Kiedy w środę przybędzie do spektakularnej gotyckiej katedry Duomo w Mediolanie na państwowy pogrzeb Silvio Berlusconiego, Giorgia Meloni będzie jedną z najważniejszych żałobników.

Sam fakt, że Meloni jest premierem – pierwszą kobietą na tym stanowisku we Włoszech – wiele zawdzięcza własnemu wpływowi Berlusconiego. Dał Meloni pierwszy wielki przełom w polityce pierwszej linii, czyniąc ją najmłodszym ministrem rządu w historii Włoch w wieku 31 lat w 2008 roku.

W zeszłym roku odegrał kluczową rolę w doprowadzeniu do upadku premiera Mario Draghiego, zwołując spotkanie prawicowców podczas lunchu w swojej luksusowej willi, w którym spiskowali, by obalić rząd.

I znowu, po śmierci Draghiego, to partia Forza Italia Berlusconiego, obecnie umiarkowany ruch centroprawicowy, sprzymierzyła się ze skrajnie prawicową grupą Meloni w umowie koalicyjnej, która dała jej władzę.

Ale oprócz bycia użytecznym partnerem Meloni w biznesie zdobywania władzy, Berlusconi dostarczył szablonu dla polityki, którą teraz uczyniła własną. I podobnie jak polityczne rodzeństwo, ci dwaj członkowie prawicowej rodziny królewskiej walczyli zaciekle i często.

Po pierwsze, ich osobiste style przywództwa zostały wycięte z tej samej skromnej tkaniny. I obaj mogli być lekceważący do punktu prymitywności.

W dniu wyborów we wrześniu zeszłego roku Meloni opublikowała żartobliwe wideo, na którym trzyma dwa melony przed klatką piersiową. To był żart grający na jej imieniu, z którego gospodarz imprezy „Bunga Bunga” byłby dumny.

Podobnie jak Berlusconi, metoda polityczna Meloniego podkreśla centralne miejsce przywódcy jako jednostki, „która mówi językiem zwykłych ludzi”, powiedział biograf Berlusconiego, Giovanni Orsina.

Obaj przywódcy starają się odpowiedzieć na natychmiastowe żądania zwykłych ludzi, „nie mówiąc im, czego powinni chcieć” – powiedział Orsina, profesor Uniwersytetu Luiss w Rzymie. „Lider nie przedstawia się jako lepszy od swoich zwolenników, on lub ona jest jednym z nas”.

Oferta Meloniego skierowana do wyborców podczas zeszłorocznych wyborów we Włoszech – skupiona na pomocy skromnym właścicielom małych firm i obniżeniu podatków – „jest bardzo berlusconowskim programem”, powiedziała Orsina.

Obaj liderzy mieli możliwość kształtowania debaty publicznej, zarówno za pośrednictwem kanałów tradycyjnych, jak i mediów społecznościowych.

Kanały telewizyjne Mediaset Berlusconiego pozwoliły mu zdominować krajową rozmowę, gdy był u władzy przez dekadę. Ale te same kanały zapewniły również środowisko dla fali prawicowego populizmu, która pozwoliła Meloni prosperować, chociaż było to raczej dla korzyści komercyjnych niż z politycznego zamysłu.

Sprowadzając postfaszystowskich poprzedników Meloni’s Brothers of Italy z zimna do utworzenia prawicowej koalicji w 1994 roku, Berlusconi przygotowała już warunki do wejścia swojej grupy do głównego nurtu. „Bez Berlusconiego nie byłoby Meloniego” – powiedział POLITICO Vittorio Sgarbi, podsekretarz ds. kultury i były minister w rządach Berlusconiego.

Tymczasem posiadanie umiarkowanej centroprawicowej Forza Italia w obecnej koalicji Meloni pomogło nadać jej skrajnie prawicowym Braciom Włoch pozory szacunku, które uczyniły ją akceptowalną w Europie i USA

Rywale i sojusznicy

Mimo podobieństw nie był to związek bez napięć. Meloni odłączył się od partii Lud Wolności Berlusconiego w 2012 roku, zerwanie stosunków, które doprowadziło bezpośrednio do powstania partii Braci Włoch.

W 2016 roku Berlusconi sprzeciwił się Meloni, kiedy kandydowała na burmistrza Rzymu, twierdząc, że jest w ciąży. Meloni o tym nie zapomniał.

Mógł też być hojny, o ile nie stanowiła zagrożenia. W wywiadzie dla tygodnika Tempi z 2017 roku powiedział, że „zawsze doceniał determinację, kompetencje, intelektualną odwagę i umiejętności analityczne Giorgii”.

Spodziewał się jednak, że będzie postrzegany jako mądry, starszy mąż stanu, którego poprosi o radę, a gdy Meloni wstała, odmówiła okazania mu automatycznego szacunku. Obaj często sparowali.

Lubił też odgrywać ulubieńców, zapraszając Matteo Salviniego, lidera prawicowej partii Liga, na swój niedawny ślub – i lekceważąc Meloniego. Po tym, jak pojawiła się na jednym z jego kanałów, mówiąc, że „nic nie zawdzięcza Berlusconiemu”, ograniczył jej występy na antenie. W dniu wyborów w zeszłym roku został przyłapany na wideo, jak powiedział, że „trochę” się jej boi.

Kiedy jednak miało to znaczenie podczas zeszłorocznych wyborów, Meloni, która w wieku 46 lat jest o pokolenie młodsza, przejęła przywództwo centroprawicy dla siebie, bez pomocy starszego mężczyzny. Jej partia zdobyła 26 procent głosów, wobec 8 procent Berlusconiego, gdy Włochy poszły do ​​urn.

Wydawało się, że Berlusconi ma trudności z zaakceptowaniem tego, a utworzenie centroprawicowego rządu kierowanego przez Meloniego było kruche. Wprawiał ją w zakłopotanie wybuchami wyrażającymi poparcie dla Putina. W zamian przydzielała jego partii głównie niskie ministerstwa i odmawiała stanowisk niektórym jego ulubieńcom.

Podczas negocjacji Berlusconi został sfotografowany z kartką papieru, na której napisał notatki o tym, że Meloni jest „apodyktyczny, arogancki i obraźliwy”. Nawet w ramach koalicji Forza Italia sprzeciwiła się wielu środkom rządowym, w tym dekretowi przeciwko rave, podniesionemu limitowi płatności gotówkowych i zielonym dotacjom.

Teraz śmierć Berlusconiego może wzmocnić Meloniego. Istnieje kilka innych domów politycznych dostępnych dla posłów Forza Italia lub ich wyborców, teraz przyszłość partii bez jej lidera-założyciela jest niepewna.

Chociaż Meloni jest postrzegany jako znacznie bardziej prawicowy niż Berlusconi, pula wyborców, o którą rywalizowali, jest taka sama. Wielu zwolenników Forza Italia Berlusconiego przeniosło się w zeszłym roku do Meloni’s Brothers of Italy. „Centroprawicowi wyborcy we Włoszech podzielają fundamentalny zestaw wartości w większości kwestii i światopoglądu” — twierdzi Lorenzo Pregliasco z agencji sondażowej YouTrend. „Zidentyfikowali najsilniejsze przywództwo w tej dziedzinie i głosowali na tego, kto był w stanie najlepiej to wyrazić: Berlusconi przez 20 lat, potem Salvini, a następnie Meloni”.

Liga Salviniego słabo wypada w sondażach i przejście do centrum oznaczałoby wejście do opozycji. W polityce europejskiej Forza Italia jest członkiem grupy EPP. Unijne ugrupowanie Meloniego, ECR, może sprzymierzyć się z EPP w przyszłorocznych wyborach do Parlamentu Europejskiego. W swoim ostatnim wywiadzie w zeszłym tygodniu Berlusconi pobłogosławił sojusz między EPP a ECR.

Podczas pierwszej kadencji Berlusconiego na stanowisku premiera w latach 90. Meloni jako nastolatka uczyła się swojej skrajnie prawicowej polityki z grupą radykalnych przyjaciół w Rzymie. Wyrosła na populistyczną przywódczynię, która lubi być postrzegana jako wojowniczka.

Ale, podobnie jak Berlusconi, jest skłonna do zawierania umów dla władzy. W hołdzie wideo opublikowanym po jego śmierci powiedziała: „Dzięki niemu Włochy nauczyły się nigdy nie nakładać na siebie ograniczeń. Nauczył się nigdy nie zakładać, że został pokonany”. Równie dobrze mogła mówić o sobie.

Ten artykuł został zmieniony, aby wyjaśnić, że Berlusconi utworzył koalicję z poprzednikami Meloniego w 1994 roku.