Osoby z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym spowodowanym niedoborem inhibitora C1 (C1-INH-HAE) zazwyczaj doświadczają znacznie opóźnionej diagnozy — nawet z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku tej choroby, wynika z ogólnokrajowych badań przeprowadzonych na Łotwie.

Naukowcy odkryli, że mediana opóźnienia w uzyskaniu diagnozy w kraju północnoeuropejskim wynosi 20,5 roku, mimo że 60% pacjentów miało rodzinną historię obrzęku naczynioruchowego.

„Wyższa świadomość i lepsze informacje oraz komunikacja między lekarzami poprawiłyby diagnostykę i leczenie HAE” – napisał zespół.

Badania, „Krajowe badanie dotyczące cech klinicznych i genetycznych pacjentów z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym na Łotwie” ukazało się w czasopiśmie Alergia, astma i immunologia kliniczna.

rekomendowane lektury

Objawy zaczynają się w wieku 15 lat, ale diagnoza opóźnia się dopiero w wieku 45 lat

HAE jest głównie spowodowane mutacjami w SERPING1 gen, który zawiera instrukcje wytwarzania białka C1-INH. C1-INH-HAE, który obejmuje HAE typu 1 i 2, charakteryzuje się niższymi poziomami lub dysfunkcyjnymi białkami inhibitora C1 (C1-INH).

Pacjenci doświadczają nawracających epizodów obrzęku twarzy, języka, stóp, przewodu pokarmowego, narządów płciowych i/lub górnych dróg oddechowych.

Podczas gdy ogólnoświatowe szacunki sugerują, że C1-INH-HAE dotyka jedną na 50 000 do 100 000 osób, zdaniem naukowców częstość występowania tej choroby w krajach bałtyckich w Europie — Estonii, Łotwie i Litwie — pozostaje nieznana.

Teraz zespół kierowany przez naukowców z Riga Stradiņš University na Łotwie opisał wyniki „pierwszego ogólnokrajowego badania HAE” w ich kraju.

Analiza obejmowała wszystkich 10 pacjentów z C1-INH-HAE — z ośmiu rodzin — u których zdiagnozowano HAE na Łotwie w okresie od marca 2006 do 2022 roku. Mediana wieku tych osób wynosiła 54 lata, a wszystkie z wyjątkiem jednej były kobietami.

Przy populacji kraju liczącej 1 870 400 mieszkańców w marcu 2022 r. oznacza to występowanie HAE na poziomie 0,53 na 100 000 mieszkańców, „co jest wartością niższą niż szacowano w literaturze (1 na 50 000-100 000 osób na całym świecie) lub w innych badaniach europejskich” – napisał zespół.

U zdecydowanej większości (70%) rozpoznano C1-INH-HAE typu 1, natomiast u 30% typ 2. Mediana wieku w momencie rozpoznania wynosiła 45,5 lat. Jednak początek objawów nastąpił średnio w wieku 15 lat, a jeden pacjent płci męskiej po raz pierwszy wykazywał objawy, gdy miał 6 lat.

Postawienie diagnozy zajęło pacjentom 20,5 roku (mediana), przy czym pacjent płci męskiej czekał 24 lata w porównaniu z medianą 17 lat w przypadku pacjentek.

W 2021 roku dziewięciu pacjentów doświadczyło średnio 10 ataków, przy czym kobiety zgłosiły średnio 29 ataków, a mężczyzna jeden atak. Ataki zostały uznane za ciężkie – co oznacza, że ​​występowały 12 lub więcej razy w roku – u połowy pacjentów. Umiarkowane ataki, czyli występujące 4-11 razy, wystąpiły u jednego pacjenta, podczas gdy łagodne ataki, czyli 1-3 rocznie, wystąpiły u czterech.

Pacjenci byli hospitalizowani średnio dwa razy w ciągu życia. Najczęstszymi objawami były gromadzenie się płynów w skórze (100%), jamie brzusznej (80%) i drogach oddechowych (80%). Według danych uzyskanych od sześciu pacjentów stres (czterech pacjentów) i uraz (dwóch pacjentów) były najczęstszymi czynnikami wyzwalającymi ataki. Wczesne objawy obejmowały zmęczenie, pieczenie lub kłucie oraz ból, w tym w jamie brzusznej.

Brak świadomości HAE wśród lekarzy, okresowy charakter objawów i niespecyficzne objawy choroby przyczyniają się do niedodiagnozowania, opóźnienia we właściwym rozpoznaniu, a co za tym idzie niewystarczającego leczenia.

Najczęstsze terapie doraźne obejmowały leki przeciwhistaminowe — ikatybant, oznaczony jako Firazyr lub jako leki generyczne — oraz glikokortykosteroidy. Świeżo mrożone osocze (FFP), płynną porcję krwi oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne podano po 3 pacjentom. Efekt leczenia ikatybantem uznano za bardzo dobry, podczas gdy inne terapie uznano za słaby lub nieskuteczny.

Leczenie zapobiegawcze (profilaktyczne) obejmowało FFP (trzech pacjentów), kwas traneksamowy i danazol (sprzedawany pod marką Danocrine), każdy podawany czterem pacjentom. Skuteczność leczenia profilaktycznego oceniono jako umiarkowaną (kwas traneksamowy i danazol) i słabą (FFP).

Testy genetyczne zidentyfikowały mutacje w SERPING1 gen u ośmiu pacjentów. Trzy z mutacji – jedna potwierdzona patogenna (powodująca chorobę) i dwie prawdopodobnie patogenne – nigdy nie zostały zgłoszone. U dwóch pacjentów nie stwierdzono mutacji.

Ogólnie rzecz biorąc, wyniki te sugerują znacznie opóźnioną diagnostykę HAE, nawet u pacjentów z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku obrzęku naczynioruchowego.

„Brak świadomości HAE wśród lekarzy, przerywany charakter objawów i niespecyficzne oznaki zaburzenia przyczyniają się do niedodiagnozowania, opóźnienia we właściwej diagnozie, a tym samym niedostatecznego leczenia” – napisali naukowcy.

Poza lepszą świadomością klinicystów, zatrzymanie opóźnień w diagnozie wymaga „badań przesiewowych członków rodziny, pacjentów z nawracającym obrzękiem naczynioruchowym niereagujących na leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy oraz pacjentów z nawracającymi epizodami ciężkiego, niewyjaśnionego bólu brzucha” – podsumowali.