Francuski artysta Augustin Lignier stworzył wyjątkową i dającą do myślenia instalację Szczury do selfie. Wytrenował dwa szczury ze sklepu zoologicznego, aby robiły sobie selfie w zamian za smakołyki. Z biegiem czasu szczury zaczęły robić sobie selfie dla czystej przyjemności, co wywarło mocny wpływ na ludzi i media społecznościowe.

W rozmowie z CBC Augustin powiedział, że kupił dwa szczury płci męskiej (żeby nie skończyć z gromadą młodych szczurów, gdyby były płci przeciwnej). Nazwał je imieniem swoim i swojego brata Artura. Zbudował dla nich pudełko, które w zasadzie jest pudełkiem Skinnera używanym w eksperymentach psychologicznych. Zanim więc przejdziemy dalej, omówmy najpierw to szczegółowo.

Pudełko Skinnera

Komora Skinnera, znana również jako komora kondycjonowania instrumentalnego, jest kluczowym narzędziem używanym do badania i zrozumienia zasad warunkowanie instrumentalne. Warunkowanie instrumentalne polega na uczeniu się poprzez działanie. Umieścić bardzo prostopowtarzają się działania, które prowadzą do rzeczy przyjemnych (poczęstunek, pochwała), natomiast te, które prowadzą do rzeczy nieprzyjemnych (kara, brak nagrody) zanikają. To jak tresowanie psa smakołykami… Albo sprawdzanie Instagrama pod kątem przypływu dopaminy w postaci polubień. Co ciekawe, jest to jedna z rzeczy, których obecnie się uczę na egzamin z psychologii 101 w tym tygodniu. 🙂

Tak czy inaczej, pudełko Skinnera zostało wynalezione przez Burrhusa Frederica Skinnera, jednego z najbardziej wpływowych psychologów XX wieku. To zamknięta komora, w której znajdują się elementy, którymi można manipulować, takie jak dźwignie, klucze czy przyciski. Pudełko izoluje zwierzę od zewnętrznych zakłóceń i kontroli środowiska. Zwykle jest wyposażony w urządzenia rejestrujące reakcje zwierzęcia i dostarczanie posiłków.

Jak to działa? Zwierzęta wykonują czynności (naciśnięcie dźwigni, naciśnięcie przycisku itp.), aby otrzymać pożądane nagrody, takie jak jedzenie lub woda. Badacz może kontrolować czas i rodzaj wzmocnienia w oparciu o pożądane zachowanie, które bada. Modyfikując wzmocnienie i obserwując reakcje zwierzęcia, mogą zrozumieć, w jaki sposób konsekwencje wpływają na wzorce uczenia się i zachowania.

The Szczury do selfie projekt

Instalacja Augustina wykorzystywała zasady warunkowania instrumentalnego, w szczególności poprzez zmodyfikowaną skrzynkę Skinnera. W jego przypadku naciśnięcie dźwigni uruchamiało kamerę, a szczury otrzymywały poczęstunek: odrobinę cukru. Ostatecznie szczury powiązały tę akcję z przyjemnością robienia sobie selfie. I tu robi się ciekawie.

Kiedy już szczury nauczyły się naciskać dźwignię cukru, Augustin zmodyfikował eksperyment, zmieniając jego parametry. Czasami zrobienie zdjęcia skutkuje kawałkiem cukru, a innym razem nie. Jednak szczury naciskały przycisk i robiły dziesiątki selfie. Szczur Artur nawet dwukrotnie zepsuł maszynę. Po pewnym czasie stworzenia straciły zainteresowanie jedzeniem cukru, nawet gdy został on rozdany. „Za każdym razem, gdy naciskają przycisk, w ich mózgu pojawia się przyjemność” – powiedział Lignier. „Dlatego idą dalej.”

Augustin postrzegał gryzonie raczej jako współpracowników niż podmioty. „Dla mnie oni są naprawdę jak performerzy, wiesz? Występują przed kamerą” – powiedział CBC, dodając, że wyglądają uroczo. Warto zauważyć, że urocze szczury nie ucierpiały w eksperymencie. Kiedy skończyli pozować dla Ratstagramu, Augustin wysłał ich do domu swojej matki w południowej Francji. Od tego czasu ich krótkie życie dobiegło końca i zostali pochowani w ogrodzie jego matki, obok siebie.

Podobieństwo do ludzi

Podstawowe przesłanie Szczury do selfie polega na porównaniu zachowania szczurów z nawykami ludzi w mediach społecznościowych. Podobnie jak mały Augustin i Arthur szukali przyjemności w robieniu sobie selfie, tak ludzie często otwierają aplikacje społecznościowe, aby uzyskać dopaminę w postaci polubień i zaangażowania. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy nagrody są sporadyczne, zawodne lub nawet nie istnieją. I nie zdziwcie się, to zdecydowanie nie jest pierwszy eksperyment psychologiczny przeprowadzony na zwierzętach, który można zastosować u ludzi. Zrobiło to wielu psychologów, w tym wspomniany BF Skinner.

Projekt Agustina podkreśla potencjalnie uzależniający charakter mediów społecznościowych i ich wpływ na nasze zachowanie. I to nie Augustin zwrócił uwagę na uzależnienie od mediów społecznościowych. Pamiętajcie, że w październiku 2023 r. 33 stany USA pozwały Metę za „celowe uzależnianie dzieci od mediów społecznościowych”. Od tego czasu dołączyło osiem kolejnych stanów, a także szkoły publiczne w Maryland i Seattle. Przeciwko Meta wszczęto także kilka indywidualnych procesów sądowych w związku z uzależnieniem dzieci, problemami psychicznymi i samobójstwami.

Ale nie wszystko jest złą wiadomością. Choć projekt Augustina skłania do refleksji nad motywami naszych działań w Internecie, nie ma on na celu ostrej krytyki kultury internetowej. „Wielkie firmy technologiczne projektują nasze zachowanie” – powiedział. „Ale nadal możemy się dobrze bawić i cieszyć się tym”. Wybieraj, co konsumujesz, zachowaj krytycyzm i bądź (samo)świadomy.

[via CBC]