W kwietniu 2023 r. Elon Musk powiedział w telewizyjnym programie Tuckera Carlsona, że zamierza zbudować firmę, która rozwinie “sztuczną inteligencję maksymalnie skoncentrowaną na poszukiwaniu prawdy, która spróbuje zrozumieć naturę wszechświata”. Właśnie doszło do prezentacji start-upu.

Oficjalne ogłoszenie powstania nowej firmy Elona Muska odbyło się w środę 12 lipca. Skoncentrowany na rozwoju sztucznej inteligencji start-up xAI, powtarza na swojej stronie slogan zaczerpnięty z telewizyjnej wypowiedzi miliardera. Poza “zrozumieniem natury wszechświata” sztuczna inteligencja rozwijana przez firmę będzie wspierać także pozostałe spółki Muska.

xAI ma współpracować ściśle z Twitterem oraz Teslą. Jak zwracał uwagę magazyn „Wired”, Twitter może dostarczyć ogromne ilości danych, które nadają się dobrze do szkolenia dużych modeli językowych, których przykładem jest ChatGPT. Tesla planuje z kolei budowę humanoidalnego robota o nazwie „Optimus”, którego premiera ma odbyć się w przyszłym roku. Sztuczna inteligencja może odegrać w projekcie istotną rolę, podobnie jak w autonomicznych samochodach spółki.

W skład zespołu xAI, który wymieniono na stronie start-upu, wchodzi 11 badaczy z dużym doświadczeniem w dziedzinie sztucznej inteligencji, którzy rozwijali ją, pracując wcześniej w DeepMind, OpenAI, Google Research, Microsoft Research, Tesli oraz University of Toronto.

Według komentatorów z branży pierwsi pracownicy nowej firmy Muska stanowią w świecie nauki “gwiazdorski team”. Linxi „Jim” Fan, badacz sztucznej inteligencji z Nvidii, napisał na swoim LinkedIn: “Jestem pod wrażeniem zagęszczenia talentów — przeczytałem zbyt wiele artykułów, które napisali, żeby je zliczyć”.

Opracowanie matematycznej “teorii wszystkiego”

Slogan o dotarciu do prawy i zrozumieniu natury wszechświata może wydawać się czysto marketingowym zabiegiem. O tym, że jest to traktowany na poważnie plan, świadczy jednak wpis jednego z członków zespołu xAI, Grega Wanga, zamieszczony na Twitterze:

Matematyka uczenia głębokiego jest gruntowna, piękna i nieracjonalnie skuteczna. Opracowanie „teorii wszystkiego” dla dużych sieci neuronowych będzie miało kluczowe znaczenie dla przeniesienia sztucznej inteligencji na wyższy poziom. I odwrotnie, ta sztuczna inteligencja umożliwi każdemu zrozumienie naszego matematycznego wszechświata w sposób niewyobrażalny wcześniej. Matematyka dla AI i AI dla matematyki!

Sama nazwa start-upu, czyli xAI, również nie jest tu przypadkowa. W środowisku badaczy sztucznej inteligencji rozwinęło się pojęcie XAI, czyli Explainable Artificial Intelligence (wyjaśnialna sztuczna inteligencja). W dużym uproszczeniu obszar ten zajmuje się tworzeniem narzędzi i technik, które sprawiają, że modele uczenia maszynowego są bardziej przejrzyste oraz możliwe do interpretacji. Pozwalają one zajrzeć “pod maskę” modeli AI i zrozumieć zachodzące w nich procesy.

Nauka kontra biznes

W 2015 roku Elon Musk znalazł się w gronie współzałożycieli OpenAI, organizacji non-profit badającej nieznany szerszej publiczności obszar sztucznej inteligencji. Miliarder opuścił firmę po 3 latach, dokładnie na rok przed tym, gdy stała się komercyjnym przedsięwzięciem. Według plotek Musk zerwał współpracę po tym, gdy nie udało mu się przejąć pełnej kontroli.

Pod koniec marca tego roku miliarder dołączył do apelu setek naukowców i biznesmenów o wstrzymanie prac nad sztuczną inteligencją na okres co najmniej 6 miesięcy. Według autorów petycji skutki wyścigu o tworzenie coraz potężniejszych modeli AI nie są na tym etapie możliwe do przewidzenia. “Nikt – w tym nawet ich twórcy – nie potrafią zrozumieć, przewidzieć czy porządnie kontrolować (sztucznej inteligencji)” – napisano w liście opublikowanym na stronach ośrodka Future of Life Institute.

Start nowego przedsięwzięcia Muska zbiega się z licznymi problemami Twittera, na które nałożyła się premiera Threads – konkurencyjnej platformy od Meta. W pierwszym tygodniu działania zyskała ona 100 mln użytkowników. Już wcześniej nazywano go zabójcą Twittera, ale teraz zagrożenie dla spółki Muska staje się coraz bardziej realne. Do tego stopnia, że miliarder podobno rozważa pozwanie Meta za plagiat.