Adam Taylor za rozmowę

Lancaster: Zmiany osobowości po przeszczepie serca obserwowano praktycznie od początku przeszczepów. W jednym przypadku osoba, która nienawidziła muzyki klasycznej, po otrzymaniu serca muzyka rozwinęła w sobie pasję do tego gatunku. Odbiorca zmarł później, trzymając futerał na skrzypce.

W innym przypadku 45-letni mężczyzna zauważył, że od chwili otrzymania serca 17-letniego chłopca uwielbia zakładać słuchawki i słuchać głośnej muzyki – czego nigdy przed przeszczepem nie robił.

Niedawne badanie sugeruje, że biorcy przeszczepu serca mogą nie być jedynymi, którzy doświadczają zmian osobowości. Zmiany te mogą wystąpić po przeszczepieniu dowolnego narządu.

Co może to wyjaśnić?

Jedną z sugestii może być to, że jest to efekt placebo, polegający na tym, że przytłaczająca radość z otrzymania nowego życia powoduje, że dana osoba jest bardziej pogodna. Inni biorcy przeszczepów cierpią z powodu poczucia winy, napadów depresji i innych problemów psychologicznych, które mogą być również postrzegane jako zmiany osobowości.

Istnieją jednak dowody sugerujące, że te zmiany osobowości nie mają wyłącznie charakteru psychologicznego. Biologia też może odgrywać pewną rolę.

Komórki przeszczepionego narządu będą spełniać swoją oczekiwaną funkcję – komórki serca będą bić, komórki nerek będą filtrować, a komórki wątroby będą metabolizować – ale odgrywają także rolę w innych częściach ciała. Wiele narządów i ich komórek wydziela hormony lub cząsteczki sygnalizacyjne, które działają lokalnie i gdzie indziej w organizmie.

Serce wydaje się być najczęściej kojarzone ze zmianami osobowości. Komory uwalniają hormony peptydowe, w tym „przedsionkowy peptyd natriuretyczny” i „mózgowy peptyd natriuretyczny”, które pomagają regulować równowagę płynów w organizmie poprzez wpływ na nerki.

Odgrywają także rolę w równowadze elektrolitowej i hamowaniu aktywności części naszego układu nerwowego odpowiedzialnej za reakcję walki lub ucieczki. Odpowiedzialne za to komórki znajdują się w podwzgórzu – części mózgu, która odgrywa rolę we wszystkim, od homeostazy (równoważenie systemów biologicznych) po nastrój.

Zatem narząd dawcy, który może mieć inny podstawowy poziom hormonów i produkcji peptydów niż narząd pierwotny, może zmienić nastrój i osobowość biorcy poprzez uwalniane przez siebie substancje.

Wykazano, że po przeszczepieniu poziom peptydu natriuretycznego jest wyższy i nigdy nie wraca do normy. Chociaż część uniesienia jest prawdopodobnie odpowiedzią na uraz pooperacyjny, może nie wyjaśniać wszystkiego.

Wspomnienia przechowywane poza mózgiem

Ciało przechowuje wspomnienia w mózgu. Uzyskujemy do nich dostęp, myśląc, ale mogą też zostać wywołane przez wzrok lub węch. Jednak wspomnienia to zasadniczo procesy neurochemiczne, podczas których nerwy przekazują sobie nawzajem impulsy i wymieniają wyspecjalizowane substancje chemiczne (neuroprzekaźniki) na styku między sobą.

Chociaż podczas przeszczepu wiele nerwów regulujących funkcjonowanie narządu zostaje przeciętych i nie można ich ponownie połączyć, nie oznacza to, że nerwy w narządzie w dalszym ciągu nie funkcjonują. W rzeczywistości istnieją dowody na to, że można je częściowo przywrócić rok po operacji.

Te neurochemiczne działania i interakcje mogą przedostać się do układu nerwowego biorcy, wywołując reakcję fizjologiczną, która następnie wpływa na osobowość biorcy, zgodnie ze wspomnieniami dawcy.

Wiemy, że komórki dawcy krążą w organizmie biorcy, a DNA dawcy można zobaczyć w organizmie biorcy dwa lata po przeszczepie. To ponownie stawia pytanie, dokąd zmierza DNA i jakie może mieć działania.

Jedną z rzeczy, które robi, jest stymulowanie odpowiedzi immunologicznych. Te odpowiedzi immunologiczne mogą wystarczyć do wywołania zmian osobowości, ponieważ wiadomo, że długotrwałe zapalenie o niskim nasileniu może zmienić cechy osobowości, takie jak ekstrawersja i sumienność.

Niezależnie od tego, który mechanizm lub kombinacja mechanizmów jest za to odpowiedzialna, ten obszar badań wymaga dalszych badań, aby biorcy mogli zrozumieć zmiany fizyczne i psychiczne, które mogą wystąpić po operacji.

(Adam Taylor jest profesorem i dyrektorem Centrum Kształcenia Anatomii Klinicznej na Uniwersytecie w Lancaster)