Zanim odpowiemy na pytanie „ile wynosi najniższa emerytura w Polsce” na samym początku musimy rozdzielić pojęcie najniższej emerytury od pojęcia emerytury minimalnej. Ta druga określona jest w prawie, a jej kwota zmienia się co rok w marcu, gdy następuje waloryzacja emerytur. Obecnie emerytura minimalna wynosi 1338,44 zł brutto. Od marca 2023 roku po waloryzacji emerytur świadczenie to w minimalnej wersji będzie wynosiło już 1588,44 zł brutto.

Tymczasem najniższa emerytura to realna wartość najniższego wypłacanego w Polsce świadczenia, które kwotą dalece w dół odbiega od minimalnej emerytury. Co więcej, rok w rok zwiększa się liczba osób, które nie kwalifikują się do świadczenia w minimalnej wersji. Według danych ZUS na koniec 2019 roku świadczenie poniżej minimalnego pobierało 261 tys. osób, a już rok później było to 310 tys. emerytów. Obecnie jest to już 400 tys. Polaków.

Dla tych, którzy pobierają najniższą emeryturę w kraju emerytura minimalna wydawać się może gigantyczna. Ale nie powinno to dziwić w wypadku, gdy mowa o świadczeniu rzędu 1 grosz. Tak, najniższa emerytura w Polsce wynosi 1 grosz i niestety, wbrew tekstowi popularnej piosenki Budki Suflera, nie da się za tę wartość nawet „napić wina z zielonych lat”. W rozmowie z Biznes Interia rzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Paweł Żebrowski, przyznał, że to nie jest odosobniony przypadek, a emerytury groszowe mają już swoją nazwę – mikroemerytury.

Żebrowski wyjaśnił również, jak dochodzi do tego, że emeryci otrzymują tak niskie świadczenia. – Mikroemerytury wynikają z opłacenia bardzo małej kwoty składek do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obecnie wystarczy przepracować na oskładkowanej umowie jeden dzień, aby po osiągnięciu wieku emerytalnego otrzymać świadczenie. Stąd emerytury 1 lub 2 groszowe – ujawnił rzecznik ZUS.

Okazuje się również, że aby zakwalifikować się do emerytury minimalnej swoje przepracować trzeba. – Gwarancja minimalnej emerytury wymaga posiadania 20/25 lat ubezpieczenia – wskazał Paweł Żebrowski. Dopiero więc pracując około ćwierć wieku na umowie o pracę możemy mieć pewność, że minimalna emerytura zostanie nam przyznana. Polacy, którzy tego okresu nie przepracowali, automatycznie wpadają pod próg minimalnego świadczenia.

Sprawa najniższych emerytur wypłacanych w groszach wywołuje emocje nie tylko wśród świadczeniobiorców, ale także po stronie ZUS. Prof. Gertruda Uścińska, która jest prezeską tej instytucji, otwarcie mówi, że wypłacanie tak niskich świadczeń po prostu psuje system emerytalny. Choć bowiem emerytura jest groszowa to obsługa konta emerytalnego i wypłata tego lichego świadczenia kosztuje od 100 do 150 zł, jak przyznała Uścińska w wywiadzie dla PAP w sierpniu 2022 roku.

Propozycję rozwiązania problemu podsunął w rozmowie z nami rzecznik ZUS. – Dziś wydaje się, że osobom, które nie spełnią warunku wystarczająco długiego stażu ubezpieczenia, powinien być zapewniony dostęp do opieki zdrowotnej i inne uprawnienia związane ze statusem emeryta, ale w razie braku prawa do emerytury zgromadzone składki mogłyby podlegać zwrotowi – podsumował Paweł Żebrowski.

Przemysław Terlecki