LONDYN — Polio zostało wyeliminowane z większości części świata w ramach trwających od dziesięcioleci wysiłków Światowej Organizacji Zdrowia i jej partnerów, mających na celu wyeliminowanie tej choroby. Ale polio jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób na świecie i nadal rozprzestrzenia się w niewielkiej liczbie krajów. WHO i jej partnerzy chcą wyeliminować polio w ciągu najbliższych kilku lat.

Dopóki nie zniknie z planety, wirus będzie nadal wywoływał ogniska choroby wszędzie tam, gdzie dzieci nie są w pełni zaszczepione. Niedawne zakażenie polio u niezaszczepionego dziecka w Strefie Gazy jest pierwszym przypadkiem tej choroby na tym terytorium od ponad 25 lat.

Polio to infekcja wywoływana przez wirus, który atakuje głównie dzieci poniżej 5 roku życia. Większość osób zarażonych polio nie ma żadnych objawów, ale choroba może powodować gorączkę, bóle głowy, wymioty i sztywność kręgosłupa. W ciężkich przypadkach polio może zaatakować układ nerwowy i spowodować paraliż w ciągu kilku godzin, zgodnie z danymi WHO. Agencja ONZ szacuje, że 1 na 200 przypadków polio powoduje trwały paraliż, zwykle nóg. Wśród sparaliżowanych dzieci do 10% umiera, gdy ich mięśnie oddechowe są sparaliżowane.

Wirus rozprzestrzenia się od osoby do osoby, wnikając do organizmu przez usta. Najczęściej rozprzestrzenia się poprzez kontakt z odpadami osoby zakażonej lub, rzadziej, poprzez skażoną wodę lub żywność.

Bardzo źle. Polio istnieje od wieków; starożytne egipskie hieroglify pokazują dzieci chodzące z laskami, z wychudzonymi kończynami charakterystycznymi dla ofiar polio.

Zanim w latach 50. opracowano pierwszą szczepionkę, polio było jedną z najbardziej obawianych chorób. Wybuchowa epidemia w Nowym Jorku w 1916 r. zabiła ponad 2000 osób, a najgorsza odnotowana epidemia w USA w 1952 r. zabiła ponad 3000 osób. Wiele osób, które przeżyły polio, cierpiało na dożywotnie konsekwencje, w tym paraliż i zdeformowane kończyny. Niektóre osoby, których mięśnie oddechowe były sparaliżowane, potrzebowały komór „żelaznych płuc”, aby pomóc im oddychać.

WHO uchwaliła rezolucję w celu wyeliminowania polio w 1988 r., zainspirowana sukcesem wyeliminowania ospy prawdziwej osiem lat wcześniej. Ich pierwotnym celem było wyeliminowanie polio do 2000 r. WHO — wraz z partnerami, w tym amerykańskimi Centers for Disease Control and Prevention, UNICEF i Rotary International — zwiększyła produkcję doustnej szczepionki i wdrożyła szeroko zakrojone kampanie szczepień. Przypadki polio spadły o ponad 99%.

Afganistan i Pakistan to jedyne kraje, w których rozprzestrzenianie się polio nigdy nie zostało zatrzymane. Wybuchy epidemii występują również w ponad tuzinie innych krajów, głównie w Afryce. WHO i partnerzy mają obecnie na celu wyeliminowanie polio do 2026 r.

To niezwykle trudne. Zatrzymanie epidemii polio oznacza zaszczepienie co najmniej 95% populacji wszędzie, w tym w krajach ogarniętych konfliktami i biednych regionach z rozbitymi systemami opieki zdrowotnej i innymi priorytetami.

Doustna szczepionka jest tania, łatwa w użyciu i lepiej zapobiega zakażeniom całych populacji. Zawiera jednak osłabiony, żywy wirus polio i w bardzo rzadkich przypadkach może rozprzestrzeniać się i powodować polio u osób niezaszczepionych. W jeszcze rzadszych przypadkach żywy wirus ze szczepionki może mutować w nową formę zdolną do zapoczątkowania nowych ognisk choroby.

Władze ds. zdrowia odniosły większy sukces w ograniczaniu liczby przypadków wywołanych przez dziki wirus polio. Przypadki związane ze szczepieniami są obecnie przyczyną większości zakażeń na całym świecie.

„Problemem w próbach wyeliminowania polio jest to, że potrzeba perfekcji jest tak wielka, a słabych ogniw jest tak wiele” – powiedział Scott Barrett, profesor Uniwersytetu Columbia, który badał eradykację polio. „Techniczna wykonalność istnieje, ale żyjemy w świecie ogromnie niedoskonałym”.

___

Associated Press Health and Science Department otrzymuje wsparcie od Howard Hughes Medical Institute’s Science and Educational Media Group. AP ponosi wyłączną odpowiedzialność za całą treść.