Zdjęcie autorstwa The Forward

Lew Golinkin
26 stycznia 2023 r

Minęły już dwa lata od Do przodu opublikował moje wstępne badanie ulic i pomników ku czci nazistowskich kolaborantów na całym świecie. W Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu w 2021 roku udokumentowaliśmy 320 takich pomników w 16 krajach na trzech kontynentach.

Uhonorowali dyktatorów, takich jak Węgier Miklós Horthy i Słowak Josef Tiso, którzy deportowali setki tysięcy Żydów na śmierć. W Melbourne śledztwo ujawniło popiersie chorwackiego faszysty Ante Pavelić, którego reżim dokonał eksterminacji Żydów, Serbów i Romów. Najbardziej szokujące było to, że projekt odsłonił pomnik łotewskich żołnierzy SS w sercu Belgii.

Myśleliśmy, że publikujemy obszerną księgowość, wraz z listami krajów według krajów. Ale wkrótce odkryliśmy, że tylko zarysowaliśmy powierzchnię — dzięki wskazówkom badaczy i czytelników, projekt ma obecnie ponad 1652 przypadków uhonorowania współpracowników w 30 krajach na pięciu kontynentach.

Obejmuje to niektóre trzy tuziny w 16 stanach USA — Alabama, Kalifornia, Kolorado, Floryda, Georgia, Illinois, Luizjana, Michigan, New Hampshire, New Jersey, Nowy Jork, Ohio, Pensylwania, Teksas, Virginia i Wisconsin — oraz dodane w tym tygodniu nowe wykazy zabytków w Bułgarii oraz Argentyna.

Bułgaria jest doskonałym przykładem wybielania Holokaustu.

Jego car Borys III, który rządził krajem od 1918 do śmierci w 1943, został uhonorowany — w tym z pomnikiem wzniesionym w Izraelu w latach 90. — ponieważ kraj ten nie deportował Żydów z samej Bułgarii podczas Holokaustu. Ale rządy Borysa obejmował uchwalenie ustaw ograniczających prawa Żydów w kraju, odmawiających im obywatelstwa i ustalających parytet w niektórych zawodach. Jego rząd deportował również ponad 11 300 Żydów z terytoriów kontrolowanych przez Bułgarię; prawie wszyscy zostali zamordowani w Treblince.

Izrael zdecydował w 2003 roku o rozebraniu pomnika.

Stopniowe zmiany

Odkąd rozpoczęliśmy ten projekt, cieszymy się, widząc zmieniono nazwy kilku ulic i usunięto pomniki.

Pokonując silną presję, belgijskie miasto usunęło zeszłego lata pomnik żołnierzy łotewskich w wojskowym skrzydle partii nazistowskiej. W tym samym czasie, stowarzyszone ze Smithsonian muzeum w Huntsville w stanie Alabama zostało po cichu zlikwidowane gigantyczny cytat Wernera von Brauna, który był częścią grupy nazistowskich naukowców sprowadzonych do USA w ramach tajnego programu po wojnie i został przywódcą NASA znanym jako „ojciec podróży kosmicznych”.

Inspirowałem się takimi osobami jak np Michał Samarasktóry odkrył mroczną przeszłość nazistowskiego kolaboranta, który uciekł do Australii, Boba Srederasa, i wywarł presję na finansowaną przez niego galerię sztuki w ich wspólnym rodzinnym mieście Wollongong usunąć jego imię. Podobnie 83-latek Dawid Salz walczył o zmianę nazwy szkoły we Friedbergu w Niemczech, która uhonorowała von Brauna; Salz przeżył Auschwitz, a także Dora-Mittelbau, gdzie von Braun wykorzystywał więźniów do budowy śmiercionośnej rakiety V-2, którą stworzył.

Zdobyta wiedza

Jedną z rzeczy, których nauczyłem się przez ponad dwa i pół roku pisania tego reportażu, jest to, że milionom ludzi, zwłaszcza w Europie, wydaje się, że II wojna światowa nigdy się nie skończyła. Nie mówię o starych weteranach wspominających stare okopy. Mam na myśli niedokończone sprawy, które wymagają dokończenia.

Najbardziej oczywistym przykładem jest prezydent Rosji Władimir Putin, który fałszywie przedstawił swoją inwazję na Ukrainę 24 lutego jako cel powstrzymania fali faszyzmu. Pogląd, że wszyscy Ukraińcy to naziści, jest oczywiście obelgą, ale wykorzystanie go przez Putina do usprawiedliwienia wojny jest warte zbadania.

Bo nie jest sam. W poprzek Europy stare mapy są rozwijane jako ruchy irredentystyczne miejsca tak jak Serbia oraz Węgry z utęsknieniem mówią o dawniej szerszych granicach swoich krajów. A rewizjonizm Holokaustu i honorowanie nazistów i ich kolaborantów nigdy nie jest daleko od powierzchni.

Na początku tego miesiąca międzynarodowy wiersz wybuchł po brutalnym ataku w mieście Ochryda w Macedonii Północnej. Ofiara była sekretarką nowego klubu kulturalnego ku czci Borysa III, bułgarskiego przywódcy, który współpracował z Hitlerem i zajął terytorium Macedonii w 1941 roku.

Rzeczywiście, korzenie tego projektu tkwią nie tyle w historii, ile w bieżących wydarzeniach. W trakcie relacjonowania europejskich ruchów skrajnie prawicowych, ciągle trafiałem na kampanie wybielania nazistowskich kolaborantów. Wszędzie tam, gdzie widziałem wściekłych ludzi i marsze z pochodniami, znajdowałem też pomniki przywódców i żołnierzy, którzy pomagali Hitlerowi w prowadzeniu wojny i eksterminacji Żydów.

Doszedłem do wniosku, że neonaziści w Europie mają większą obsesję na punkcie historii II wojny światowej niż skrajnie prawicowi ekstremiści w Stanach Zjednoczonych na punkcie Konfederacji i wojny secesyjnej. Było to w okresie, w którym wiele amerykańskich miast zburzyło pomniki konfederackich dowódców.

Kiedy zobaczyłem, że Southern Poverty Law Center miało baza danych i mapa śledząca około 2000 pomników Konfederacji w całym kraju, pomyślałem, że ważne jest, aby mieć coś podobnego dla nazistowskich kolaborantów, i przedstawiłem ten pomysł Do przodu.

Dzisiejsi neonaziści używają tych posągów do zaciemniania i zniekształcania historii; Chciałem rzucić na nich światło, mając nadzieję, że przypomnę ludziom, co naprawdę wydarzyło się podczas Holokaustu.

Szczególnie zdumiało mnie to, że nawet w wielu krajach zachodnich, które chcą zająć się spuścizną niewolnictwa i kolonializmu, naziści uzyskują przepustkę. W rzeczywistości, tak jak pisałem rok temunawet Niemcy, od dawna postrzegane jako międzynarodowy model rozliczenia się z Holokaustem, posiada ponad 150 miejsc nazwany na cześć ludzi z krwią na rękach.

Niektórzy twierdzą, że zburzenie pomnika upamiętniającego nazistowskiego kolaboranta lub zmiana nazwy ulicy to „wymazywanie historii”. Ale tak nie jest. Większość pomników w naszym projekcie powstała dopiero w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat.

Kiedy przeglądałem tysiące posągów, budynków i ulic, jedynymi prawdziwymi obiektami historycznymi, jakie znalazłem, były pomniki Benito Mussoliniego i włoskiego króla Wiktora Emanuela III, które powstały około lat 30. XX wieku, kiedy Włochy były państwem faszystowskim. W przeciwnym razie ulice i pomniki gloryfikujące nazistów i kolaborantów są odblaskowymi honorami, a nie częścią historii — te dwie rzeczy są zbyt często mylone.

Inni mówią, że zamiast burzyć nazistowskie pomniki, powinniśmy je kontekstualizować. Innymi słowy, zamiast usuwać posąg, umieść obok niego znak, że osoba jest zła.

Ale zamiast „neutralizować” nazistowski pomnik lub ulicę, taka kontekstualizacja ma odwrotny skutek. Wysyła wiadomość, że wiemy dokładnie, kogo honorujemy i nadal będziemy go szanować.

Ponieważ w końcu twierdzenie, że troszczy się o antysemityzm i Holokaust podczas stawiania pomnika zabójcom Żydów, ma mniej więcej tyle samo sensu, co twierdzenie, że sprzeciwia się islamskiemu terroryzmowi podczas wznoszenia pomnika Osamy bin Ladena – nawet jeśli ten pomnik jest wyposażony w tablicę twierdząc, że terroryzm jest zły.

Możesz przeczytać wcześniejsze artykuły nt Nazistowskie pomniki i przejrzyj tutaj nasze listy z podziałem na kraje. Jeśli znasz pomniki, ulice lub inne przedmioty upamiętniające współpracowników, których nie ma na naszej stronie, wyślij e-mail [email protected]temat: projekt nazistowskiego pomnika.