To co wpływa na skłonność do oszczędzania, to według autorów raportu trwający już niemal cztery lata „stan niepewności i napięcia”, najpierw z powodu pandemii, a potem wojny w Ukrainie. Podczas gdy w 2022 r. 25 proc. respondentów nie widziało sensu odkładania pieniędzy lub informowało, że nie jest w stanie tego robić ze względu na zbyt niskie dochody – w minionym roku odsetek ten spadł do 18 proc.”.

Na pytanie „Jakie zamierzasz podjąć działania w związku z finansami w tym roku?” 39 proc. ankietowanych odpowiedziało, że planuje oszczędzać, 26 proc. planuje lepiej kontrolować wydatki, a 20 proc. planuje przegląd i zmniejszenie wydatków. 20 proc. respondentów planuje również przygotować sobie poduszkę finansową.

Jak zauważa główny Analityk BIG Monitor Waldemar Rogowski, oszczędzanie często dotyczy nie tylko sfery finansowej, ale też zużycia energii, wody, racjonalizacji wydatków na żywność, odzież, obuwie i usługi. „Takie działania deklaruje na ten rok 20 proc. ankietowanych. W rezultacie przemian kulturowych i rozpowszechniania się idei zrównoważonego rozwoju zmienia się też nastawienie do ogólnie panującego konsumpcjonizmu. W 2024 r. zamierza go ograniczyć 17 proc. badanych. Zresztą już w minionym roku Polacy trzymali się za portfele” – podkreślił Rogowski. Jak dodał, powołując się na dane GUS, sprzedaż detaliczna w cenach stałych w 2023 r. w porównaniu z 2022 r. spadła o 2,7 proc.

Kluczem do sukcesu umożliwiającego zbudowanie poduszki finansowej jest zarówno systematyczne oszczędzanie jak również właściwe zarządzanie budżetem domowym. Tymczasem widać w badaniach, że znacząca liczba wskazań na temat finansowych planów w 2024 r. – 26 proc. (każdy respondent mógł udzielić kilku odpowiedzi) dotyczyła również umiejętności lepszego kontrolowania i planowania budżetu.

Jak wynika z badania, 19 proc. respondentów w ogóle nie posiada oszczędności, 11 proc. posiada oszczędności do 1000 zł, 11 proc. 1001 zł-3000 zł, 11 proc. od 3001 zł do 5000 zł.

Zdaniem twórców raportu wielu Polaków ma kłopoty z zarządzaniem finansami, o czym świadczą m.in. powszechne problemy z terminowym regulowaniem podstawowych rachunków, opłat czy rat kredytowych. Wskazując na dane zgromadzone w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor i bazie informacji kredytowych BIK, autorzy badania podkreślili, że blisko 2,7 mln osób, czyli ok. 9 proc. dorosłego społeczeństwa, weszło w nowy rok z kwotą ponad 83,5 mld zł nieuregulowanych zobowiązań.

„Z pewnością sprawniejsze planowanie i kontrolowanie wydatków wielu pomogłoby uniknąć takich sytuacji. Ułatwiłoby też zbudowanie nawyku regularnego oszczędzania. Niestety w Polsce edukacja finansowa wciąż jest marginalizowana. Wśród młodych osób jedna trzecia odczuwa deficyt takich umiejętności, a później wcale nie jest wiele lepiej, bo ponad jedna piąta kolejnych pokoleń, włącznie z seniorami informuje, że ma z planowaniem budżetu kłopot” – powiedział Rogowski.

Powołując się na badanie „Oszczędności i kłopoty finansowe Polaków” przeprowadzone na zlecenie BIG, zwrócono uwagę, że „posiadanie oszczędności zadeklarowało w 2023 r. 80 proc. ankietowanych, choć w 30 proc. przypadków w grę wchodziły niewielkie kwoty, głównie nieprzekraczające 3 tys. zł (22 proc.), czasami między 3 a 5 tys. zł (10 proc.)”.

Badanie „Twoje prognozy i plany na 2024 rok” przeprowadzone metodą CAWI w dniach 21-24 grudnia 2023 r. na grupie 1090 osób przez Quality Watch dla Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.

BIG InfoMonitor to działające od 2004 roku biuro informacji gospodarczej, gromadzące i udostępniające informacje o wiarygodności płatniczej uczestników rynku. Spółka prowadzi rejestr dłużników, do którego każdy przedsiębiorca oraz inne upoważnione do tego instytucje mogą wpisać firmę i konsumenta, którzy zalegają z płatnościami, i pobrać informacje o ich ewentualnym zadłużeniu.