Lodowce w Himalajach Hindukuszu w Azji topnieją w niespotykanym dotąd tempie i do końca stulecia mogą stracić nawet 75 procent swojej objętości, ostrzegają naukowcy, ostrzegając przed niebezpiecznymi powodziami i niedoborami wody dla prawie 2 miliardów ludzi żyjących poniżej rzek, które pochodzą w regionie górskim.

Raport Międzynarodowego Centrum Zintegrowanego Rozwoju Gór (ICIMOD) z siedzibą w Kathmandu we wtorek ostrzegł, że gwałtowne powodzie i lawiny będą bardziej prawdopodobne w nadchodzących latach, jeśli gazy cieplarniane nie zostaną gwałtownie zredukowane.

Stwierdzono, że wpłynie to również na dostępność słodkiej wody dla 240 milionów ludzi mieszkających w regionie Himalajów, a także dla kolejnych 1,65 miliarda, którzy mieszkają poniżej 12 rzek, które mają swój początek w górach.

„Ludzie żyjący w tych górach, którzy prawie nic nie przyczynili się do globalnego ocieplenia, są bardzo narażeni na zmiany klimatu” – powiedziała Amina Maharjan, specjalistka ds. migracji i jedna z autorek raportu.

„Obecne wysiłki adaptacyjne są całkowicie niewystarczające i jesteśmy bardzo zaniepokojeni, że bez większego wsparcia te społeczności nie będą w stanie sobie poradzić” – powiedziała.

Różne wcześniejsze raporty wykazały, że kriosfera – obszary na Ziemi pokryte śniegiem i lodem – są jednymi z najbardziej dotkniętych zmianami klimatycznymi.

Ostatnie badania wykazały, że na przykład lodowce Mount Everest straciły 2000 lat lodu w ciągu zaledwie ostatnich 30 lat.

„Po raz pierwszy nakreśliliśmy powiązania między zmianą kriosfery a wodą, ekosystemami i społeczeństwem w tym regionie górskim” – powiedział Maharjan.

W raporcie stwierdzono, że lodowce Himalajów zniknęły o 65 procent szybciej od 2010 roku niż w poprzedniej dekadzie i stwierdzono, że zmiany w lodowcach, śniegu i wiecznej zmarzlinie w regionie spowodowane globalnym ociepleniem były „bezprecedensowe iw dużej mierze nieodwracalne”.

Przy ociepleniu o 1,5 stopnia Celsjusza lub 2 stopnie Celsjusza powyżej temperatur sprzed epoki przemysłowej lodowce w całym regionie stracą od 30 do 50 procent swojej objętości do 2100 r.

Ale to, gdzie lodowce topnieją najbardziej, zależy od lokalizacji. Przy ociepleniu o 3 stopnie Celsjusza – do czego świat jest mniej więcej na dobrej drodze w ramach obecnej polityki klimatycznej – lodowce we wschodnich Himalajach, w tym w Nepalu i Bhutanie, stracą do 75 procent swojego lodu. Przy 4 stopniach Celsjusza ocieplenia wzrasta do 80 procent.

„Tracimy lodowce i tracimy je za 100 lat” – powiedział Philippus Wester, naukowiec zajmujący się środowiskiem i członek ICIMOD, który był głównym autorem raportu.

Pełny obraz

Himalaje Hindukuszu rozciągają się na długości 3500 km (2175 mil) przez Afganistan, Bangladesz, Bhutan, Chiny, Indie, Mjanmę, Nepal i Pakistan.

Naukowcy starali się ocenić, w jaki sposób zmiany klimatu wpływają na Himalaje Hindukuszu. W przeciwieństwie do europejskich Alp i Gór Skalistych w Ameryce Północnej, w regionie brakuje długich historycznych zapisów pomiarów terenowych, które ujawniają, czy lodowce rosną, czy się kurczą.

W 2019 roku Stany Zjednoczone odtajniły szpiegowskie zdjęcia satelitarne lodowców regionu z 1970 roku, dostarczając nowego naukowego punktu odniesienia.

Dalsze postępy w technologii satelitarnej w ciągu ostatnich pięciu lat, wraz z intensyfikacją badań terenowych, zwiększyły zrozumienie zachodzących zmian wśród naukowców. Raport opiera się na danych do grudnia 2022 roku.

W porównaniu z oceną regionu przeprowadzoną przez ICIMOD w 2019 r., „teraz te ustalenia są znacznie bardziej wiarygodne”, powiedział Wester.

„Mamy lepsze pojęcie o tym, jaka będzie strata do 2100 roku przy różnych poziomach globalnego ocieplenia”.

Z tym nowo odkrytym zrozumieniem wiąże się poważny niepokój dla ludzi żyjących w Himalajach Hindukuszu.

W raporcie stwierdzono, że przepływy wody w 12 dorzeczach regionu, w tym w Gangesie, Indusie i Mekongu, prawdopodobnie osiągną szczyt w połowie stulecia, co będzie miało konsekwencje dla ponad 1,65 miliarda ludzi, którzy są zależni od tych dostaw.

„Chociaż może się wydawać, że będziemy mieć więcej wody, ponieważ lodowce topnieją w szybszym tempie… zbyt często będzie ona pojawiać się jako powodzie zamiast stałego przepływu” – powiedział Wester.

Badanie wykazało, że 200 jezior lodowcowych w tych górach uważa się za niebezpieczne, a region może odnotować znaczny wzrost liczby powodzi polodowcowych do końca wieku.

Ale po przekroczeniu szczytowego poziomu wody zapasy w końcu się zmniejszą.

„Kiedy lód stopi się w tych regionach, bardzo trudno jest przywrócić go do stanu zamrożenia” – powiedziała Pam Pearson, dyrektor International Cryosphere Climate Initiative, która nie była zaangażowana w raport.

Dodała: „To jak duży statek na oceanie. Gdy lód zacznie się topić, bardzo trudno jest go zatrzymać. Tak więc w przypadku lodowców, zwłaszcza dużych lodowców w Himalajach, gdy zaczną tracić masę, będzie to trwało naprawdę długo, zanim będzie mogło się ustabilizować”.

Pearson powiedział, że niezwykle ważne jest, aby śnieg, wieczna zmarzlina i lód na Ziemi ograniczyły ocieplenie do 1,5 stopnia Celsjusza uzgodnionego na konferencji klimatycznej w Paryżu w 2015 roku.

„Mam wrażenie, że większość decydentów nie traktuje tego celu poważnie, ale w kriosferze już zachodzą nieodwracalne zmiany” – powiedziała.

Skutki zmian klimatu są już odczuwalne przez społeczności himalajskie, czasem dotkliwie.

Na początku tego roku indyjskie górskie miasto Joshimath zaczęło tonąć, a mieszkańcy musieli zostać przesiedleni w ciągu kilku dni.

Rządy w regionie starają się przygotować na te zmiany. Chiny pracują nad uzupełnieniem zapasów wody w kraju. A Pakistan instaluje systemy wczesnego ostrzegania przed powodziami wywołanymi przez jeziora lodowcowe.