WASZYNGTON — Wygnany ukraiński burmistrz Mariupola poprzysiągł odbudować swoje zdziesiątkowane dawne miasto w rok po zdobyciu go przez rosyjskie siły okupacyjne.

Z nadmorskiego miasta, którego przemysł stalowy był niegdyś gospodarczą potęgą narodu, wycofały się z niego ostatnie siły ukraińskie rok temu w sobotę, po prawie trzech miesiącach intensywnych walk.

Ale Wadyma Bojczenko to nie zniechęca. I ma wielomiliardowy plan przywrócenia swojego miasta do życia, jeśli Rosjanie zostaną wypędzeni.

„Ciężko pracujemy, aby przygotować niezbędne plany i strategie odbudowy, abyśmy po wyzwoleniu miasta byli w pełni przygotowani i nie tracili czasu” – powiedział CNBC burmistrz, który obecnie mieszka w innym miejscu na Ukrainie. „To moment, w którym musimy jak najsprawniej przygotować się do powrotu do Mariupola” – dodał. CNBC rozmawiało z Boychenko w kwietniu i maju w sprawie tej historii.

45-letni Bojczenko nie miał jednak złudzeń, opisując ogromne zniszczenia w Mariupolu i finansowe przeszkody, przed którymi stoi Ukraina, kiedy rosyjska wojna przeciąga się w 500. dzień.

„Mariupol jest obecnie jednym z najbardziej zniszczonych miast na Ukrainie. Siły okupacyjne zniszczyły ponad 90% miejskiej infrastruktury” – powiedział. Burmistrz dodał, że strategiczne miasto portowe przeżyło więcej brutalności ze strony sił rosyjskich w ciągu dwóch miesięcy niż w ciągu dwóch lat pod nazistowską okupacją podczas II wojny światowej.

Mariupol był kiedyś domem dla prawie pół miliona ludzi. Obecnie jego populacja zmniejszyła się do około 100 000, choć Boychenko dodaje, że obecna liczba jest trudna do oszacowania ze względu na brak doniesień w mieście.

Opuścił Mariupol dwa dni po tym, jak wojska rosyjskie przekroczyły granicę Ukrainy w największym ataku powietrznym, lądowym i morskim w Europie od czasów II wojny światowej.

Gdy w całym mieście nasiliły się rosyjskie bombardowania, Boychenko dowiedział się, że jego babcia schroniła się wraz z kobietami w ciąży i rodzinami z małymi dziećmi w salach Donieckiego Akademickiego Regionalnego Teatru Dramatycznego.

16 marca 2022 r. królewski teatr w centrum miasta stał się miejscem jednego z najbardziej śmiercionośnych znanych ataków na ludność cywilną od początku wojny. Babcia Boychenko nie przeżyła obrażeń odniesionych w wyniku nalotu.

Do ataku na teatr doszło tydzień po tym, jak rosyjskie bomby zbombardowały szpital dziecięcy i położniczy w Mariupolu. Bombardowanie i zdjęcia zakrwawionych kobiet w ciąży ewakuowanych spod gruzów wywołały międzynarodowe oburzenie.

Bojczenko powiedział, że masowe rosyjskie ostrzały uszkodziły prawie 20 szpitali, ponad 60 szkół i prawie 90 obiektów kulturalnych w Mariupolu.

Powiedział, że najbardziej ucierpiały wieżowce mieszkalne w Mariupolu, a ponad 50% konstrukcji zostało zrównanych z ziemią przez rosyjskie ostrzały. Jeśli zostanie to udowodnione, to, co twierdzi, może stanowić zbrodnię wojenną w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego.

„Sytuacja z podstawowymi systemami podtrzymywania życia jest trudna, prawie nie ma wody, gazu ani prądu” – powiedział, dodając, że przywrócenie infrastruktury krytycznej miasta jest jego priorytetem i ma zająć około dwóch lat.

Rosja wcześniej twierdziła, że ​​jej siły na Ukrainie nie atakują ludności cywilnej ani infrastruktury cywilnej oraz że ataki na teatr i szpital położniczy były inscenizowane.

Pomimo wczesnych postępów Rosji w wojnie, Ukraina przejęła duże połacie terytorium, odpierając siły opozycji w wielu miejscach przy pomocy zachodnich pieniędzy i broni. Według doniesień Ukraina planuje również nową ofensywę w celu dalszego odparcia najeźdźców Kremla.

Sukcesy armii ukraińskiej dały urzędnikom nadzieję, że będą mogli wrócić na tereny okupowane, jeśli Rosjanie zostaną wyparci.

Plan Boychenko, nazwany „Mariupol Reborn”, składa się z dwóch etapów: szybkiej odbudowy infrastruktury krytycznej, a następnie odbudowy i projektów rewitalizacji miasta.

Wznowienie podstawowych usług, takich jak zaopatrzenie w wodę, elektryczność i ponowne otwarcie szpitali, to tylko niektóre z bezpośrednich problemów, które zostaną rozwiązane w pierwszej fazie. Szacuje on, że Ukraina będzie potrzebowała około 378 mln USD inwestycji na pierwszy etap.

Bojczenko powiedział, że druga faza projektu ma kosztować około 15,6 mld dolarów, choć dodaje, że liczby te opierają się na wstępnych szacunkach.

„Razem z naszymi międzynarodowymi partnerami i Bankiem Światowym ocenimy zakres zniszczeń i odnotujemy szkody wyrządzone Mariupolu” – powiedział, dodając, że obecna cena jest jedynie szacunkowa.

W marcu rząd Ukrainy, Grupa Banku Światowego, Komisja Europejska i Organizacja Narodów Zjednoczonych oszacowały koszty projektów odbudowy Ukrainy na 411 miliardów dolarów. Grupa stwierdziła, że ​​najważniejsze potrzeby dotyczą odbudowy infrastruktury transportowej, mieszkalnictwa i systemów energetycznych.

Przed rosyjską inwazją w lutym ubiegłego roku Mariupol był pieszczotliwie nazywany potężnym ukraińskim miastem o zaciekłym, stalowym sercu.

„To był potężny ośrodek przemysłowy i biznesowy z dwoma dużymi przedsiębiorstwami metalurgicznymi i portem morskim” – powiedział Boychenko zapytany o wkład miasta w gospodarkę Kijowa przed wojną.

„Mariupol produkował około 12 milionów ton stali rocznie, co stanowi 4,5% produktu krajowego brutto Ukrainy i 7% dochodów z wymiany walutowej kraju” – powiedział, dodając, że przemysł stalowy Mariupola stworzył około 50 tysięcy miejsc pracy.

Ukraiński eksport w 2021 r. o wartości prawie 70 mld USD był prowadzony przez sektor rolniczy i krajowy przemysł metalowy.

Obsługę obu branż zapewnia port Mariupola nad Morzem Azowskim, jeden z najbardziej ruchliwych szlaków żeglugowych Ukrainy, odpowiedzialny za eksport produktów rolnych, węgla i stali.

Olena Lennon, profesor na wydziale bezpieczeństwa narodowego na Uniwersytecie w New Haven, powiedziała, że ​​jednym z głównych celów Rosji w zajęciu Mariupola było zablokowanie dostępu do portu w celu dalszej degradacji gospodarki Ukrainy.

„Port Morza Azowskiego w Mariupolu jest jednym z kluczowych ukraińskich portów zarówno dla produktów przemysłowych, jak i rolnych” – powiedział Lennon CNBC.

„Odmawiając Ukrainie dostępu do portu, Rosjanie nie tylko próbowali uniemożliwić Ukrainie stanie się zamożnym państwem, ale także odmówili Ukrainie zdolności do utrzymania gospodarki w czasie wojny” – powiedział Lennon, który pochodzi z południowo-wschodniego miasta Donieck na Ukrainie.

Dodała, że ​​chociaż linia brzegowa Mariupola na Morzu Azowskim ma strategiczne znaczenie, to niegdyś pracowite nadmorskie miasto stało się od 2014 roku „dzieckiem z plakatu” ukraińskiego oporu przeciwko rosyjskiej agresji.

„Mariupol oparł się tej okupacji i stał się symbolem ukraińskiego patriotyzmu w morzu tego, co było postrzegane jako prorosyjskie wpływy” – powiedział Lennon, wyjaśniając, że rosyjskim siłom zależało na zrównaniu miasta z ziemią, mimo konieczności późniejszej odbudowy jego części.

„Nigdy nie chodziło o kontrolowanie tych miast w celu zapewnienia innego życia lub utrzymania infrastruktury. Chodzi o podważenie suwerenności Ukrainy i podważenie państwa ukraińskiego” – powiedziała. „Nie ma szacunku dla populacji”.