Różne części naszego ciała są ze sobą misternie powiązane, a dobre zdrowie w jednym obszarze może często oznaczać korzyści także w innych obszarach. Weźmy na przykład potencjalny związek między lepszym wykształceniem a zmniejszonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń jelitowych.

Badania opierają się na wcześniejszych badaniach przeprowadzonych przez niektórych członków tego samego zespołu, który odkrył genetyczny związek między chorobą Alzheimera (w której zaburzone są funkcje poznawcze) a problemami zdrowotnymi przewodu pokarmowego.

„Zaburzenia jelitowe i choroba Alzheimera mogą nie tylko mieć wspólne predyspozycje genetyczne, ale w podobny sposób mogą na nie wpływać wariacje genetyczne leżące u podstaw osiągnięć edukacyjnych” – mówi genetyk Simon Laws z Uniwersytetu Edith Cowan w Australii.

Zespół zebrał dane od 766 345 osób, które brały udział w badaniach asocjacyjnych całego genomu, przyglądając się związkom między chorobą Alzheimera, specyficznymi cechami poznawczymi i serią zaburzeń jelitowych.

Te zaburzenia jelitowe obejmowały chorobę wrzodową (PUD), zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, chorobę refluksową przełyku (GERD), zespół jelita drażliwego, uchyłkowatość i nieswoiste zapalenie jelit (IBD).

Z analizy wyłoniła się „silna i bardzo istotna odwrotna globalna korelacja genetyczna” między cechami poznawczymi a większością zaburzeń jelitowych – ale nie w przypadku IBD.

Naukowcy uważają, że to powiązanie może zależeć od efektów w określonych częściach genomu. Analiza oparta na genach wykazała również znaczące genetyczne nakładanie się cech poznawczych na chorobę Alzheimera i zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Ten związek może być nawet stosunkowo bezpośredni. Stosując tak zwaną Mendlowską Analizę Randomizacji, naukowcy wykazali, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że czynniki takie jak wykształcenie i wyższa inteligencja zmniejszają ryzyko niektórych zaburzeń jelitowych.

Co więcej, zespół znalazł również dowody na to, że GERD spowodował pogorszenie funkcji poznawczych w zakresie kilku cech, w tym inteligencji i kwalifikacji edukacyjnych. Ta relacja jelita-mózg może rzeczywiście działać w obie strony.

„GERD może być czynnikiem ryzyka upośledzenia funkcji poznawczych, dlatego ważne jest, aby pracownicy służby zdrowia szukali oznak lub objawów dysfunkcji poznawczych u pacjentów z zaburzeniami jelit” – mówi genetyk Emmanuel Adewuyi z Uniwersytetu Edith Cowan.

Widzieliśmy wiele wcześniejszych badań dotyczących osi jelita-mózg i tego, jak można nią zarządzać. Na przykład jedzenie zdrowej żywności może potencjalnie zmniejszyć poziom stresu w mózgu, gdy dieta jest odpowiednio zarządzana.

Nie jest jeszcze jasne, w jaki sposób tworzą się te relacje, ale połączenie między naszymi mózgami a układem trawiennym wydaje się być jednym z najsilniejszych, jakie istnieją – a problemy na jednym końcu tego łańcucha mogą prowadzić do problemów na drugim.

Naukowcy sugerują, że wyniki badań mogą wpłynąć na politykę rządu: dane pokazują, że lepszy poziom edukacji i myślenia kognitywnego w jakiś sposób wpływa na ryzyko wystąpienia problemów z jelitami.

„Wyniki wspierają edukację jako możliwą drogę do zmniejszenia ryzyka zaburzeń jelitowych, na przykład poprzez zachęcanie do wyższego wykształcenia lub możliwe wydłużenie nauki szkolnej” – mówi Adewuyi.

„W związku z tym wysiłki polityczne mające na celu zwiększenie osiągnięć edukacyjnych lub treningu poznawczego mogą przyczynić się do wyższego poziomu inteligencji, co może prowadzić do lepszych wyników zdrowotnych, w tym zmniejszonego ryzyka zaburzeń jelitowych”.

Badania zostały opublikowane w Międzynarodowy Dziennik Nauk Molekularnych.