W nowych wynikach opublikowanych w Cukrzycanaukowcy z Uniwersytetu w Bristolu odkryli mechanizm, dzięki któremu hormon może chronić naczynia krwionośne w nerkach przed uszkodzeniami powodowanymi przez cukrzycę. W ten sposób zespół zidentyfikował potencjalną strategię wczesnego leczenia zapobiegającą lub spowalniającą postęp choroby nerek u osób chorych na cukrzycę.

Cukrzyca jest główną przyczyną niewydolności nerek w Wielkiej Brytanii. Jedna na pięć osób chorych na cukrzycę będzie w ciągu swojego życia wymagała leczenia choroby nerek, a prawie jedna na trzy osoby wymagające dializy lub przeszczepu choruje na cukrzycę. Zabiegi te są nie tylko niezwykle wyczerpujące dla pacjentów, ale też mają swoją cenę. Szacuje się, że w 2023 r. bezpośrednie koszty NHS związane z dializami i przeszczepem nerki wraz z opieką kontrolną wyniosły 1,05 miliarda funtów (nie licząc 225 milionów funtów wydanych na transport pacjentów dializowanych w ośrodku) i 293 miliony funtów odpowiednio.

Uszkodzenie nerek spowodowane cukrzycą zwykle postępuje powoli i trwa wiele lat. Jednym ze sposobów uszkodzenia może być uszkodzenie glikokaliksu – cienkiej żelowej warstwy wyścielającej powierzchnię naczyń krwionośnych, tworzącej część maleńkich filtrów nerkowych („kłębuszki”) – z powodu wysokiego poziomu cukru we krwi powyżej długi okres czasu. Warstwa ta odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu nerek; pełni funkcję barierową, zapobiegając opuszczaniu organizmu przez większe cząsteczki, takie jak białka, z moczem. Jednym z pierwszych objawów choroby nerek u pacjentów chorych na cukrzycę jest obecność w moczu białka zwanego albuminą.

Adiponektyna, hormon wytwarzany przez komórki tłuszczowe w organizmie, pełni rolę ochronną: pomaga organizmowi efektywniej wykorzystywać cukier, zmniejszać stany zapalne i zapobiegać uszkodzeniom naczyń krwionośnych. Poprzednie badania wykazały, że poziom adiponektyny jest niższy u osób chorych na cukrzycę i że adiponektyna może zapobiegać oznakom uszkodzenia nerek, takim jak zapobieganie utracie albumin z moczem w laboratoryjnych modelach cukrzycowej choroby nerek (DKD).

Korzystając z kilku laboratoryjnych modeli DKD, zespół był w stanie wykazać, że adiponektyna zarówno zmniejsza uszkodzenia glikokaliksu, jak i przywraca jego głębokość, co zmniejsza nieszczelność naczyń.

Doktor Rebecca Foster, profesor nadzwyczajny medycyny mikronaczyniowej w Bristol Medical School i główna autorka badania, wyjaśnia: „Wiedzieliśmy, że adiponektyna ma działanie ochronne, ale chcieliśmy zrozumieć, czy może działać poprzez wspieranie funkcji barierowej naczyń krwionośnych aby zapobiec ich nieszczelności. Byliśmy bardzo podekscytowani, ponieważ po raz pierwszy wykazano, że ten hormon tłuszczowy odgrywa rolę w zdrowiu glikokaliksu. To nowy mechanizm działania”.

Ponieważ uszkodzenie glikokaliksu następuje na wczesnym etapie cukrzycy, nowe odkrycia sugerują, że ukierunkowanie na szlak sygnałowy adiponektyny może pomóc w ochronie tej warstwy u osób chorych na cukrzycę, potencjalnie zapobiegając DKD.

Dr Aisling McMahon, dyrektor wykonawcza ds. badań i polityki w Kidney Research UK, powiedziała: „Zapobieganie poważnym schorzeniom nerek u osób chorych na cukrzycę jest kluczowym priorytetem Kidney Research UK, a także po to, aby oszczędzić jak największej liczbie osób konieczności znoszenia leczenia związanych z zaawansowaną chorobą nerek oraz w celu zmniejszenia wpływu finansowego choroby nerek na NHS.

„Odkrycia te sugerują, że ukierunkowanie na szlak adiponektyny może zapewnić zupełnie nowe podejście do zapobiegania cukrzycowej chorobie nerek. Dalsze badania w tej dziedzinie mogą doprowadzić do opracowania nowego leczenia zapobiegawczego dla tej grupy ryzyka”.