IZMIR, Turcja — prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan spotka się w poniedziałek z premierem Szwecji Ulfem Kristerssonem w Wilnie na Litwie — przed szczytem sojuszu w dniach 11-12 lipca — w ostatniej próbie przezwyciężenia sprzeciwu Turcji wobec kandydatury Szwecji do przystąpienia do NATO, — powiedział sekretarz generalny NATO w czwartek po trójstronnym spotkaniu w siedzibie Sojuszu Bezpieczeństwa w Brukseli.

„Pozytywna decyzja na szczycie jest możliwa” – powiedział sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg po spotkaniu ministrów spraw zagranicznych Turcji, Szwecji i Finlandii w kwaterze głównej NATO w ramach ustanowionego w ubiegłym roku mechanizmu trójstronnego.

Stoltenberg, brzmiąc zdecydowanie optymistycznie, powiedział, że strony potwierdziły, że członkostwo Szwecji jest „w zasięgu ręki” i wyraziły nadzieję na pozytywną decyzję Turcji. Ankara opiera się naciskom, by ukłonić się Szwecji jako 32. NATO potrzebuje zgody wszystkich członków na rozszerzenie.

„To, co jest możliwe i co staramy się osiągnąć, to uzyskanie pozytywnej decyzji na szczycie, na którym Turcja da jasno do zrozumienia, że ​​jest gotowa do ratyfikacji [Sweden’s bid]”- powiedział Stoltenberg, sugerując, że biorąc pod uwagę napięty harmonogram, ratyfikacja musiałaby nastąpić później, nawet gdyby Turcja zgodziła się wycofać swoje zastrzeżenia w poniedziałek.

Erdogan i Kristersson spotkają się w Wilnie przed szczytem. Scenariusz bardzo przypomina ubiegłoroczny szczyt w Madrycie, na którym Erdogan o godzinie 11. zgodził się na rozpoczęcie procesu akcesyjnego Szwecji i Finlandii po tym, jak te trzy kraje zawarły porozumienie w sprawie rozprawienia się z grupami antytureckimi, ekstradycji lub deportacji osób, które Turcja uważa za terrorystów i zniesienia embarga na broń wobec Turcji. Turcja ratyfikowała ofertę Finlandii na początku tego roku, ale Szwecja kazała czekać.

Wyzwanie, powiedział Stoltenberg, polegało na „wypełnieniu luki między tym, co zrobiła Szwecja, a zrozumieniem, jakie Turcja ma w odniesieniu do tego, co zrobiła Szwecja”. Powiedział, że czwartkowe spotkanie, na którym obecni byli szefowie wywiadów obu krajów, było w stanie podjąć bardzo konkretne kwestie. Sekretarz generalny podkreślił również, że po członkostwie Szwecji współpraca antyterrorystyczna między Turcją a Szwecją będzie kontynuowana zarówno w wymiarze dwustronnym, jak iw ramach NATO.

Pomimo optymistycznego tonu Stoltenberga, oświadczenie Turcji i Szwecji pokazało, że różnica jest znaczna, przynajmniej jeśli chodzi o ich stanowiska negocjacyjne przed spotkaniem lidera.

„Musimy zobaczyć, czy zmiana legislacyjna znajduje odzwierciedlenie w terenie” – powiedział turecki minister spraw zagranicznych Hakan Fidan, który przewodniczył delegacji złożonej z jego zastępcy ambasadora Buraka Akcapara, szefa wywiadu Ibrahima Kalina oraz doradcy prezydenta ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa narodowego Cagatay Kilic. „Szwecja nie mogła zapobiec prowokacjom, co wpływa na stanowisko Ankary” – powiedział, odnosząc się do niedawnej profanacji Koranu w Sztokholmie. Fidan dodał, że Turcji zależy na tym, by Szwecja była wiarygodnym partnerem w NATO.

Szwedzki minister spraw zagranicznych Tobias Billstrom powiedział dziennikarzom, że Turcja rzeczywiście zgodziła się, że poczynili pewne postępy. „Nie sądzę, żeby można było zrobić coś więcej… uważamy, że wypełniliśmy nasze zobowiązania… wobec Turcji” – powiedział dziennikarzom, dodając, że Sztokholm spodziewa się pozytywnego wyniku w przyszłym tygodniu.

Zaledwie kilka godzin przed trójstronnym spotkaniem Turek został uznany winnym w Szwecji usiłowania wymuszenia, posiadania broni i usiłowania finansowania terroryzmu, twierdząc, że działał w imieniu PKK. Sąd Okręgowy w Sztokholmie skazał Yahya Gungora na 4,5 roku więzienia, po czym zostanie wydalony ze Szwecji i ma zakaz powrotu. Po raz pierwszy szwedzki sąd skazał kogoś za finansowanie partii przez terrorystów, powiedział sędzia Mans Wigen.

„Ta wiadomość pojawia się w dniu spotkania wysokiego szczebla w Brukseli. Pozwoli to szwedzkiemu ministrowi spraw zagranicznych powiedzieć swojemu tureckiemu odpowiednikowi, że władze poważnie traktują finansowanie PKK. Właśnie takich „konkretnych rezultatów” domagała się Turcja” – napisał na Twitterze Paul Levin, dyrektor Instytutu Studiów Tureckich Uniwersytetu Sztokholmskiego.

W poniedziałek wszystkie oczy będą zwrócone na upartego prezydenta Turcji. Pomimo rosnących nacisków ze strony sojuszników, Erdogan zachował swoją rolę spoilera w sprawie przystąpienia Szwecji, wielokrotnie ganiąc Sztokholm za niepowodzenie w rozprawieniu się z kurdyjskimi grupami bojowników. W rozmowie telefonicznej z holenderskim premierem Markiem Rutte pod koniec środy powiedział, że chociaż Szwecja poszła we właściwym kierunku dzięki niedawnym zmianom w ustawodawstwie antyterrorystycznym, demonstracje PKK i jej dwóch filii w Syrii zanegowały te kroki.

Lodowata droga Szwecji do NATO

Szwecja wraz z Finlandią zrezygnowały ze swojej długo zakorzenionej polityki niezaangażowania i wystąpiły do ​​sojuszu wojskowego po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. Oba państwa nordyckie wspólnie wystąpiły do ​​NATO i wspólnie wynegocjowały trójstronną umowę torującą drogę do rozszerzenie sojuszu.

W marcu ubiegłego roku Ankara uznała, że ​​Finlandia, która dzieli z Rosją granicę o długości 832 mil (1340 km), zrobiła wystarczająco dużo, aby wypełnić swoje zobowiązania wynikające z protokołu i ratyfikowała przystąpienie jednogłośnie w parlamencie tureckim, pozostawiając Szwecję w zimno.

Chociaż Węgry również wstrzymują się z zatwierdzeniem kandydatury Szwecji, wielu urzędników NATO spodziewa się, że Węgry pójdą w ich ślady, gdy Ankara zniesie sprzeciw. Podobnie Kristersson, który powiedział w zeszłym tygodniu, że Węgry zapewniły, że sprawy nie będą wstrzymywać. „Dwa razy rozmawiałem z premierem (Viktorem) Orbanem” – powiedział dziennikarzom Kristersson. „Za każdym razem potwierdził, że Węgry nie będą zwlekać”.

Wielu zachodnich sojuszników Turcji, z których niektórzy mieli nadzieję, że Erdogan ustąpi wobec Szwecji po wyborach w Turcji, osobiście wezwało urzędującego prezydenta, aby podkreślić znaczenie przystąpienia Szwecji do sojuszu wojskowego, mając nadzieję, że wystarczająco przekonają go pochlebstwa (takie jak jak gratulacyjny tweet prezydenta Francji Emmanuela Macrona po turecku) czy polityczne marchewki. „Rozmawiałem z Erdoganem. Pogratulowałem Erdoganowi” – ​​powiedział dziennikarzom prezydent USA Joe Biden po politycznym zwycięstwie tureckich przywódców w maju. „Nadal chce pracować nad czymś na F-16. Powiedziałem mu, że chcemy umowy ze Szwecją, więc zróbmy to.

Ankara twierdzi, że nie ma między nimi żadnego związku, twierdząc, że zakup przez Turcję nowych samolotów bojowych F-16 i zestawów modernizacyjnych w celu modernizacji tureckiej floty ma znaczenie dla ogólnej siły sojuszu i nie jest związany z przystąpieniem żadnego kraju.

W środę sekretarz stanu USA Antony Blinken wezwał Fidana, aby podkreślić „znaczenie jedności NATO w tak krytycznym czasie”. Blinken „zachęcał Turcję do poparcia Szwecji dla przystąpienia teraz do sojuszu NATO” – napisano w oświadczeniu Departamentu Stanu.

Wezwanie Blinkena do Fidana przyszło, gdy Biden powitał Kristerssona w Białym Domu w środę w geście solidarności przed szczytem. Biden powiedział, że „z niepokojem oczekuje” przyjęcia Szwecji do NATO.

Ale Fatih Ceylan, były ambasador Turcji przy NATO, powiedział, że wciąż może istnieć szansa. „Myślę, że każdy będzie miał coś w kieszeni i głowie, kiedy pojedzie do Wilna. … Może tam zostanie znalezione rozwiązanie” – powiedział Ceylan.