„Xi potrzebuje szczytu bardziej niż Biden. Musi pokazać, że jest szanowany i ma odpowiednią postawę” – stwierdziła Minxin Pei, politolog specjalizująca się w stosunkach chińsko-amerykańskich w Claremont McKenna College. „Zdecydowanie jest w gorszej sytuacji niż w listopadzie ubiegłego roku”.

Kiedy obaj przywódcy spotkali się przed szczytem Grupy 20 na Bali w listopadzie ubiegłego roku, Xi był na dobrej drodze. W związku z pandemią koronawirusa rozluźniano zasady i oczekiwano ożywienia chińskiej gospodarki. Xi wreszcie powrócił na scenę światową po pobycie w Chinach w czasie pandemii i spotkaniu z ponad 20 głowami państw. Wschód rósł, a Zachód, czyli Stany Zjednoczone, podupadał – a przynajmniej tak myślał chiński establishment.

Jaką różnicę robi rok.

Chociaż pozycja Xi i jego sprawowanie władzy w nieprzejrzystym systemie partyjnym nie wydają się kwestionowane – w październiku zapewnił sobie trzecią kadencję i zrównał najwyższe stanowiska w partii z lojalistami – obecnie znajduje się on w najtrudniejszym momencie swojej kadencji.

Doświadczył największych protestów ulicznych od demonstracji prodemokratycznych w 1989 r., które zakończyły się masakrą na placu Tiananmen w 1989 r., co było odpowiedzią na jego głęboko niepopularną politykę „zero covida”. Następnie nadzorował chaotyczny zawrót głowy, w wyniku którego zginęło nieznana liczba.

Oczekiwane po covidowe odbicie gospodarcze nie nastąpiło. Xi boryka się także z problemem spadku zaufania do chińskiej gospodarki, kryzysu na rynku nieruchomości i rosnącego bezrobocia wśród młodych osób. Młodzi ludzie mówią o „leżeniu płasko” lub o byciu „ostatnim pokoleniem”, ponieważ w akcie protestu odmawiają zawarcia małżeństwa lub posiadania dzieci.

Inwestycje zagraniczne i zaufanie przedsiębiorców spadły z powodu zaostrzenia się regulacji rządowych dotyczących przemysłu prywatnego i represji wobec zagranicznych firm w związku z rzekomym szpiegostwem. Chiny były świadkami największego od lat odpływu kapitału.

Łącznie oznacza to, że Chiny mogą nie osiągnąć w tym roku swojego celu wzrostu na poziomie 5 procent, który jest już najniższym celem kraju od trzech dekad.

Jak chińska agresja zwiększa ryzyko wojny w Cieśninie Tajwańskiej

Pogorszyło się także otoczenie zewnętrzne.

W zeszłym roku napięcia między dwoma najpotężniejszymi krajami świata osiągnęły najwyższy poziom, wraz z nasileniem się konfrontacji gospodarczej w obliczu wojny technologicznej o wszystko, od półprzewodników po rzadkie metale potrzebne w pojazdach elektrycznych. Rośnie ryzyko bezpośredniej konfrontacji militarnej.

W zeszłym miesiącu Biden powiedział, że Stany Zjednoczone będą bronić Filipin w przypadku chińskiego ataku po chińskim nękaniu filipińskich statków w spornych częściach Morza Południowochińskiego. W okresie poprzedzającym styczniowe wybory prezydenckie wokół Tajwanu może nastąpić więcej chińskich manewrów wojskowych, natomiast wybory prezydenckie w USA mogą zawęzić przestrzeń do dalszego zbliżenia.

A Xi, najbardziej znany z koncentracji władzy w sposób niespotykany od czasów Mao Zedonga, który zmarł w 1976 r., wydaje się nie zawsze mieć kontrolę. Według amerykańskich urzędników chiński balon obserwacyjny, który wleciał na dużą wysokość w amerykańską przestrzeń powietrzną i cofnął o miesiące rozmowy między USA a Chinami, odbył się bez wiedzy Xi.

Zniknięcia i czystki urzędników, którzy ukazują światu oblicze Chin – najpierw ministra spraw zagranicznych, a ostatnio ministra obrony – zrodziły pytania dotyczące zamieszania w Komunistycznej Partii Chin pod dowództwem Xi i zawstydziły państwo chińskie.

„To dosłownie jedna katastrofa za drugą” – powiedział Evan Medeiros, profesor w Georgetown, który pełnił funkcję urzędnika ds. bezpieczeństwa narodowego w administracji Obamy, odnosząc się do trzeciej kadencji Xi na stanowisku szefa partii i wojska, która rozpoczęła się w marcu tego roku . „Jego trzecia kadencja była pełna niepowodzeń politycznych i wyzwań”.

Niewyjaśnione nieobecności Xi na arenie światowej wywołały także spekulacje na temat tego, z czym może mieć do czynienia u siebie. W sierpniu 70-latek opuścił zaplanowane przemówienie na szczycie gospodarek wschodzących BRICS.

Stawka dla Xi osobiście jest wysoka. Ustanowiwszy się przywódcą na czas nieokreślony, zerwał ze swoimi poprzednikami, którzy ustanowili system podziału władzy i sukcesji, aby uniknąć nadmiaru nadmiernie scentralizowanej kontroli pod rządami Mao. Jednak konsolidując w sobie władzę, stał się także główną postacią winną problemów swojego kraju.

W zeszłym miesiącu nagła śmierć byłego premiera Chin Li Keqianga, ekonomisty i zwolennika wolnego rynku, wywołała falę żalu, który został odebrany jako ukryte zaprzeczenie bardziej państwowej i ideologicznej ścieżki obranej przez Xi. (Zgodnie z dyrektywą, która wyciekła, w kilka dni po śmierci Li chińskim sklepom kazano ograniczyć „nadmiernie wylewne” pochwały Li.)

„Chwalenie Li Keqianga za troskę o ludzi i mówienie prawdy oznacza, że ​​Xi Jinping nie troszczy się o ludzi i wypowiada tylko puste słowa” – powiedział Zhang Lun, profesor chińszczyzny na Université de Cergy-Pontoise w Paryżu.

„Niezadowolenie z Xi koncentrowało się kiedyś na górze, ale stopniowo osiągnęło poziom opinii publicznej. Z taką sytuacją boryka się dzisiaj Xi Jinping. Nienawiść do niego osiągnęła punkt krytyczny” – powiedział.

Chiny i Rosja na forum wojskowym uznały USA za czynnik globalnej niestabilności

Dla Xi lepsze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi dadzą mu więcej przestrzeni do skupienia się na problemach wewnętrznych.

Pekin dołożył wszelkich starań, aby sprawiać wrażenie gotowego do zaangażowania, odwzajemniając falę wizyt amerykańskich urzędników w Chinach od lata, starając się, aby zaplanowane na ten tydzień spotkanie doszło do skutku. W tym miesiącu media państwowe pochwaliły wizytę byłych amerykańskich pilotów, którzy w latach czterdziestych XX wieku pomogli Chinom stawić czoła Japończykom. W zeszłym tygodniu państwowa agencja informacyjna Xinhua rozpoczęła emisję serii na temat znaczenia naprawy stosunków USA-Chiny.

„Spotkanie przywódców jest sprawdzianem wrażliwości Xi na koszty i tego, czy pragmatycznie dostosuje swoją politykę, aby zmniejszyć te koszty” – powiedziała Susan Shirk, profesor ds. badań na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego i była wyższa urzędniczka Departamentu Stanu.

Biden spotyka się z czołowym chińskim dyplomatą, podczas gdy rywale starają się zapanować nad napięciami

Choć Xi może być bardziej skłonny do zaangażowania się w stabilizację stosunków w perspektywie krótkoterminowej, fundamentalne różnice między Waszyngtonem a Pekinem pozostają, a wrażliwość na zagrożenia może oznaczać, że przyjmie jeszcze ostrzejsze stanowisko – ostrzegają analitycy.

„Xi pozostaje zaciekłym nacjonalistą, a może nawet stać się nim jeszcze bardziej na obszarach takich jak Tajwan, zarówno ze względu na swoje osobiste poglądy ideologiczne, jak i po to, aby odstraszyć rywalizujące mocarstwa, które, jak się obawia, będą próbowały wykorzystać słabości Chin” – powiedział Jacob Stokes, starszy specjalista w Centrum Centrum Nowego Bezpieczeństwa Amerykańskiego w Waszyngtonie.

W systemie takim jak KPCh zamieszanie mogłoby w rzeczywistości raczej wzmocnić niż osłabić jego rękę: zagrożenia zewnętrzne, takie jak wrogość Stanów Zjednoczonych i wysiłki mające na celu ograniczenie chińskiego postępu technologicznego, dają Xi dodatkowe podstawy do stwierdzenia, że ​​jego wizja jest potrzebna bardziej niż kiedykolwiek.

„Kiedy stawiałeś czoła tego rodzaju wyzwaniom, w przeszłości reakcją nie było konieczność zmiany głównego lidera. Chodzi o to, że musimy jeszcze bardziej zjednoczyć się z najwyższym przywódcą” – powiedział Joseph Torigian, historyk Chin na Uniwersytecie Amerykańskim.

Niebezpieczeństwem dla Xi jest to, jak daleko i jak długo rozprzestrzenia się niezadowolenie.

„To jest jak choroba przewlekła. To nie jest atak serca” – powiedział Pei z Claremont McKenna. „Jeśli sytuacja będzie się nadal pogarszać, wpadniesz w błędne koło, w wyniku którego ludzie zaczną bardziej wątpić w jego przywództwo. Jego autorytet ulega jeszcze większej erozji, co oznacza, że ​​będzie miał jeszcze mniejszy wpływ na politykę, a w rezultacie stanie się mniej bezpieczny”.