W niedawnym badaniu opublikowanym w npj Zdrowie kobietnaukowcy zbadali konstrukty poznawcze „ja” podczas ciąży w porównaniu z kobietami, które nigdy nie były w ciąży.

Ich odkrycia wskazują, że ciąża po raz pierwszy wiąże się z wyższym poziomem sprawczości ciała, widoczności i wyobcowania, a także mniejszą dokładnością w uczeniu się nowych skojarzeń, co sugeruje znaczące zmiany w autoprezentacji i sprawczości podczas ciąży.

Artykuł: Poczucie siebie w pierwszej ciąży. Źródło obrazu: BaLL LunLa / Shutterstock

Tło

W czasie ciąży ciało ulega dramatycznym zmianom, aby dostosować się do rozwoju płodu.

Jednocześnie zachodzą powszechne przemiany zarówno na poziomie poznawczym, jak i społecznym, przygotowujące do narodzin i późniejszego rodzicielstwa. Na przykład kobiety w ciąży pełnią nieznaną im rolę społeczną – „matkę”.

Z pewnością będą one miały głęboki wpływ na poczucie siebie i tożsamości ciężarnej. Niewiele jednak wiadomo na temat zmian w postrzeganiu siebie w czasie ciąży.

O badaniu

Naukowcy zbadali, jak ciąża wpływa na model siebie, który obejmuje przejrzystość obrazu siebie, poczucie sprawstwa, ogólną samoskuteczność, reprezentację ciała i uprzedzenia dotyczące siebie w procesie uczenia się. Uważa się je za niezbędne do zrozumienia siebie i wyboru własnych działań.

Badacze postawili hipotezę, że ciąża powoduje znaczące zmiany w autoprezentacji, co prowadzi do różnic między kobietami w ciąży i kobietami niebędącymi w ciąży pod wieloma względami.

Aby przetestować tę hipotezę, zrekrutowano uczestniczki będące w ciąży po raz pierwszy i uczestniczki, które nigdy nie były w ciąży, za pośrednictwem poczty pantoflowej i platformy internetowej.

Do badania przydzielono kobiety w chwili urodzenia, osoby powyżej 18. roku życia, niebędące w okresie menopauzy, biegle posługujące się językiem angielskim, z prawidłowym wzrokiem, bez wcześniejszych ciąż i dzieci oraz bez zaburzeń neurologicznych.

Uczestniczki wypełniły badania demograficzne i kwestionariusze oceniające klarowność koncepcji siebie, ogólne poczucie sprawstwa, ogólne poczucie własnej skuteczności i doświadczenia cielesne podczas ciąży.

Wykonali także dwa zadania poznawcze: dopasowywanie etykiet kształtów i celowe wiązanie. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu statystyki Bayesa, w tym testów t dla niezależnych próbek i analizy wariancji z powtarzanymi pomiarami (ANOVA), w celu porównania pomiarów między grupami i trymestami w przypadku uczestniczek pierworodnej.

Analiza obejmowała zaplanowane porównania, a także analizy eksploracyjne mające na celu zbadanie potencjalnego wpływu trymestru, z domyślnymi rozkładami wstępnymi dla analiz Bayesa.

Wyniki

W badaniu porównano 100 uczestniczek primigravida (będących w pierwszej ciąży) i 102 uczestniczek nulligravida (nigdy niebędących w ciąży) pod kątem różnych wskaźników związanych z samooceną, poczuciem sprawczości, ogólną samoskutecznością, doświadczeniami cielesnymi podczas ciąży i zadaniami poznawczymi.

Tylko jeden uczestnik zgłosił niezgodność płciową; wszystkie pozostałe były kobietami cispłciowymi.

Dane demograficzne uczestników nie wykazały istotnej różnicy wieku między grupami, ale wykazały różnice w poziomie wykształcenia, historii chorób psychicznych, zatrudnieniu i godzinach nauki. Wyniki nie wykazały różnic w przejrzystości obrazu siebie pomiędzy grupami ani w poszczególnych trymestrach.

Chociaż nie było różnicy w pozytywnym poczuciu sprawczości pomiędzy grupami lub trymestrami, dowody sugerowały wyższe negatywne poczucie sprawczości u ciężarnych uczestniczek, szczególnie w pierwszym trymestrze. Poczucie negatywnej sprawczości wiąże się z doświadczeniem braku kontroli nad swoimi działaniami.

Ogólne poczucie własnej skuteczności wykazało minimalne różnice pomiędzy grupami i trymestrami. Uczestniczki Primigravida zgłaszały znacznie wyższe wyniki w zakresie doznań cielesnych niż uczestniczki nulligravida we wszystkich trzech trymestrach.

W szczególności uczestniczki w ciąży odczuwały w drugim trymestrze większą pewność siebie, kompetencje, dumę, kobiecość i atrakcyjność niż osoby niebędące w ciąży.

Jednakże czuli się również bardziej wyobcowani ze swoich ciał, ze względu na mniejszą własność i kontrolę oraz brak granic, i czuli, że ich ciała są częściej oceniane, dotykane i oglądane, szczególnie w późniejszych semestrach.

Wyniki zadań poznawczych wykazały, że uczestniczki w ciąży charakteryzowały się mniejszą dokładnością w kojarzeniu bodźców związanych z sobą i dłuższym czasem reakcji w porównaniu z uczestniczkami nulligravida. Jednakże efekty te różniły się w zależności od trymestru, przy czym zaburzenia obserwowano głównie w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży.

Nie stwierdzono znaczących różnic w zamierzonych efektach wiązania pomiędzy grupami lub trymestrami, co wskazuje na spójne postrzeganie sprawczości u osób w ciąży i nieciężarnych.

Ogólnie rzecz biorąc, badanie dostarcza wglądu w psychologiczne doświadczenia związane z ciążą i ich wpływ na samoocenę i procesy poznawcze.

Wnioski

Wyniki tego badania pokazują, jak kobiety w ciąży mogą odczuwać poczucie ograniczonej kontroli nad swoim życiem.

Doświadczenia cielesne podczas ciąży, w tym poczucie wyobcowania i widoczność ciała, różniły się istotnie między kobietami w ciąży i kobietami niebędącymi w ciąży, co odzwierciedlało zmiany w postrzeganiu siebie podczas ciąży.

Wyniki zadań poznawczych wskazały na tendencję poznawczą w kierunku bodźców związanych z sobą w obu grupach, ale dokładność rozpoznawania kształtów skojarzonych z sobą była gorsza u kobiet w ciąży.

Analiza trymestru sugeruje dynamiczne zmiany w konstruktach związanych ze sobą w trakcie ciąży, przy czym zauważalne różnice zaobserwowano w pierwszym i drugim trymestrze.

Do mocnych stron badania należy wszechstronne zbadanie różnych aspektów automodelu podczas ciąży oraz uwzględnienie analizy trymestru. Uznano jednak, że istnieją ograniczenia, takie jak brak wieloródek i próba obejmująca głównie kobiety cispłciowe.

Dalsze kierunki badań obejmują badanie wpływu okresu poporodowego na poczucie siebie, uwzględnienie różnorodnych tożsamości płciowych w badaniach nad ciążą oraz porównanie doświadczeń cielesnych w kohortach pierwiastek i wieloródek.

Ogólnie rzecz biorąc, badanie podkreśla złożoność doświadczeń własnych w czasie ciąży, na które wpływają przemiany fizjologiczne i psychologiczne. Efekty trymestru sugerują unikalne etapy rozwoju w automodelu podczas ciąży.