Streszczenie: Dzieci w wieku przedszkolnym aktywnie wpływają na swój rozwój, dostosowując się do swoich predyspozycji genetycznych. Badając sposób, w jaki małe dzieci wchodzą w interakcję ze swoim otoczeniem, w tym z czynnościami takimi jak czytanie i układanie puzzli, naukowcy odkryli, że preferencje dzieci wpływają na sposób, w jaki angażują się w stymulację poznawczą w domu.

To aktywne zaangażowanie pomaga kształtować rozwój mózgu dziecka wraz z czynnikami środowiskowymi. Odkrycia podkreślają dynamiczną interakcję między genetyką a środowiskiem we wczesnym dzieciństwie, kwestionując tradycyjne poglądy na temat pasywnych procesów rozwojowych.

Kluczowe fakty:

1. Aktywny udział w rozwoju: Już dwuletnie dzieci wpływają na swoje środowisko uczenia się, wybierając zajęcia zgodne z ich wrodzonymi preferencjami.
2. Interakcja gen-środowisko: Badanie podkreśla, w jaki sposób predyspozycje genetyczne i czynniki środowiskowe wspólnie przyczyniają się do rozwoju poznawczego i emocjonalnego dzieci.
3. Konsekwencje wczesnej interwencji: Zrozumienie tej dynamiki może pomóc w identyfikacji dzieci, które mogą odnieść korzyść z wczesnej interwencji, potencjalnie zapobiegając przyszłym trudnościom w nauce.

Źródło: Uniwersytet w Yorku

W badaniu przeprowadzonym przez ekspertów w dziedzinie rozwoju dziecka na Uniwersytecie w Yorku naukowcy odkryli, że dzieci w wieku przedszkolnym aktywnie selekcjonują, kształtują i tworzą własne doświadczenia, aby dopasować je do ich tendencji genetycznych.

Naukowcy przyjrzeli się, jak geny i środowisko współdziałają, kształtując rozwój mózgu dzieci w wieku od dwóch do czterech lat.

Odkryli, że zamiast być biernymi odbiorcami otaczającego ich środowiska – na przykład zachowań oraz upodobań i antypatii rodziców – mieli także duży wpływ na tworzenie własnych doświadczeń w oparciu o odziedziczone preferencje i cechy charakteru.

Naukowcy przyjrzeli się wczesnej stymulacji poznawczej w domu, obejmującej mówienie, śpiewanie, rymowanki, książki oraz korzystanie z zabawek i puzzli. Odkryli, że dzieci decydowały o tym, na jakich zajęciach się skupić i jak często je wykonywać, co najmniej w takim samym stopniu jak ich opiekunowie.

Profesor Sophie von Stumm z Wydziału Edukacji Uniwersytetu w Yorku powiedziała: „Jak wielu rodziców wie, małe dzieci już bardzo jasno wiedzą, co robią, a czego nie, a to badanie ugruntowuje teorię, że nawet w wieku przedszkolnym w młodym wieku dzieci aktywnie kształtują swoje doświadczenia w domu.

„Preferencje i różnice w charakterze dziecka wywołają odmienne reakcje jego opiekunów. Na przykład, jeśli dziecko lubi czytać, usiądzie i skupi się na książce, co prawdopodobnie zmotywuje opiekunów do częstszego czytania z dzieckiem i zapewniania mu większej liczby książek.

„Debata na temat tego, czy charakter i zdolności dziecka wynikają z natury, czy z wychowania, trwa od dawna, ale nasze ustalenia pokazują, że geny i środowisko działają jak połączona siła.

„Nasze badanie może również wyjaśnić, dlaczego nawet rodzeństwo dorastające w tym samym domu może tak bardzo różnić się pod względem tendencji behawioralnych, rozwoju emocjonalnego i zdolności do uczenia się”.

To badanie jest pierwszym systematycznym badaniem genetyki i środowiska oraz ich wzajemnego oddziaływania u bardzo małych dzieci.

Raport nosi tytuł „Wzajemne oddziaływanie genu i środowiska w rozwoju poznawczym na wczesnym etapie życia”.

W badaniu wykorzystano dane z badania Twins Early Development Study, które objęło ponad 15 000 rodzin z bliźniętami urodzonymi w latach 1994–1996 w Anglii i Walii.

W trakcie tego badania podłużnego oceniano werbalny i niewerbalny rozwój poznawczy bliźniąt w różnym wieku, w tym w wieku dwóch, trzech i czterech lat, za pomocą standardowych testów oraz obszernych samoopisów rodziców i samych dzieci.

Główna autorka raportu, dr Alexandra Starr, badaczka na Wydziale Edukacji Uniwersytetu w Yorku, powiedziała: „Chcieliśmy przyjrzeć się wczesnym latom, ponieważ wiemy, że dzieci bardzo się od siebie różnią, zanim pójdą do szkoły i te różnice w rozwoju poznawczym i społeczno-emocjonalnym mają ważne długoterminowe konsekwencje.

„Wczesne różnice pogłębiają się i pogłębiają wraz z wiekiem dzieci, co prowadzi do „efektu kuli śnieżnej”.

„Środowisko domowe na wczesnym etapie życia jest szczególnie ważne dla rozwoju mózgu. Wiemy, że jest z nim powiązanych wiele wyników w późniejszym życiu — od osiągnięć edukacyjnych, sukcesu zawodowego i poziomu dochodów po dobre samopoczucie i zdolność do utrzymywania stabilnych relacji z innymi”.

Aby rozróżnić czynniki sprzyjające rozwojowi dzieci, naukowcy zastosowali zaawansowaną metodę zwaną punktacją poligeniczną. Wyniki poligeniczne obejmują warianty DNA przekazywane z rodziców dzieciom, które mogą wskazywać, jakie jest prawdopodobieństwo, że dana osoba będzie na przykład dobrze radzić sobie w szkole.

Naukowcy przetestowali interakcje między wielogenowymi wynikami rozwoju poznawczego a czynnikami środowiskowymi.

„Jeśli zrozumiemy, w jaki sposób różnice między dziećmi powstają na wczesnym etapie życia, pomoże to w jak najszybszej identyfikacji dzieci wymagających interwencji” – dodała dr Starr.

„Moglibyśmy na przykład użyć DNA, aby zidentyfikować dzieci z genetycznym ryzykiem wystąpienia problemów z czytaniem i zaoferować im wczesną interwencję, zanim ujawnią się zachowania nieprzystosowawcze, takie jak unikanie książek. Środki zapobiegawcze mają większą szansę powodzenia, jeśli zostaną wdrożone na wczesnym etapie życia.

„Wyniki wielogenowe są tak skuteczne, ponieważ pozwalają przewidzieć cechy zaraz po urodzeniu, a także w późniejszym życiu, działając jako system wczesnego ostrzegania, który może być szczególnie pomocny dla tych dzieci, które najprawdopodobniej będą miały największe trudności”.

Badanie wykazało, że wczesne środowisko domowe w większym stopniu przyczynia się do różnic między dziećmi niż skutki genetyczne, ale naukowcy uważają, że w przyszłości dostępne będą jeszcze lepsze metody genetyczne.

Wykażą one, że genetyka i środowisko w równym stopniu przyczyniają się do różnic między dziećmi.

„Ludzie zwykle nie ufają testom genetycznym, ponieważ obawiają się, że mogą one skutkować dyskryminacją” – dodał profesor von Stumm.

„Nasze badanie uzasadnia potrzebę dalszych badań nad genetyką, abyśmy mogli zmaksymalizować potencjalne korzyści płynące z genetyki i zminimalizować związane z nią ryzyko w przyszłości, szczególnie w kontekście rozwoju dziecka.

„Obecnie mamy tendencję do diagnozowania takich schorzeń, jak dysleksja i zaburzenia czytania, gdy dzieci już mają trudności i pozostają w tyle.

„Najnowsze osiągnięcia w testach genetycznych mogą oznaczać, że pewnego dnia będziemy w stanie pomóc dzieciom całkowicie uniknąć problemów z czytaniem, ponieważ będziemy mogli je skutecznie wspierać, zanim doświadczą jakichkolwiek problemów, które obecnie kojarzą się z dysleksją”.

O tym aktualności z badań nad genetyką i neurorozwojem

Autor: Zofia von Stumm
Źródło: Uniwersytet w Yorku
Kontakt: Sophie von Stumm – Uniwersytet w Yorku
Obraz: Zdjęcie przypisuje się Neuroscience News

Orginalne badania: Pełny raport „Wzajemne oddziaływanie genu i środowiska w rozwoju poznawczym na wczesnym etapie życia” jest dostępny w Internecie.