MANILA, Filipiny (AP) – filipińscy dyplomaci skonfrontowali chińskich urzędników w rozmowach za zamkniętymi drzwiami w piątek z mnóstwem protestów przeciwko agresywnemu zachowaniu Chin na Morzu Południowochińskim, w tym wycelowaniu w filipiński statek straży przybrzeżnej laserem wojskowym, ale bez rozwiązania osiągnięto w tych kwestiach, powiedział urzędnik.

Spory terytorialne na ruchliwej drodze wodnej od dawna jawią się jako potencjalny punkt zapalny w Azji i stały się wrażliwym frontem regionalnej rywalizacji między Chinami a Stanami Zjednoczonymi.

Waszyngton nie rości sobie żadnych roszczeń na spornych wodach, ale zakwestionował rozległe roszczenia Pekinu, w tym rozmieszczając swoje okręty wojenne i myśliwce oraz wielokrotnie ostrzegając, że pomoże to w obronie Filipin — sojusznik traktatowy — jeśli zaatakowane zostaną siły filipińskie, statki i samoloty. Wietnam, Malezja, Brunei i Tajwan również mają pokrywające się roszczenia do toru wodnego, który znajduje się na szczycie ogromnych złóż ropy i gazu.

Chińska delegacja pod przewodnictwem wiceministra spraw zagranicznych Sun Weidonga odbyła dwudniowe rozmowy rozpoczynające się w czwartek z filipińskimi odpowiednikami pod przewodnictwem podsekretarz spraw zagranicznych Theresy Lazaro i dokonała przeglądu ogólnych stosunków. W piątek obie strony skupiły się na sporach terytorialnych – poinformowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych Manili.

Rozmowy rozpoczęły się od obu stron, powołując się na porozumienie między chińskim przywódcą Xi Jinpingiem a prezydentem Filipin Ferdinandem Marcosem Jr., który złożył wizytę państwową w Chinach na początku stycznia, w celu polubownego zarządzania konfliktami terytorialnymi przy jednoczesnym wzmocnieniu więzi gospodarczych i innych aspektów prawie połowy -wieku stosunków dyplomatycznych.

„Nie powinniśmy pozwolić, aby określone różnice definiowały nasze stosunki dwustronne lub pozwolić, aby pewne spory stały na drodze ogólnej współpracy”, powiedział Sun w przemówieniu otwierającym, zanim dziennikarze zostali poproszeni o opuszczenie sali konferencyjnej.

Filipiński urzędnik zaangażowany w rozmowy powiedział The Associated Press, że filipińscy dyplomaci nakreślili kilka incydentów podkreślających asertywność Chin na spornych wodach podczas rozmów za zamkniętymi drzwiami. Powołali się na chińskie „najazdy” i incydent z 6 lutego, kiedy statek chińskiej straży przybrzeżnej wycelował wojskowy laser który na krótko oślepił niektórych członków załogi filipińskiego statku patrolowego ze spornej mielizny, powiedział urzędnik.

Przedstawiciele Chin zareagowali głównie powtarzając roszczenia Pekinu do suwerenności na większości Morza Południowochińskiego i powołując się na wtargnięcia filipińskich statków, powiedział urzędnik.

W oświadczeniu filipińskiego departamentu spraw zagranicznych stwierdzono, że obie strony rozmawiały o „różnych incydentach na morzu” od 2021 r., kiedy to odbyły się ostatnie rozmowy w sprawie sporów, ale nie wspomniano w nim o żadnym rozwiązaniu. Omówiono proponowane kroki mające na celu zacieśnienie współpracy, takie jak powołanie wspólnego komitetu straży przybrzeżnej i organizowanie corocznych rozmów na temat bezpieczeństwa obronnego.

Urzędnik przemawiał pod warunkiem zachowania anonimowości z powodu braku uprawnień do publicznego omawiania tego, co wydarzyło się na spotkaniach.

Marcos wezwał chińskiego ambasadora do Manili, aby wyrazić zaniepokojenie wkrótce po incydencie z celowaniem laserowym. Filipińska straż przybrzeżna zarejestrowała incydent na wideo, które upubliczniła, ale Pekin odparł, że filipiński statek wtargnął na chińskie wody terytorialne i że jego straż przybrzeżna użyła nieszkodliwego gadżetu laserowego do monitorowania ruchu statku.

Departament spraw zagranicznych Manili potępił działania chińskiej straży przybrzeżnej i wysłał ostro sformułowany protest do chińskiej ambasady. Od zeszłego roku Filipiny złożyły ponad 200 takich protestów dyplomatycznych przeciwko Chinom, w tym co najmniej 77 od czasu objęcia urzędu przez Marcosa w czerwcu, co podkreśla, jak długotrwałe konflikty stały się głównym czynnikiem irytującym w stosunkach z Chinami na początku jego prezydentury.

Chiny i Filipiny po raz pierwszy prowadziły rozmowy dotyczące sporów w 2017 r., ale nie osiągnięto żadnego poważnego rozwiązania, ponieważ obie strony trzymały się swojego stanowiska terytorialnego. Niemniej jednak konsultacje pomagają obu stronom lepiej zrozumieć wzajemne stanowisko „i sprawić, że przypadkowe kryzysy będą nieco mniej prawdopodobne” – powiedział analityk z Waszyngtonu Greg Poling, który dogłębnie przestudiował konflikty.

„Trzeba to zrobić z czystym sumieniem i bez oczekiwań, że podstawowe problemy zostaną rozwiązane w krótkim okresie dzięki temu formatowi” – ​​powiedział AP Poling. „Chiny nie są zainteresowane kompromisem, a stanowisk obu krajów nie da się pogodzić”.

Na początku lutego administracja Marcosa ogłosiła, że ​​zezwoli rotacyjnym grupom sił amerykańskich na bezterminowe stacjonowanie w czterech kolejnych filipińskich obozach wojskowych. Są to dodatkowe pięć lokalnych baz wyznaczonych wcześniej w ramach umowy o wzmocnionej współpracy obronnej między sojusznikami z 2014 roku.

Marcos powiedział dziennikarzom w środę, że cztery dodatkowe obiekty wojskowe obejmą obszary na północnych Filipinach. Ta lokalizacja rozwścieczyła chińskich urzędników, ponieważ zapewniłaby siłom USA miejsce postoju w pobliżu południowych Chin i Tajwanu.

Chińscy dyplomaci wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec poszerzenia amerykańskiej obecności wojskowej na Filipinach w rozmowach za zamkniętymi drzwiami w czwartek i ostrzegł przed ich przyszłymi konsekwencjami, powiedział filipiński urzędnik AP bez rozwijania.

Filipińscy dyplomaci odpowiedzieli na zastrzeżenia Chin, mówiąc, że rozszerzona amerykańska obecność wojskowa służy ich interesom narodowym i zwiększy zdolność Filipin do reagowania na klęski żywiołowe, powiedział urzędnik, sugerując, że posunięcie to nie było wymierzone w Chiny.

Marcos powiedział, że siły amerykańskie będą mogły również stacjonować na obszarach wojskowych w prowincji Palawan na zachodnich Filipinach, dodając, że obecność wojskowa USA wzmocni obronę wybrzeża.

Palawan stoi nad Morzem Południowochińskim, kluczowym przejściem dla światowego handlu, które Pekin zajmuje praktycznie w całości.

___

Znajdź więcej relacji AP w regionie Azji i Pacyfiku na stronie