Z początkiem stycznia 2024 roku zaczęło obowiązywać nowe prawo – związane ze sposobem naliczania czynszu dzierżawnego przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Co to oznacza dla rolników? I gdzie w minionym roku ziemia w Polsce była najtańsza, a gdzie najdroższa? Sprawdziliśmy.

O panującym praktycznie w całej Polsce „głodzie ziemi”, który jest widoczny od bardzo dawna, nie trzeba chyba nikogo przekonywać – a zwłaszcza samych rolników, którzy – chcąc się rozwijać – szukają gruntów do dzierżawy.

Dzierżawa gruntów z KOWR w roku 2023

Jak wyglądała sytuacja w ostatnim czasie? Zapytaliśmy przedstawicieli KOWR o dane, dotyczące dzierżawy gruntów w 2023 roku.

Dane dotyczące powierzchni wydzierżawionych gruntów z Zasobu WRSP za miniony rok są dostępne jeszcze w niezamkniętym okresie sprawozdawczym – w podziale na oddziały terenowe KOWR.

– Według danych szacunkowych powierzchnia gruntów wydzierżawionych w okresie 01.01.-31.12.2023 r. wyniosła 25 755 ha – informują „Wieści Rolnicze” przedstawiciele KOWR.

Gdzie jest najdroższa ziemia w Polsce? Gdzie najtańsza? Mamy dane KOWR

Jak z kolei prezentowały się stawki w mijającym roku?

Według najbardziej aktualnych danych (od stycznia do 30 września 2023) średni czynsz dzierżawny wyliczony dla nowo zawartych umów dzierżawy gruntów rolnych wyniósł 13,1 dt pszenicy za 1 ha.

Warto jednak dodać, że „rozstrzał” cenowy był ogromny – od zaledwie 4,8 dt w Łódzkiem po aż 22,8 dt w Wielkopolsce.

Średni czynsz dzierżawny w Polsce z podziałem na województwa w roku 2023

Poniżej prezentujemy dane, z podziałem na województwa:

Średni czynsz dzierżawny ziemi KOWR za 1 ha w podziale na województwa (w dt pszenicy na hektar – dane do 30 września 2023)

• Wielkopolskie – 22,8 dt
• Opolskie – 19,5 dt
• Świętokrzyskie – 17,9 dt
• Kujawsko-pomorskie – 17,8 dt
• Warmińsko-mazurskie – 15,9 dt
• Śląskie – 12,8 dt
• Lubelskie – 12,5 dt
• Małopolskie – 12,4 dt
• Dolnośląskie – 12,3 dt
• Pomorskie – 11,7 dt
• Lubuskie – 11,6 dt
• Podlaskie – 9,2 dt
• Podkarpackie – 8,1 dt
• Zachodniopomorskie – 7,2 dt
• Mazowieckie – 6,1 dt
• Łódzkie – 4,8 dt

(Cena średniej krajowej ceny skupu pszenicy z pierwszego półrocza 2023 roku według GUS wynosiła 109,97 zł/dt)

ZOBACZ WIDEO:

Skąd wynikają różnice w czynszach dzierżawnych w Polsce?

Z czego wynikają wspomniane różnice? Na wysokość czynszu dzierżawnego ma wpływ wiele czynników. 

Przede wszystkim – każdy region Polski ma swój okręg podatkowy (w sumie są ich cztery), obowiązują dla nich różne przeliczniki we wspomnianych decytonach. Inne są także stawki odnośnie klasy danych gruntów.

Osobną kwestią jest też „podbijanie” stawek przez samych rolników w licytacjach. To ostatecznie wpływa na wysokość – i stąd m.in. tak wysokie stawki w Wielkopolsce.

– Rolnicy wobec „głodu ziemi” przystępują do licytacji, podbijając bardzo wysoko jego stawki. Ma to więc odzwierciedlenie w średniej wysokości czynszu dzierżawnego w naszym województwie – wyjaśnia „Wieściom Rolniczym” Barbara Idczak z Wielkopolskiej Izby Rolniczej. 

Czynsz dzierżawny z KOWR. Zmiany w prawie od 2024

Tymczasem warto pamiętać, że od nowego roku zmienił się sposób obliczania czynszu za dzierżawę ziemi KOWR. Pisaliśmy o tym wstępnie na początku stycznia na portalu wiescirolnicze.pl.

O co konkretnie chodzi?

Do tej pory czynsz dzierżawny był naliczany na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy obwieszczanej przez GUS w terminie 20 dni po upływie każdego półrocza. Jak jednak alarmowali już wcześniej sami rolnicy – wahania na rynku są pod tym względem bardzo duże i dynamiczne, co z kolei powodowało nierówności i sporą zmienność w ostatecznej wysokości czynszu dzierżawnego. Stąd też wypracowano zmiany, które zaczęły obowiązywać od stycznia.

Czynsz dzierżawny KOWR. Co zmienia się dla rolników?

Nowe prawo zakłada ustalanie czynszu na podstawie uwzględnienia cen pszenicy z 11 kwartałów – poprzedzających termin płatności. To rozwiązanie – podobne poniekąd do sposobu ustalania podatku rolnego (tam jednak chodzi o 11 kwartałów, ale cen żyta) – ma pozwolić zmniejszyć wpływ wahających się cen pszenicy na wysokość czynszu dzierżawnego.

Przypomnijmy: cena pszenicy ma znaczenie – ponieważ w umowach na dzierżawę ziemi z KOWR bardzo często stosuje się przelicznik: równowartość decytony pszenicy (czyli 100 kg) za hektar.

Jak podkreślają sami przedstawiciele resortu rolnictwa – inny sposób naliczania czynszu dzierżawnego z KOWR powinien generalnie doprowadzić do „spłaszczenia” obecnych stawek. Zmiana ma na celu „spłaszczenie” wysokości czynszów, tak aby zapobiec ich dużym wahaniom w związku z gwałtownym wzrostem albo spadkiem cen pszenicy w danym półroczu.

CZYTAJ TAKŻE: Gdzie w 2023 roku była najdroższa ziemia? Mamy dane KOWR

CZYTAJ TAKŻE: Henryk Smolarz został nowym dyrektorem generalnym KOWR