Paryż jest znany jako „stolica XIX wieku” i na co dzień tak się czuje. Mieszkam na XIX-wiecznej ulicy Haussmanna. Kiedy nie korzystam z prehistorycznej technologii chodzenia, podróżuję na wynalazku z końca XIX wieku, rowerze z dwoma kołami tej samej wielkości. Życie tutaj pomogło mi uświadomić sobie, że XX wiek był dla miast śmieciem. W szczególności w całej Europie miasta zdzierają piętno stulecia jak złą tapetę w sposób wykraczający poza wypychanie samochodów. Ideał miasta po pandemii to uporządkowana wersja XIX-wiecznego miasta z ulepszeniami XXI wieku.

Na początku ubiegłego wieku miasta dokonały fatalnych, złych wyborów. Oferując dwa nowe konkurencyjne pojazdy, wybrali samochód napędzany benzyną zamiast czystego, taniego i kompaktowego roweru bezpieczeństwa. Następnie w 1903 roku w Cincinnati w stanie Ohio wzniesiono pierwszy żelbetowy wieżowiec.

Beton pomaga odpowiedzieć na dręczące pytanie, dlaczego współczesne miasta są brzydkie. Przed XX wiekiem lokalne, niskoemisyjne, organiczne materiały budowlane, takie jak wapień paryski, pomagały budynkom wtapiać się w krajobraz. A zanim deweloperzy zdobyli technologię umożliwiającą budowanie wysokich budynków, budynki miały ludzką skalę i były wystarczająco małe, aby mógł je objąć pieszy: pomyśl o sześciu kondygnacjach Haussmanna, często z drobnymi, indywidualnymi detalami. Ale wiek XX przyniósł betonowo-szklane wieże o niezróżnicowanych płaskich powierzchniach. Znana mi kobieta, która dorastała w nowym angielskim mieście, mówi, że dopiero później zdała sobie sprawę, że życie w brzydocie uczyniło jej dzieciństwo nieszczęśliwym.

Samochody i systemy metra umożliwiły rozlewanie się miast, więc wynaleziono dojazdy do pracy. Zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych przepisy dotyczące stref uświęcały rozdział domu, pracy i rozrywki. Centra miast stały puste w nocy iw weekendy.

Teraz porzucamy złą nowoczesność na rzecz XVIII-wiecznej pracy domowej. W Stanach Zjednoczonych około 30 procent płatnych pełnych dni pracuje obecnie z domu, a nawet więcej w miastach zaawansowanych technologicznie. Wraz ze spadkiem liczby dojazdów do pracy zakaz używania samochodów staje się łatwiejszy. Nawet prywatny samochód elektryczny nie będzie mile widziany w wielu europejskich miastach, ponieważ zajmuje zbyt dużo miejsca, a jego produkcja generuje zbyt dużo CO₂. Samochody bez kierowców są prawdopodobnie bardzo odległe. Jednak miasta powinny wkrótce mieć zaprogramowane autobusy bez kierowcy, aby jeździły wyznaczonymi trasami, mówi Ross Douglas, założyciel Autonomy, która organizuje targi zrównoważonej mobilności miejskiej.

Korzystanie z metra spadało w dynamicznie rozwijającym się Londynie, Paryżu i Waszyngtonie jeszcze przed pandemią. Metro pozostaje przydatne do przemieszczania ludzi z przedmieść do centrum miasta. Ale te systemy zostały zbudowane pod ziemią, ponieważ dogmat ubiegłego stulecia głosił, że ulice są dla samochodów – a nikt nie lubi podróżować pod ziemią. Jeśli chodzi o przemieszczanie się ludzi w centrum miasta, metro jest obecnie wypierane przez rowery, co pozwala pasażerom cieszyć się dzisiejszymi centrami miast, w których żyje się coraz lepiej. Obecna rozbudowa paryskiego metra o wartości 36 miliardów euro może być ostatnim wielkim projektem metra w świecie zachodnim. Następne miasto po prostu da każdemu e-rower.

Oferując dwa nowe konkurencyjne pojazdy, miasta wybrały samochód napędzany benzyną zamiast czystego, taniego i kompaktowego roweru bezpieczeństwa

W dwóch regionach o najbardziej zaawansowanej infrastrukturze transportowej, Europie Zachodniej i Chinach, nawet podróże międzymiastowe wracają do XIX wieku, ponieważ pociągi wypierają samoloty. W Europie planowane jest otwarcie większej liczby międzynarodowych szybkich tras kolejowych, najbardziej spektakularna trasa z Paryża do Berlina, choć niestety nowe kontrole paszportowe redukują Londyn do statusu stacji filii.

Nowy ideał miasta bez samochodu najlepiej sprawdza się w europejskich miastach, które zostały zbudowane przed pojawieniem się samochodu i mają niewiele biurowców w stylu nowojorskim, które obecnie stają się zbędne. Większość miast poza Europą utknęła w XX-wiecznym trybie, tylko jeszcze bardziej poruszają się samochody. Dziesięć lat temu, u szczytu brazylijskiego boomu, zapytałem przywódcę obywatelskiego w São Paulo: czy na pewno rosnące bogactwo poprawiło życie w mieście? Nie, powiedział. Oznaczało to po prostu więcej korków, zanieczyszczenia i brak możliwości zabawy dzieci na zewnątrz.

Mistrzostwa Świata w piłce nożnej spędziłem w Katarze, który właśnie zakończył budowę dwudziestowiecznego miasta autostrad i biurowców. Sądzę, że nawet królewskie pałace Kataru są mniej piękne niż mój zupełnie zwyczajny budynek Haussmanna.

Dobrze zrobione XXI wiek wzbogaca miasta. Wi-Fi zamieniło kawiarnie, parki, a nawet plaże w miejsca pracy. Tinder i LinkedIn przedstawiają Cię ludziom, a Mapy Google pomagają je znaleźć. Ale najlepsze fizyczne części dzisiejszych najlepszych miast zostały zbudowane przez naszych przodków. Niektóre dziewiętnastowieczne dzielnice robotnicze są teraz pożądane przez multimilionerów. Nowoczesność często po prostu czyni miasta gorszymi. To powinna być pokorna myśl dla innowatorów.

Śledź Simona na Twitterze @KuperSimon i wyślij mu e-mail na adres simon.kuper@ft.com

Podążać @FTMag na Twitterze, aby najpierw dowiedzieć się o naszych najnowszych historiach