opartymi na historii rodzinnej w zakresie tych samych schorzeń.

Nawet gdy badacze uwzględnili zmienne, takie jak predyspozycje genetyczne ludzi i rodzinne czynniki społeczno-ekonomiczne, odkryli wyraźny związek między podatnością genetyczną ich rówieśników a prawdopodobieństwem rozwinięcia się u nich uzależnienia od substancji lub zaburzeń psychicznych. Efekty były bardziej widoczne wśród rówieśników w szkole niż wśród tych w pobliżu geograficznym.

W grupach szkolnych badacze zaobserwowali najsilniejsze efekty wśród kolegów z klasy szkoły średniej, zwłaszcza tych w tym samym zawodzie lub przygotowujących do college’u w wieku od 16 do 19 lat. Efekty te dla rówieśników ze szkół były bardziej znaczące w przypadku zaburzeń związanych z używaniem narkotyków i alkoholu niż w przypadku poważnej depresji i zaburzeń lękowych.

Według Salvatore’a, dalsze badania pomogłyby wyjaśnić, dlaczego istnieją te korelacje, i dodał, że wyniki są nadal przekonujące.

„Często, gdy myślimy o ryzyku genetycznym wystąpienia danej choroby, mamy na myśli to, jak nasze własne geny wpływają na to ryzyko” – powiedziała.

„Wyniki naszych badań pokazują, że predyspozycje genetyczne partnerów społecznych również mają znaczenie. Należy to uwzględnić w ramach działań zapobiegawczych”.

Badanie wskazuje, że rodzice mają powody do obaw, jeśli ich nastoletnie dzieci obracają się w „niewłaściwym towarzystwie”, które pochodzi z rodzin z problemem narkotykowym i alkoholowym lub depresją i lękiem, powiedział dr Paul Appelbaum, psychiatra z Columbia University Irving Medical Center w Nowym Jorku. Nie brał udziału w badaniu.

„Czynniki wpływające na zachowanie zazwyczaj dzieli się na genetyczne i środowiskowe” – powiedział Appelbaum, którego badania skupiają się na etycznych, prawnych i społecznych implikacjach postępu w dziedzinie genetyki.

„To badanie jest kreatywnym wysiłkiem mającym na celu zilustrowanie, że wpływ środowiska – w tym przypadku wpływ rówieśników – może być powiązany z genetyką. Sugeruje znacznie szerszy zakres wpływów genetycznych, niż się zwykle przewiduje”.

Zauważył, że wnioski pozostawały takie same nawet wtedy, gdy badacze brali pod uwagę większe grupy rówieśników — osoby mieszkające w sąsiedztwie i innych uczniów w szkole, zwłaszcza tych studiujących na tym samym kierunku.

„To sugeruje wpływ szerszego środowiska, w którym żyje dana osoba, nawet bez uwzględnienia jej najbliższego kręgu znajomych” – powiedział Appelbaum.

Dzięki temu badaniu naukowcy przybliżyli nas „do gruntownego zrozumienia, że ​​czynniki genetyczne systemu wsparcia społecznego” mogą wpływać na zachowanie, powiedział Robbee Wedow, adiunkt socjologii i nauki o danych na Uniwersytecie Purdue w West Lafayette w stanie Indiana.

Ich badania „podkreślają znaczenie sieci społecznych, których jesteśmy częścią, łączących w wyjątkowy sposób społeczne i genetyczne elementy zachowania” – dodał Wedow, który jest również adiunktem na wydziale genetyki medycznej i molekularnej w Indiana University School of Medicine w Indianapolis.

Jednakże, jak twierdzi David Ussery, profesor z Katedry Informatyki Biomedycznej Uniwersytetu Nauk Medycznych Arkansas w Little Rock, obserwacja podobieństw w zachowaniu przyjaciół jest powszechna i nie jest zaskakująca.

„Nie ma powodu, aby twierdzić, że geny są za to odpowiedzialne” – powiedział Ussery, dodając, że „geny są jak partytura muzyczna – nasze zdrowie i nasze działania są muzyką, a to jest silnie uzależnione od środowiska, w którym żyjemy” – powiedział Ussery.

„Muzyka życia” jest odtwarzana i kontrolowana nie przez nasze geny, ale w szerszym kontekście naszych komórek i sposobu, w jaki oddziałują one na siebie, a także pod wpływem naszej historii życia i wydarzeń. Nie jest z góry ustalona”.

Niemniej jednak zaskakujące jest to, że przyjaciel z genetyczną predyspozycją do picia mógł wpłynąć na swojego rówieśnika i skłonić go do sięgnięcia po ten nawyk, nawet jeśli w momencie ich interakcji ta pierwsza osoba nie zaczęła jeszcze dużo pić, powiedział Alexander Urban, adiunkt psychiatrii, nauk behawioralnych i genetyki na Uniwersytecie Stanforda w Palo Alto w Kalifornii.

„To był nieco nieoczekiwany wynik, który będzie wymagał dalszych badań” – powiedział Urban.