Czy lekarze będą wkrótce w stanie przewidzieć pogorszenie funkcji poznawczych?
- Choroba Alzheimera, najczęstsza forma demencji, dotyka prawie 7 milionów osób w samych Stanach Zjednoczonych.
- Po postawieniu diagnozy trudno jest przewidzieć, jak choroba będzie przebiegać u danej osoby.
- Zespół badawczy z Amsterdamu opracował model, który może przewidywać pogorszenie funkcji poznawczych u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi lub łagodną demencją spowodowaną chorobą Alzheimera.
- Naukowcy zamierzają wykorzystać ten model do opracowania aplikacji, która pomoże lekarzom w personalizacji leczenia i prognoz dla pacjentów.
Diagnoza choroby Alzheimera staje się coraz powszechniejsza. Alzheimer’s Association informuje, że jeden na trzech seniorów w Stanach Zjednoczonych umrze na chorobę Alzheimera lub inną demencję.
Pewien spadek pamięci jest normalną częścią starzenia się, ale problemy z pamięcią i myśleniem, które zaczynają wpływać na codzienne funkcjonowanie, są często oznaką
U niektórych osób łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) mogą przekształcić się w demencję, np. chorobę Alzheimera, ale trudno przewidzieć, czy u osoby z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi rozwinie się demencja.
Katherine Gray, szefowa działu badań w Alzheimer’s Society, powiedziała: Wiadomości medyczne dzisiaj że: „Spośród prawie miliona osób żyjących z demencją w [United Kingdom]wiemy, że nie ma dwóch osób, które mają taką samą podróż. Objawy często postępują w różnym tempie, a dostępność i standard opieki nad osobami z demencją w Wielkiej Brytanii mogą się znacznie różnić”.
Teraz zespół z Amsterdam University Medical Center opracował model, który może przewidywać spadek funkcji poznawczych u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) lub łagodną demencją spowodowaną chorobą Alzheimera. Badanie ukazało się w czasopiśmie Neurologia.
Wiesje van der Flier, doktor, profesor zwyczajny, dyrektor naukowy Centrum Alzheimera w Amsterdamie UMC i starszy autor badania, powiedziała: MNT że model ten może w przyszłości posłużyć do dostosowywania opieki nad pacjentami z chorobą Alzheimera do indywidualnych potrzeb.
„Myślę, że w przyszłości tak będzie. Kiedy pacjenci otrzymują diagnozę, ich kolejnym pytaniem jest: czego mogę się spodziewać? Albo — jaka jest moja prognoza? Ten model stanowi pierwszą próbę odpowiedzi. Zapewnia prognozę pogorszenia funkcji poznawczych u poszczególnych osób” — powiedziała nam.
Gray skomentował również:
„To zachęcające badania, ponieważ sugerują, że naukowcy mogą stworzyć model, który jest w stanie przewidzieć, jak objawy doświadczane przez osoby z łagodnym upośledzeniem funkcji poznawczych lub wczesną chorobą Alzheimera mogą się zmienić. Przewidywanie, jak te objawy mogą zmieniać funkcje poznawcze w czasie, jest niezwykle ważne dla osób żyjących z demencją i ich opiekunów, aby przygotować się na przyszłość, co ostatecznie prowadzi do lepszej opieki”.
Naukowcy zrekrutowali uczestników z Amsterdam Dementia Cohort do swojego badania longitudinalnego. Łącznie włączono 961 osób, z których 310 miało MCI, a 651 miało łagodną demencję z powodu choroby Alzheimera. Ich średni wiek wynosił 65 lat, a 49% z nich to kobiety.
Wszystkie były dodatnie pod względem amyloidu, co oznacza, że naukowcy wykryli u nich biomarkery amyloidu
Naukowcy wykorzystali
W tym 5-minutowym teście osoba może uzyskać maksymalnie 30 punktów. Lekarze interpretują wyniki w następujący sposób:
- 25–30: brak upośledzenia
- 20–24: łagodna demencja
- 15–20: umiarkowana demencja
- 14 lat i mniej: ciężka demencja.
W trakcie badania wyniki MMSE u wszystkich uczestników uległy obniżeniu, co wskazuje na pogorszenie zdolności poznawczych.
U osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) wyniki MMSE spadły ze średniej 26,4 na początku badania do 21 po 5 latach. Osoby z łagodną demencją wykazały większy spadek, ze średniej początkowej 22,4, średni wynik zmniejszył się do 7,8 po 5 latach.
W obu grupach pogorszenie funkcji poznawczych przyspieszało z czasem.
Wykorzystując te wyniki, a także wyniki skanów MRI i biomarkerów, naukowcy stworzyli model wyników MMSE na przestrzeni czasu zarówno dla łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI), jak i łagodnej demencji.
„To naprawdę interesujące badanie, które dostarcza podstaw do tworzenia narzędzi, które mogą okazać się niezwykle przydatne dla pacjentów z chorobą Alzheimera i ich rodzin” – powiedział dr Scott Kaiser, geriatra z certyfikatem w Providence Saint John’s Health Center w Santa Monica w Kalifornii. MNT.
„Osoby biorące udział w badaniu wybrano z dużej kohorty, Amsterdam Dementia Cohort, dysponującej szerokim zakresem rzetelnych danych klinicznych, a jakość metodologii wykorzystanej w modelowaniu predykcyjnym wydaje się być prawdziwą siłą tej pracy” – dodał.
„[Our model] pokazuje, jak trudna jest taka prognoza i że pozostaje niepewność. Z badań wiemy, że pacjenci i ich rodziny cenią te informacje, nawet jeśli istnieje niepewność. Ten model pomaga ułatwić komunikację lekarz-pacjent na temat tej niepewności”, powiedział van der Flier.
Naukowcy skonstruowali modele przewidujące MMSE, które następnie wykorzystali do oszacowania czasu potrzebnego na osiągnięcie MMSE wynoszącego 20 (łagodna demencja) w przypadku osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) oraz 15 (umiarkowana demencja) w przypadku osób z łagodną demencją, wykorzystując różne wyjściowe pomiary amyloidu w płynie mózgowo-rdzeniowym i MMSE.
Przewidywali również, ile czasu zajmie osiągnięcie progowych wyników MMSE, jeśli interwencja terapeutyczna zmniejszy tempo pogorszenia stanu zdrowia o 30%.
Van der Flier wyjaśnił, dlaczego to zrobili, mówiąc:
„Prognozy mogą być również wykorzystywane przez lekarza do omawiania z pacjentem potencjalnego wpływu leczenia. Ostatnio pojawiające się metody leczenia wykazały, że zmniejszają tempo spadku o około 30%. Zastosowanie tego w modelu zapewnia punkt wyjścia do komunikacji między lekarzem a pacjentem na temat potencjalnych korzyści”.
Jednakże dr Karen Miller, neuropsycholog i geropsycholog, starsza dyrektorka programów Brain Wellness and Lifestyle w Pacific Neuroscience Institute w Santa Monica w Kalifornii, która nie była zaangażowana w te badania, podkreśliła niepewność tego modelu.
„Chociaż badanie jest rygorystyczne z perspektywy badawczej i kompleksowe pod względem uwzględnionych zmiennych (pomiary poznawcze, genetyka, obrazowanie mózgu), zmienność w przypadku każdego konkretnego pacjenta nadal pozostawia świadczeniodawcę z zakresem lat pod względem każdej danej trajektorii dla konkretnego pacjenta” – powiedziała MNT.
„Jesteśmy podekscytowani tym, jakie postępy w przyszłości będą miały tego typu badania i jak przyniosą trwałe zmiany osobom cierpiącym na demencję” – powiedział Gray.
Jak wyjaśnił van der Flier, naukowcy wraz z opracowaniem modelu predykcyjnego zaprojektowali również prototyp aplikacji dla lekarzy.
„W narzędziu (adappt.health), które obecnie opracowujemy, znajduje się również arkusz komunikacyjny, który lekarze mają udostępniać pacjentom i opiekunom, aby wyjaśnić, co obejmuje prognoza. Ponadto znajdują się tam informacje dla pacjentów na temat choroby, diagnozy i prognozy” – powiedziała nam.
Choć jest to wczesny model przewidywania pogorszenia funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera, Kaiser przyjął wyniki badań jako krok naprzód w dostarczaniu pacjentom z chorobą Alzheimera i ich opiekunom większej ilości informacji na temat tego, czego mogą się spodziewać po postawieniu diagnozy:
„Badania te stanowią podstawę dla rodzajów narzędzi prognostycznych, które nie tylko mogą dać nam pojęcie o tym, czego możemy się spodziewać na dalszej drodze, ale także o tym, jak możemy zmienić ten kurs, zajmując się różnymi modyfikowalnymi czynnikami ryzyka, aby zmienić trajektorię choroby i poprawić nasze szanse na utrzymanie wyższego poziomu zdrowia poznawczego i funkcji w dłuższej perspektywie”.
