Były sekretarz stanu Henry Kissinger zmarł w środę w wieku 100 lat, choć gdyby poprzednicy rządzącej w Izraelu partii Likud postawili na swoim, być może nie dożyłby nawet połowy stulecia.

Pomimo swojej reputacji geopolitycznego króla, Kissinger nigdy nie był w stanie w pełni narzucić Izraelowi całkowitej władzy USA, starał się jednak wykorzystać wpływy USA – czasami wbrew temu, co prawicowa partia Likud uważała za swoje interesy.

W latach 70. Kissinger był tak znienawidzony przez partię Likud, która obecnie kontroluje izraelski skrajnie prawicowy rząd koalicyjny, że niektórzy jej członkowie próbowali go zamordować, jak wynika z ówczesnych doniesień prasowych.

„Zagorzała klika izraelskiej prawicy podpisała „kontrakt” na sumę 150 000 dolarów na zabójstwo Sekretarza Stanu Kissingera” – donosił „New York Daily News” w 1977 r., cytując wyższych urzędników Departamentu Stanu. Kiedy po raz pierwszy pojawiły się doniesienia o możliwym uderzeniu w Kissingera, sądzono, że jest to dzieło bojowników palestyńskich, ale wyżsi urzędnicy powiedzieli gazecie, że są pewni, że zagrożenie pochodzi ze strony partii Likud.

Twardogłowi Likudu, którzy przekazali pieniądze – opisywani jako „mała, radykalna odłamowa frakcja w izraelskim bloku opozycyjnym Likud” – byli podobno zdenerwowani dyplomacją Kissingera pod koniec wojny arabsko-izraelskiej w 1973 roku. Kissinger odegrał kluczową rolę w porozumieniach o wycofaniu się z Egiptu i Syrii, w wyniku których Izrael wycofał się z podbitych przez siebie terytoriów. Po stronie izraelskiej rywalizująca z Likudem Partia Pracy współpracowała z Kissingerem, aby zgodzić się na kompromisy.

Wojna z 1973 r. doprowadziła także do szkodliwego embarga na ropę nałożonego przez państwa arabskie na Stany Zjednoczone i podobno Kissinger był skłonny zerwać wszelkie porozumienie niezbędne do ponownego zakręcenia kurka – co osiągnięto w ramach porozumień o wycofaniu się z 1974 r.

„Daily News” donosił o uderzeniu: „Mówi się, że motywem była zemsta na Kissingerze za rzekome sprzedanie Izraela podczas jego bliskowschodniej dyplomacji wahadłowej”.

Likud stanowczo zaprzeczył wówczas tym zarzutom, podobnie jak Departament Stanu. (Doniesienia o spisku mającym na celu zamach na Kissingera to tylko jeden z kilku przypadków, w których Izraelczycy okazali intensywną wrogość wobec swojego najsilniejszego sojusznika, w tym atak na amerykański statek szpiegowski w 1967 r. i operację szpiegowską w latach 80.).

Chociaż Kissingerowi udało się osiągnąć swój krótkoterminowy cel, jakim było zniesienie embargo na ropę i powrót Półwyspu Synaj do Egiptu, jego wysiłki na rzecz mężów stanu celowo utrudniały wysiłki mające na celu znalezienie długoterminowego rozwiązania trwałej okupacji Palestyny.

Jak napisał dzisiaj mój kolega Jon Schwarz, Kissinger sprzeciwił się własnej dyrektywie Richarda Nixona, aby znaleźć sposób na trwały pokój, gdy wszystko i wszystko będzie na stole. Kissinger uważał, że ciągły stan konfliktu i niestabilności zapewnia Ameryce przewagę na Bliskim Wschodzie. „W mojej ocenie jest to kosztowne zwycięstwo [for Israel] najlepiej jest bez katastrofy” – powiedział Kissinger swoim podwładnym na początku wojny Jom Kippur.

Pomimo swojego żydowskiego dziedzictwa Kissinger nie okazywał żadnego szacunku państwu izraelskiemu ani narodowi żydowskiemu poza ich użytecznością dla imperium amerykańskiego. Pomoc sowieckim Żydom w ucieczce do Stanów Zjednoczonych, aby uniknąć rosyjskiej represji, „nie była celem amerykańskiej polityki zagranicznej” – powiedział Kissinger Nixonowi w 1973 r. – „a jeśli wsadzają Żydów do komór gazowych w Związku Radzieckim, nie jest to amerykańskim zmartwieniem . Być może ze względów humanitarnych.”

Jakakolwiek wrogość, jaka istniała kiedyś między partią Likud a byłym sekretarzem stanu, już dawno minęła. Dziś partią kieruje premier Benjamin Netanjahu, który po raz pierwszy został wybrany na to stanowisko w 1996 r. (Wybory te były spowodowane zabójstwem Icchaka Rabina, który według wielu był ostatnią wielką nadzieją na trwały pokój w Izraelu).

Netanjahu odszedł od podręcznika Kissingera, wykorzystując niekończący się konflikt do utrzymania się przy władzy i zapraszając coraz bardziej ekstremistycznych polityków do koalicji Likud. We wrześniu, zaledwie kilka tygodni przed rozpoczęciem przez Izrael totalnej wojny w Gazie, oboje odbyli serdeczne spotkanie w Nowym Jorku.

Izraelska kampania bombowa w Strefie Gazy w ostatnich tygodniach dorównuje skoncentrowanym bombardowaniom Wietnamu i Kambodży, które Kissinger nadzorował kilkadziesiąt lat temu.