Badanie pokazuje, jak epoka wikingów odcisnęła piętno na genetyce Skandynawów
WASHINGTON, 5 stycznia (Reuters) – Według naukowców, którzy udokumentowali również ogromny wpływ genetyczny kobiet, które przybyły do regionu podczas podbojów, epoka Wikingów, obejmująca VIII-XI wiek naszej ery, pozostawiła trwały ślad w genetyce dzisiejszych Skandynawów przez Normanów w Europie.
Opublikowane w czwartek badanie dotyczyło dynamiki genetycznej ludzi w Norwegii, Szwecji i Danii sprzed dwóch tysiącleci na podstawie 297 genomów ze starożytnych szczątków ludzkich i danych pochodzących od 16 638 współczesnych skandynawskich mężczyzn i kobiet.
Odkrycia dostarczyły wglądu w wzorce migracji i przepływ genów w epoce Wikingów, kiedy Normanowie podróżowali ze Skandynawii na pokładach drewnianych łodzi, organizowali naloty i plądrowali klasztory przez rozległy region, a nawet docierali do Ameryki Północnej.
Badanie wykazało, że samice z regionu wschodniego Bałtyku oraz w mniejszym stopniu z wysp brytyjskich i irlandzkich wniosły większy wkład do puli genowej Skandynawii niż samce z tych regionów w tym okresie.
„Na podstawie naszych danych nie jesteśmy w stanie określić liczby zaangażowanych kobiet ani tego, czy te kobiety pochodzenia wschodniobałtyckiego i brytyjsko-irlandzkiego przebywały w Skandynawii dobrowolnie czy nie” – powiedział archeolog molekularny Ricardo Rodriguez-Varela z Centrum Paleogenetyki Uniwersytetu Sztokholmskiego, kierownik autor badania opublikowanego w czasopiśmie Cell.
Historycy udokumentowali handel niewolnikami przez Wikingów, gdy marynarze podbijali liczne terytoria i rozwijali rozległe sieci handlowe.
„Niewolnicy to jedna grupa, z kilku, która mogłaby wyjaśnić wzorce. Po prostu nie wiemy dokładnie, kim byli ci ludzie” – dodał archeolog molekularny z Centrum Paleogenetyki i współautor badań, Anders Gotherstrom.
Wiek Wikingów rozciągał się od około 750 do 1050 rne. Ważnym wczesnym wydarzeniem był niszczycielski najazd Wikingów w 793 r. na chrześcijański klasztor na angielskiej wyspie Lindisfarne, z późniejszymi atakami w wielu miejscach, w tym w Paryżu i Konstantynopolu, oraz kontaktami handlowymi aż po Bliski Wschód.
Badanie wykazało, że pochodzenie brytyjsko-irlandzkie było szeroko rozpowszechnione w Skandynawii począwszy od epoki Wikingów. Stwierdzono, że przodkowie z regionu wschodniego Bałtyku – współczesnej Litwy i części zachodniej Rosji i być może Ukrainy – byli skoncentrowani w środkowej Szwecji i na Gotlandii, największej szwedzkiej wyspie. Przodkowie z południowoeuropejskich miejsc, takich jak Sardynia, koncentrowali się na ludziach z południowej Skandynawii.
„Epoka Wikingów wiąże się z wyraźnym wzrostem przepływu towarów, zwyczajów, technologii i ludzi do i ze Skandynawii” – powiedział Rodriguez-Varela.
„To społeczeństwa skandynawskie, początkowo pogańskie, ale ostatecznie chrześcijańskie, oparły swoją gospodarkę na małych farmach, handlu wewnętrznym i zewnętrznym oraz grabieży. Wikingowie byli pierwszymi ludźmi, którzy odwiedzili cztery kontynenty” – dodał Gotherstrom.
Stwierdzono, że wkład genetyczny osób z zewnątrz osłabł u Skandynawów po epoce Wikingów.
Naukowcy napisali, że ich odkrycia dostarczyły „wstępnych dowodów na to, że napływ genów do Skandynawii pochodzenia wschodniego Bałtyku i, w mniejszym stopniu, również pochodzenia brytyjsko-irlandzkiego był uprzedzony do kobiet”.
„Wzrost przodków wschodniego Bałtyku w tych regionach w epoce Wikingów jest zgodny ze źródłami historycznymi potwierdzającymi kontakty, takie jak stosunki trybutów i traktaty. Dlatego nie widzimy żadnych dowodów z obecnymi danymi na poparcie tego, że kobiety były uprowadzane i przywożone z powrotem podczas nalotów” – powiedział Rodriguez-Varela.
Naukowcy dodali, że mężczyźni służący jako chrześcijańscy misjonarze lub mnisi również mogli przybywać do Skandynawii w tym okresie, ale mogli nie wnosić wiele do puli genów.
Najstarszy ze starożytnych genomów użytych w badaniu pochodzi z I wieku naszej ery, a najnowszy z XIX wieku. Niektóre starożytne genomy pochodziły od ludzi, którzy zginęli na pokładzie dużego szwedzkiego okrętu wojennego Kronan, zatopionego w bitwie w 1676 roku. Inne pochodziły z Sandby borg, fortecy na szwedzkiej wyspie Oland, gdzie miała miejsce pozorna masakra w V wieku, a także z ludzkich szczątków wewnątrz ceremonialnych pochówków statków Wikingów.
„Wikingowie byli interesującą grupą ludzi, istniejącą od około dwóch i pół wieku i wpływającą na świat w sposób, który wciąż musimy zrozumieć” – powiedział Gotherstrom.
Reportaż Willa Dunhama; Montaż przez Lisę Shumaker
Nasze standardy: Zasady zaufania Thomson Reuters.