Dwa tygodnie temu premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak spotkał się z chórem wezwań do odcięcia dostaw broni do Izraela z powodu wyniszczającej wojny w Gazie. W poniedziałek pan Sunak pozdrowił brytyjskie samoloty bojowe, które zestrzeliły kilka irańskich dronów w ramach udanej kampanii mającej na celu udaremnienie ataku Iranu na Izrael.

Był to wymowny przykład tego, jak starcie między Izraelem a Iranem zaburzyło równowagę na Bliskim Wschodzie. W obliczu gradu irańskich rakiet Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Francja i inne państwa rzuciły się na pomoc Izraelowi. Odłożyli na bok swój gniew z powodu Gazy, aby bronić jej przed krajem, który uważają za arcywroga, mimo że błagali o powściągliwość w reakcji Izraela na irański atak.

Według brytyjskich i amerykańskich dyplomatów i analityków premier Benjamin Netanjahu, którego zgoda na śmiercionośny nalot powietrzny na spotkaniu irańskich generałów w Damaszku 1 kwietnia sprowokowała odwet Iranu, zdołał zmienić narrację. Twierdzą jednak, że może to okazać się krótkotrwała zmiana, jeśli Netanjahu zarządzi kontratak na tyle szkodliwy, aby wciągnąć region w szerszą wojnę.

„Namawiamy ich, aby na tym etapie odnieśli zwycięstwo” – powiedział Sunak w parlamencie, zapożyczając sformułowanie, którego użył prezydent Biden podczas rozmowy telefonicznej z Netanjahu w niedzielę, gdy atak Iranu został w większości odparty.

Oczekiwano, że Sunak odbędzie we wtorek własną rozmowę telefoniczną z Netanjahu w ramach pełnowymiarowej prasy wystosowanej przez europejskich przywódców, aby nakłonić go, aby nie dopuścił do niekontrolowanego nakręcania się konfliktu z Iranem. Prezydent Francji Emmanuel Macron, który odegrał drugoplanową rolę w operacji wojskowej, powiedział francuskiemu kanałowi informacyjnemu: „Zrobimy wszystko, aby uniknąć pożaru, to znaczy eskalacji”.

Minister spraw zagranicznych Niemiec Annalena Baerbock zasygnalizowała granice poparcia dla izraelskiego kontrataku. „Prawo do samoobrony oznacza odparcie ataku” – stwierdziła. „Odwet nie jest kategorią prawa międzynarodowego”.

Analitycy twierdzą, że presja Zachodu na Netanjahu w związku z Iranem byłaby jeszcze bardziej intensywna niż w przypadku Gazy, ponieważ pełnowymiarowa wojna między Izraelem a Iranem byłaby znacznie bardziej destabilizująca – geopolitycznie i gospodarczo – niż izraelska kampania mająca na celu wykorzenienie bojowników Hamasu w Gazie . Wymusiłoby to na sojusznikach Izraela podjęcie szeregu trudnych decyzji w krótkich odstępach czasu, wymagając od nich ponownego przemyślenia całej strategii dla regionu.

Chociaż zaciekłość izraelskiego ataku w Gazie wzbudziła sprzeciw wobec niego większości światowej opinii, szczególnie po izraelskim ataku, w wyniku którego zginęło siedmiu pracowników World Central Kitchen, nie wywołał on wstrząsów na rynkach finansowych ani nie spowodował gwałtownego wzrostu cen ropy, jak wojna między Iranem a Izraelem prawie na pewno.

Taka wojna prawdopodobnie wciągnęłaby Stany Zjednoczone i być może Wielką Brytanię, która odegrała swoją tradycyjną rolę skrzydłowego w dowodzonych przez Amerykanów wysiłkach mających na celu zestrzelenie irańskich dronów i rakiet. Może to mieć niestabilne skutki polityczne w obu krajach, gdzie wyborcy pójdą do urn jeszcze w tym roku.

„Jeśli za każdym razem, gdy Izrael zdecyduje się ukarać Iran, spowoduje to ogromne zamieszanie w Waszyngtonie i Londynie, kraje te będą wywierać presję na Izrael” – powiedział Vali R. Nasr, profesor w Johns Hopkins School of Advanced International Studies, który służył w Administracja Obamy. „Będzie podjęcie poważnych międzynarodowych wysiłków w celu zbudowania kordonów wokół zachowania Izraela wobec Iranu”.

Daniel Levy, były izraelski negocjator pokojowy, który obecnie kieruje projektem USA/Bliski Wschód, zespołem doradców z siedzibą w Londynie i Nowym Jorku, powiedział, że różnica w globalnych stawkach między konfliktami w Iranie i Gazie była widoczna w sposobie, w jaki zachodnie rządy postępowały z Izraelem w każde wydanie.

„Wystąpiła zjednoczona reakcja publiczna w obronie Izraela w sprawie Iranu, z mocnym prywatnym przesłaniem do Izraela: «Nie waż się»” – powiedział pan Levy. „W Gazie często załamuje się ręce, ale brakuje woli, by być twardym w życiu prywatnym”.

„Gaza nie wciąga bezpośrednio Stanów Zjednoczonych w wojnę” – powiedział. „Więc nadal wierzą, że mogą przejść na palcach przez krople deszczu”.

W poniedziałek Sunak upierał się, że ostatni kryzys nie odciąży Izraela od ofiar śmiertelnych wśród ludności cywilnej w Gazie. Premier ponowił swój apel o przerwę humanitarną, która doprowadziłaby do trwałego zawieszenia broni.

„Nic, co wydarzyło się w ciągu ostatnich 48 godzin, nie ma wpływu na nasze stanowisko w sprawie Gazy” – powiedział Sunak. „Cały kraj chce zakończenia rozlewu krwi i zwiększenia pomocy humanitarnej”.

Jednak jeszcze przed irańskim atakiem na Izrael rząd brytyjski opierał się wezwaniom do zaprzestania dostaw broni. Urzędnicy odmówili ujawnienia poufnych porad prawnych na temat tego, czy handel bronią między Wielką Brytanią a Izraelem narusza prawo międzynarodowe, jak argumentowało kilku wybitnych prawników.

W Waszyngtonie spiker Mike Johnson powiedział w poniedziałek, że planuje w tym tygodniu przyspieszyć pakiet wydatków na bezpieczeństwo narodowe, który od dawna pozostawał w martwym punkcie, aby pomóc Izraelowi, Ukrainie i innym sojusznikom USA.

Odcięcie brytyjskiej broni jest obecnie na drugim planie z powodu Iranu, powiedział Peter Ricketts, były brytyjski dyplomata i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, którego wezwanie do zawieszenia sprzedaży na początku tego miesiąca pomogło rozpocząć debatę. Powiedział, że mogłoby to być całkowicie dyskusyjne, gdyby Izrael ogłosił zawieszenie broni i zawarł porozumienie w sprawie uwolnienia zakładników przetrzymywanych przez Hamas – czego jeszcze nie zrobił.

„Netanjahu musiał przewidzieć, uderzając w konsulat irański w Damaszku, że Irańczycy zemszczą się, co sprawi, że Amerykanie i ich zachodni sojusznicy pozostaną w tyle za Izraelem” – powiedział Ricketts. „I to zadziałało, wyjątkowo dobrze.”

„To wszystko jest na korzyść Netanjahu” – powiedział Ricketts – „jeśli będzie miał na tyle mądrości, aby odnieść zwycięstwo lub przynajmniej zemścić się w ograniczony sposób”.

Martin S. Indyk, były ambasador USA w Izraelu, powiedział, że najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest ograniczona reakcja Izraela. „Netanjahu zareaguje – musi – ale nie w sposób, który wymagałby od Irańczyków odwetu i zabrania Bidenowi dobrej woli za wojnę w Gazie” – powiedział.

„Wojna jest teraz otwarta” – powiedział Indyk o Iranie i Izraelu. „Podejrzewam, że sprawi to, że obie strony będą bardziej ostrożne i nieufne wobec intencji drugiej – bardziej na ostrzu noża niż wcześniej”.

Niektórzy analitycy twierdzą, że wyzwaniem dla Europy i Stanów Zjednoczonych jest to, że ze wszystkich krajów w regionie Izrael ma największą motywację do eskalacji działań wojennych z Iranem. Walczy o wykorzenienie Hamasu w Gazie i stała się bardziej dyplomatycznie izolowana z powodu humanitarnych ofiar wojny.

Nawet Netanjahu i Biden nie zgadzali się, podając w wątpliwość poparcie największego zwolennika Izraela. Analitycy twierdzą jednak, że Biden nie może sobie pozwolić na całkowite zerwanie z Izraelem, zwłaszcza jeśli znajdzie się on w egzystencjalnym konflikcie z Iranem i jeśli konflikt ten rozwinie się w roku wyborczym.

„Izraelczycy próbowali postawić Amerykanów w sytuacji, w której nie mają wyboru” – powiedział Jeremy Shapiro, dyrektor ds. badań Europejskiej Rady Stosunków Zagranicznych. „Mimo wszystkich protestów administracji Bidena znajduje się ona w trudnym położeniu. Co zamierzają zrobić, jeśli Izraelczycy rzeczywiście eskalują?”