WYJAŚNIENIE

Azerbejdżan wcześniej potępiał francuski kolonializm na terytoriach zamorskich, podczas gdy Francja wspierała Armenię w sprawie Górskiego Karabachu.

Francja oskarżyła Azerbejdżan o to, że stoi za protestami i przemocą, które od kilku dni wstrząsają terytorium Nowej Kaledonii na wyspie na Pacyfiku w związku z decyzją francuskiego rządu o zmianie prawa wyborczego.

Azerbejdżan, który tradycyjnie był mało obecny w regionie Azji i Pacyfiku i znajduje się prawie 14 000 km (8700 mil) od Nowej Kaledonii, zaprzeczył zarzutom ingerencji.

Ale co kryje się za ich dyplomatyczną sprzeczką i jakie miejsce w niej zajmuje Nowa Kaledonia?

Oto, co wiemy do tej pory.

Co dzieje się w Nowej Kaledonii?

Masowe protesty wybuchły we wtorek w Nowej Kaledonii po przyjęciu przez francuski parlament reform, które umożliwiają Francuzom mieszkającym w Nowej Kaledonii od 10 lat lub dłużej głosowanie w wyborach lokalnych do prowincji Nowa Kaledonia.

Rząd francuski argumentował, że reformy te podtrzymują demokrację na archipelagu. Jednak miejscowa ludność – szczególnie ta z rdzennej społeczności Kanak, która stanowi 40 procent populacji wysp – obawia się, że podważy to jej wysiłki na rzecz uzyskania niepodległości od Francji.

Nowa Kaledonia, jedno z największych francuskich terytoriów zamorskich, położona jest pomiędzy Australią a Fidżi. Francja zajęła to terytorium w 1853 roku i celowo zaludniła je obywatelami francuskimi, którzy wysiedlili rdzenne społeczności Kanak.

Eksperci twierdzą, że w brutalnych protestach, którym towarzyszyły grabieże i podpalenia, zginęło pięć osób, a setki zostało rannych. W odpowiedzi Francja ogłosiła w środę stan wyjątkowy w Nowej Kaledonii i wysłała 500 dodatkowych żołnierzy i policji, aby wzmocnić 1800 policjantów i żandarmów stacjonujących na tym terytorium.

Dlaczego Francja oskarża Azerbejdżan o wspieranie protestów?

Francja oskarżyła Azerbejdżan o ingerencję po tym, jak podczas protestów widziano flagi Azerbejdżanu obok symboli Kanaka. Zdjęcia takich flag zaczęły pojawiać się także w mediach społecznościowych.

Działacze na rzecz niepodległości Kanaku machający flagami Azerbejdżanu w Nowej Kaledonii, wyspie na południowym Pacyfiku, to chyba najbardziej absurdalna rzecz, jaką ostatnio widziałem. pic.twitter.com/2d3eMpliDR

— Dor Shabashewitz (@shabashewitz) 15 maja 2024 r

Azerbejdżan otwarcie sprzeciwiał się temu, co uważa za francuski kolonializm. W lipcu 2023 r. Baku zaprosiło uczestników niepodległościowości z francuskich terytoriów Martyniki, Gujany Francuskiej, Nowej Kaledonii i Polinezji Francuskiej na konferencję pt. „W stronę całkowitej eliminacji kolonializmu”.

Konferencja ta zaowocowała utworzeniem Grupy Inicjatywnej Baku, której deklarowanym celem jest „wspieranie sprawiedliwej walki narodów cierpiących z powodu polityki kolonialnej Francji”. W tym tygodniu Grupa wydała oświadczenie, w którym wyraziła solidarność z rdzenną ludnością Kanaków przeciwko nowym francuskim reformom. „Solidaryzujemy się z naszymi przyjaciółmi z Kanaku i wspieramy ich uczciwą walkę” – napisano w oświadczeniu.

W czwartek francuski minister spraw wewnętrznych Gerald Darmanin powiedział stacji telewizyjnej France 2, że Azerbejdżan wraz z Chinami i Rosją „ingeruje” w Nową Kaledonię.

„Żałuję, że niektórzy kaledońscy przywódcy niepodległościowi zawarli układ z Azerbejdżanem” – stwierdził.

Dodał: „Nawet jeśli będą próby ingerencji… Francja jest suwerenna na swoim terytorium i to tym lepiej”.

Jak Azerbejdżan odpowiedział na oskarżenia Francji?

Baku zaprzecza zarzutom francuskiego ministra spraw wewnętrznych.

„Odrzucamy wszelkie powiązania między przywódcami walki o wolność w Kaledonii i Azerbejdżanie” – powiedział rzecznik Ministerstwa Spraw Zagranicznych Azerbejdżanu Ayhan Hajizadeh.

Azerbejdżan już wcześniej krytykował francuski kolonializm na terytoriach zamorskich.

Napięcia między Francją a Azerbejdżanem również nasilają się, odkąd Francja wyraziła poparcie dla Armenii w konflikcie o sporny, separatystyczny region Górskiego Karabachu, do którego obydwa kraje roszczą sobie prawa.

Dlaczego Francja i Azerbejdżan kłócą się o Górski Karabach?

Francja, która ma znaczną diasporę ormiańską liczącą około 650 000 mieszkańców, stanęła po stronie Armenii w jej konflikcie z Azerbejdżanem o Górski Karabach.

W 2020 roku francuski Senat przyjął uchwałę wzywającą do niepodległości regionu, co skłoniło Azerbejdżan do wezwania do pozbawienia Francji roli mediacyjnej w konflikcie o Górski Karabach.

Napięcia między Francją a Azerbejdżanem uległy dalszej eskalacji podczas operacji wojskowej Baku w 2023 r. w Górskim Karabachu. We wrześniu Francja podpisała umowy obronne z Armenią i obiecała dostawę sprzętu wojskowego.

W odpowiedzi Ministerstwo Spraw Zagranicznych Azerbejdżanu wydało oświadczenie, w którym stwierdził: „Stanowisko Francji pokazuje, że nie chce ona wyciągać wniosków z obecnej sytuacji w regionach kolonialnych, przed którą stoi dzisiaj, i kontynuuje swoje dotychczasowe zachowanie i politykę w tym zakresie”.