Przyrost masy ciała jest problemem wielu osób, podczas gdy wiele innych osób nie przybiera na wadze, nawet jeśli prowadzą siedzący tryb życia i nie przywiązują dużej wagi do spożywanych kalorii. Różnice te przypisywano wcześniej genetyce, ale grupa badaczy z Finlandii znalazła nowe podejście do pytania, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej podatni na przyrost masy ciała niż inni. Wyniki badania opublikowane w czasopiśmie Otyłośćjest pierwszym tego typu badaniem, które pozwoliło rozszyfrować w przypadku pary bliźniąt o dużych różnicach masy ciała, który z nich uzyskał wyższy wskaźnik masy ciała (BMI), niż był im genetycznie przeznaczony.

W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Helsinkach przez 36 lat obserwowano trajektorię BMI u bliźniąt, które prezentowały poziomy niższe lub wyższe od oczekiwanych na podstawie genetyki, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które wykazywały między sobą duże różnice. Autor badania, Bram J. Berntzen z Instytutu Medycyny Molekularnej w Finlandii twierdzi, że to „nowatorskie podejście” otwiera drzwi do odkrycia czynników, które chronią ludzi lub predysponują do przyrostu masy ciała. Ponadto twierdzi, że ta metodologia może dostarczyć cennych informacji na temat tego, jak utrzymać zdrową wagę.

Jaakko Kaprio, genetyk specjalizujący się w epidemiologii genetycznej na Uniwersytecie w Helsinkach i współautor badania, wyjaśnia, że ​​„kluczowym odkryciem” było to, że przewidywana waga na podstawie genetyki była czasami bliższa wadze chudszego bliźniaka, więc można uznać, że cięższy bliźniak bardziej odbiega od swojego biologicznego usposobienia. „To sugeruje, że istnieją środowiskowe przyczyny przyrostu masy ciała, które wpływają na cięższego bliźniaka, i można je bliżej zbadać” – dodaje badacz.

Autorzy wyjaśniają, że głównym wkładem ich pracy jest to, że we wcześniejszych badaniach prowadzonych w przypadku bliźniąt o dużych różnicach masy ciała nie ustalono, czy bliźniak z wyższym czy niższym BMI jest tym, który odbiega od swoich predyspozycji genetycznych. Na potrzeby tego konkretnego badania przebadano ponad 3000 fińskich bliźniąt tej samej płci. Badanie rozpoczęło się w 1975 r., a kontynuowano w latach 1981, 1990 i 2011, dostarczając unikalnego spojrzenia na ewolucję wzorców masy ciała w czasie. Naukowcy odkryli, że u bliźniaka z wyższym BMI w 1975 r. częściej występowały odchylenia powyżej przewidywanego BMI w porównaniu z bliźniakiem z niższym BMI, u którego częściej występowały odchylenia poniżej przewidywanej wartości. Wskazuje to na genetyczny związek między wyjściowym BMI a trendami masy ciała na przestrzeni dziesięcioleci. Osoby sklasyfikowane w granicach lub powyżej przewidywań w 1975 r. wykazywały spójne wzorce, osiągając odpowiednio stan nadwagi i otyłość do 2011 r.

Naukowcy odkryli, że niektóre osoby już w dzieciństwie miały genetyczną predyspozycję do szybszego przybierania na wadze, podczas gdy ich bliźnięta nie. Gdy osiągną wiek dorosły, przybierają na wadze w ten sam sposób. Dlatego podkreślają znaczenie badania powodów, dla których dziecko może przybrać na wadze znacznie więcej niż inne. W takim przypadku tak zwana sztuczka polegająca na jedzeniu wszystkiego, na co masz ochotę, bez przybierania na wadze, znika, gdy dana osoba staje się dorosła. Jennifer Lovejoy, badaczka z Duke University w Karolinie Północnej, która nie brała udziału w badaniu, zadaje inne pytanie, które uważa za ważne: „Co chroni niektórych ludzi w taki sposób, że widzimy szczuplejsze bliźnięta? Nie jest do końca prawdą, że jest to uwarunkowane genetycznie.”

W ostatnich tygodniach na Netfliksie pojawiła się produkcja pt. Jesteś tym, co jesz: bliźniaczy eksperyment, wprowadził do globalnej dyskusji możliwość wykorzystania bliźniąt do badania skutków odmiennej diety: wszystkożernej lub wegańskiej. W programie w ciągu zaledwie ośmiu tygodni zaobserwowano poprawę stanu zdrowia układu krążenia u osób stosujących dietę wegańską. Program telewizyjny ma jednak pewne słabości naukowe, na które zwracają uwagę specjaliści, a nawet rozbieżności z wynikami opublikowanymi w czasopiśmie naukowym przez badaczy Uniwersytetu Stanforda.

Dlatego też największym osiągnięciem badania opublikowanego w Otyłość nie są obecne wnioski, ale okno możliwości, jakie otwiera dla przyszłych badań. Kierując się tą metodologią, naukowcy wyjaśniają, że w przyszłości możliwe będzie badanie dzieci od urodzenia aż do osiągnięcia przez nie dorosłości, aby lepiej zrozumieć czynniki powodujące otyłość i w ten sposób znaleźć sposoby jej zwalczania. Według Kaprio, dzięki temu odkryciu możliwe jest obecnie badanie dwóch różnych grup: osób, które przybierają na wadze, i tych, które tracą na wadze oddzielnie. „Może to pomóc naukowcom zrozumieć, w jaki sposób ludzie utrzymują prawidłową wagę, a czasem jej nie osiągają”. A to z kolei może mieć ważne implikacje dla strategii zdrowia publicznego i spersonalizowanego leczenia.

Zapisać się do nasz cotygodniowy biuletyn aby uzyskać więcej wiadomości w języku angielskim z EL PAÍS USA Edition