Otrzymaj nasz bezpłatny cotygodniowy e-mail z najnowszymi wiadomościami ze świata kina od naszej krytyczki filmowej Clarisse Loughrey

Otrzymaj bezpłatnie nasz e-mail z filmem The Life Cinematic

Otrzymaj bezpłatnie nasz e-mail z filmem The Life Cinematic

Thej, nie budujcie pomników krytyków”. Przeczytajcie więc frazę widniejącą na różowym topie Katy Perry, na zdjęciu udostępnionym niedawno na Instagramie. Aforyzm stał się sławny, gdy tę samą koszulkę założyła Charli XCX przed premierą albumu w 2022 roku. I można było zobaczyć, jak rezonuje z Perry, której ostatni muzyczny relaunch spotkał się z szyderstwami i lekceważeniem ze strony szerszego grona krytyków. Wniosek był prosty. W duchu starego, zgryźliwego przysłowia, że ​​„ci, którzy nie potrafią, uczą”, idea jest taka, że ​​sama krytyka jest jedynie bezwartościowym środkiem dla tych, którzy nie są w stanie sami tworzyć rezonującej i popularnej sztuki.

Łatwo byłoby rozłożyć na czynniki pierwsze twierdzenie gwiazdy popu. Po pierwsze, jest ono nieprawdziwe – odwiedź Champaign w stanie Illinois, a znajdziesz tam posąg zmarłego, wspaniałego krytyka filmowego Rogera Eberta, odlany z litego brązu. Co więcej, ostatni singiel powrotny Perry „Woman’s World” okazał się równie odpychający dla słuchaczy, jak i dla recenzentów. (Na jej koszulce można by równie dobrze napisać: „Nie stawia się posągów muzykom, którzy zajmują 63. miejsce na liście Billboard Hot 100”). To rodzaj sentymentu, który nieuchronnie trąci goryczą: nie widziałbyś Charli XCX promującej takie hasło teraz, kiedy jej ostatni album Bachor został obsypany pochwałami na całej linii. Perry ma naturalną potrzebę wyładowania się – to wrażliwe uczucie, wypuszczanie jakiejkolwiek sztuki na świat i wymaga, na tym poziomie, nadprzyrodzonej grubej skóry. Ale to wskaźnik – choć nieco drobiazgowy – rosnącego i niepokojącego nacisku na podważenie roli prawowitych profesjonalnych krytyków. A to może być tylko zła rzecz.

W tym tygodniu Rotten Tomatoes – witryna agregująca recenzje, która stała się prawdopodobnie najpopularniejszym w Internecie źródłem natychmiastowej oceny artystycznej wartości filmu dla laików – ogłosiła, że ​​gruntownie przebudowuje swój system oceniania. Początkowo witryna zasadniczo zajmowała się zbieraniem recenzji profesjonalnych krytyków, zliczaniem pozytywnych i negatywnych opinii, aby przyznać filmowi ogólną ocenę „Zgniły” lub „Świeży” wraz z wartością procentową. Był to niedoskonały system, ale ogólnie przydatny: jeśli jesteś osobą, która nie śledzi skrupulatnie werdyktów i upodobań poszczególnych krytyków filmowych – tj. większości przypadkowych widzów – to bezpośredni wynik procentowy jest szybkim i łatwym wskaźnikiem tego, czy film prawdopodobnie przypadnie ci do gustu. Z czasem jednak zaczęły pojawiać się rozbieżności między konsensusami krytyków a kaprysami widzów. Szczególnie jeśli chodzi o mainstreamowy kicz, filmy, które nie podobały się krytykom, okazywały się uporczywie popularne wśród przeciętnej publiczności (obrzydliwy film antybohaterski Toma Hardy’ego Jadna przykład, lub tandetnie hymniczny Bohemian Rhapsody). Teraz Rotten Tomatoes skodyfikowało to w postaci nowego wskaźnika ocen: zwykli widzowie będą głosować na temat zalet filmu lub wydania telewizyjnego, a film zostanie uznany za „Nieświeży”, „Gorący” lub „Zweryfikowany Gorący” na podstawie procentu pozytywnych recenzji.

To kolejne potwierdzenie mentalności, która zakorzeniła się w naszej kulturze: poglądu, że krytykom nie można ufać, że są „oderwani od rzeczywistości” lub nawet (częsta i w dużej mierze bezpodstawna skarga) „shills”, zachęcani do deprecjonowania wydań niektórych studiów kosztem innych. Wśród filmów, które otrzymały wstecznie entuzjastyczną ocenę „Verified Hot”, jest wiele ulubieńców krytyków – Diuna: Część druga; Oppenheimer – i średnio przyjęte przez publiczność utwory (Ryan Reynolds Wolny facet) ale także mnóstwo filmów, które krytycy uznali za „Zgniłe”: Bob Marley: Jedna miłość; 2019 Aladyn. Co dokładnie oznacza ten nowy system ocen, skoro krytycznie zmiażdżone filmy można polecać najlepszym? I dlaczego tak fałszywe pochwały są w ogóle konieczne? Te filmy były hitami kasowymi; zostały pomyślane, aby zarabiać pieniądze i być popularnymi wśród mas, i tak się stało i tak było. Wprowadzenie tego nowego systemu świadczy o niepewności wielu kinomanów głównego nurtu. Nie wystarczy po prostu lubić to, co się lubi – trzeba również być moralnie usprawiedliwionym za to, że się to robi.

To jest, jak sądzę, jedno z największych nieporozumień dotyczących krytyki filmowej: idea, że ​​krytycy w jakiś sposób oceniają publiczność za to, że lubi populistyczną rozrywkę, że przeciętni konsumenci są skreślani jako intelektualnie lub kulturowo gorsi. Są być może krytycy, którzy tak myślą – pewien stopień snobizmu jest nieodłączny od krytyki jako rzemiosła. Ale czy naprawdę osiągnęliśmy punkt, w którym jakikolwiek stopień biegłości musi być automatycznie uważany za podejrzany?

I wiedza specjalistyczna Jest istotne, jeśli celem krytyki jest wyjście poza proste „Czy powinieneś pójść i zobaczyć tę rzecz?” i w kierunku szerszego obrazu – kwestii znaczenia i przyszłości. Cała sztuka istnieje w kontinuum innowacji i iteracji; bez eksperta ugruntowanego w tym, co było wcześniej, niemożliwe jest rozpoznanie, a zatem i wyrażenie, co dokładnie oglądasz. Istnieje obecnie starożytny mem wyobrażający osobę, której jedynym doświadczeniem filmowym był film Aleca Baldwina Szef BabyOglądając drugi film, rozmyślają: „Dostaję dużo Szef Baby wibracje z tego…” To, w skrócie, byłaby krytyka bez krytyków.

Nie oznacza to, że każdy nie może mieć wartościowej i uzasadnionej opinii, ale widzowie Rotten Tomatoes są amorficzni i nieodpowiedzialni – recenzentami mogą być 12-latkowie, inceli lub profesorowie historii filmu i nie ma sposobu, aby ich odfiltrować.

Przenosząc wpływ z profesjonalnych krytyków na zwykłych odbiorców, jedynymi prawdziwymi zwycięzcami są duże studia filmowe, które są w stanie uzupełnić swoje i tak udane kampanie marketingowe o kolejne pochlebstwa, że ​​tak, nie tylko masz prawo cieszyć się naszym produktem – ale jesteś mądry i wymagający, aby to zrobić. Warto również zauważyć, że podejście „każdy może mieć swoje zdanie” do krytyki filmowej jest systemem podatnym na nadużycia i manipulacje. Jak już zdarzyło się niezliczoną ilość razy, internetowe bazy fanów mogą się zmobilizować, aby manipulować oceną filmu, powiedzmy, na Rotten Tomatoes, podnosząc ją lub obniżając, w celach politycznych. „bombardowanie recenzjami” to termin określający sytuację, gdy wydanie jest celem fali negatywnych recenzji, aby celowo obniżyć jego łączną ocenę; zwykle dzieje się tak, gdy prawicowa publiczność sprzeciwia się wybitnej roli postaci mniejszościowej. (Nie jest to trend unikalny dla krytyki filmowej – Goodreads cierpi na podobne problemy w świecie literackim.)

Nie mam zamiaru blokować aktu krytyki; w ostatnich latach było mnóstwo przykładów najwyższej krytyki kulturowej pochodzącej z nietradycyjnych źródeł – od użytkowników YouTube i pisarzy amatorów na stronie internetowej Letterboxd, poświęconej dziennikom filmowym/mediom społecznościowym. Ale musi istnieć zrozumienie, dlaczego krytycy są ważni i dlaczego praktyka ta powinna być chroniona jako rzemiosło. W przeciwnym razie wszystko to jest po prostu grą na rękę finansistom: jeśli każdy jest krytykiem, sama krytyka zaginie w hałasie.