Miliony Turków głosują w niedzielnych wyborach, aby zdecydować, kto będzie rządził ich największymi miastami i czy prezydent Recep Tayyip Erdogan będzie w stanie odebrać opozycji kontrolę.

Gospodarczą i społeczną potęgę Turcji, Stambuł, pięć lat temu pod rządami popularnego burmistrza Ekrema Imamoglu wygrała zjednoczona opozycja, co zniweczyło wieloletnią passę sukcesów wyborczych prezydenta.

Teraz Erdogan, który urodził się w tym 16-milionowym megamiastu, chce go z powrotem, a głosowanie jest na krawędzi ostrego konfliktu.

Cokolwiek wydarzy się w Stambule, postrzegane jest jako kluczowy sprawdzian tego, czy opozycja może stanowić poważne zagrożenie dla Erdogana i jego partii AK w nadchodzących wyborach prezydenckich za cztery lata.

„Stambuł jest jego domem. Przegrana Stambułu na rzecz opozycji w wyborach lokalnych w 2019 r. była dla niego druzgocąca” – mówi Ihsan Aktas z wydziału komunikacji Uniwersytetu Medipol w Stambule i przewodniczący Centrum Badań Politycznych Genar.

Dorastał w Stambule, gdzie zanim w latach 70. zajął się polityką, sprzedawał przekąski z chleba sezamowego zwane Simits.

Stał na czele młodzieżowego oddziału partii islamistycznej w dystrykcie Beyogluthen i piął się po szczeblach kariery, aż został burmistrzem, premierem, a ostatecznie prezydentem Turcji.

Recep Tayyip Erdogan zapewnił sobie w zeszłym roku trzecią kadencję w wyborach prezydenckich, ale w ostatnim głosowaniu główna partia opozycyjna, świecka CHP, ma nadzieję utrzymać duże miasta, które odzyskała w dramatyczny sposób pięć lat temu. Nie tylko Stambuł, ale stolica Ankara i turystyczne miasto Antalya.

Do 2019 roku rządząca partia AK i jej islamistyczni poprzednicy rządzili dwoma największymi miastami przez 25 lat.

W Stambule opozycja dwukrotnie pokonała jego kandydata, gdyż AKP stwierdziła, że ​​doszło do nieprawidłowości, a urzędnicy nakazali powtórzenie głosowania.

„Chociaż opozycja przegrała z Erdoganem w zeszłorocznych wyborach prezydenckich, nadal istnieje silny związek między zwycięstwem w Stambule a zwycięstwem w Turcji” – mówi Seda Demiralp, profesor nauk politycznych na uniwersytecie Isik w tym mieście.

„Jeśli Imamoglu uda się utrzymać Stambuł, opozycja nadal będzie wiązać duże nadzieje z nadchodzącymi wyborami prezydenckimi w 2028 roku”.

Ihsan Aktas zgadza się, że ktokolwiek wygra, będzie miał ogromne wpływy poza Stambułem: „Kiedy masz poparcie Stambułu, bezpośrednio stajesz się aktorem w polityce krajowej. I także globalnej”.

Miasto zamieszkuje jedną piątą prawie 85-milionowej populacji Turcji i ma zróżnicowany elektorat wywodzący się z różnych środowisk politycznych, etnicznych, religijnych i ekonomicznych.

Kontroluj Stambuł, a będziesz kontrolować znaczną część tureckiej gospodarki, w tym handel, turystykę i finanse.

Kandydatem wybranym do kandydowania z partii Erdogana w Stambule jest Murat Kurum, 47-letni były minister środowiska i urbanizacji. Równie dobrze może to być wyścig pomiędzy Ekremem Imamoglu a Erdoganem.

Były biznesmen, 52-letni Imamoglu, zyskał rozgłos jako burmistrz mało znanej, zamieszkanej przez klasę średnią dzielnicy miasta Beylikduzu i jest postrzegany jako największy od dziesięcioleci konkurent prezydenta Erdogana.

„W 2019 roku zamknęliśmy pewien rozdział i 31 marca 2019 r. [the AKP] będzie historią” – powiedział zwolennikom na wiecu w Beylikduzu.

Kolejne zwycięstwo wzmocniłoby jego siłę polityczną i umożliwiłoby mu ubieganie się o urząd prezydenta za cztery lata – twierdzą komentatorzy polityczni.

Typuje się, że burmistrz Ankary Mansur Yavas będzie kandydował w 2028 r., a jego droga do niedzielnego zwycięstwa jest postrzegana jako bezpieczniejsza.

Na razie Ekrem Imamoglu skupia się na swojej obecnej pracy.

„Mam wielkie marzenia dotyczące Stambułu, nie marzę o niczym innym, tylko na razie je realizuję” – powiedział tureckiemu dziennikowi Cumhuriyet.

W ciągu pięciu lat sprawowania urzędu Turcja znalazła się w uścisku kryzysu gospodarczego, chociaż burmistrz podkreśla rozbudowę miejskiego systemu kolejowego, więcej terenów zielonych i szeroko zakrojony program budowy domów.

Ale jest jeszcze jedna poważna obawa, która dręczy mieszkańców Stambułu.

W zeszłym roku w wyniku podwójnego trzęsienia ziemi w południowej Turcji zginęło ponad 53 000 osób, a sejsmolodzy ostrzegają, że w każdej chwili Stambuł może nawiedzić niszczycielskie trzęsienie ziemi.

Plany wyburzenia starych, zniszczonych budynków i zbudowania zamienników odpornych na trzęsienia ziemi są głównym priorytetem AKP.

„Murat Kurum to imię utożsamiane z zabudową miejską i ma znaczenie symboliczne” – mówi pani Demiralp, ale „może to nie wystarczyć do zapewnienia zwycięstwa”.

Prezydent Erdogan i najważniejsi ministrowie uznali odzyskanie Stambułu za osobisty cel, obiecując nową erę od 31 marca.

„Stambuł zostanie zwrócony prawdziwemu właścicielowi” – ​​obiecał setkom tysięcy zwolenników na wiecu w mieście.

Teraz, mając 70 lat, powiedział już wcześniej, że będą to jego ostatnie wybory. Sprawuje urząd prezydenta trzecią kadencję i zgodnie z konstytucją nie może rządzić po roku 2028.

Nie wybrał jednak jeszcze żadnego następcy, a Ihsan Akstas twierdzi, że wskazanie, kto mógłby go zastąpić na stanowisku szefa AKP, jest niezwykle trudne.

„Kiedy pytamy ankieterów, kogo chcieliby widzieć na miejscu Erdogana, nie przychodzi im do głowy nikt. To wyzwanie dla partii”.

Dlatego krytycy Erdogana uważają, że odzyskanie Stambułu może zostać wykorzystane do umocnienia jego władzy zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym, poprzez potencjalne zmiany w konstytucji, które zapewniłyby mu kolejną kadencję na stanowisku prezydenta.

W odróżnieniu od ostatnich wyborów ma także tę przewagę, że opozycja nie jest już zjednoczona, a sondaże sugerują, że wyścig w Stambule będzie łeb w łeb.

W 2019 r. zwyciężył Ekrem Imamoglu, wspierany przez sześciopartyjną koalicję złożoną z nacjonalistów, sekularystów, liberałów, konserwatystów, islamistów i, co najważniejsze, Kurdów. Stambuł ma bardzo dużą populację kurdyjską.

Jednak opozycja ta upadła po zeszłorocznej porażce prezydenta, a pozostałe partie opozycyjne, w tym prokurdyjska partia DEM, mają w tym wyścigu własnych kandydatów.

Mogłoby to zmniejszyć szanse pana Imamoglu na wygraną. Ale kolejny zwrot akcji może zniweczyć nadzieje Murata Kuruma. Nowa partia o nazwie Islamistyczna Nowa Partia Dobrobytu mogłaby odebrać mu głosy, ponieważ wyborcy konserwatywni i religijni szukają alternatywy dla AKP.