Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) w strefie
euro w kwietniu był o 7,0 proc.
wyższy niż przed rokiem – podał we wtorek Eurostat. Miesiąc wcześniej inflacja
HICP w eurolandzie wyniosła 6,9 proc. i była najniższa od lutego 2022 roku.

Przerwana została więc seria pięciu z rzędu spadków rocznej
dynamiki HICP. W październiku wskaźnik
ten osiągnął historyczny rekord na poziomie 10,6%, by w kolejnych
miesiącach obniżać się w wyniku spadku cen energii (gazu i prądu) oraz
efektu wysokiej bazy porównawczej w przypadku cen paliw.

Niepokojąca jest nie tylko wysoka inflacja w perspektywie
poprzednich 12 miesięcy, ale wciąż bardzo szybki wzrost cen notowany na
początku 2023 roku. W kwietniu ceny koszyka dóbr konsumpcyjnych (HCIP) podniosły
się o 0,7% po wzroście o 0,9% w marcu i 0,8% w lutym (w styczniu spadły o 0,2% mdm). W rezultacie zrealizowana przez pierwsze cztery miesiące roku inflacja
HICP wyniosła 2,2%.

Był to już 22. miesiąc z rzędu, w którym inflacja HICP
przekraczała 2-procentowy cel Europejskiego Banku Centralnego. Aby sprowadzić
inflację do celu,
EBC w marcu zdecydował się na kolejną podwyżkę stóp procentowych, ponownie
w wymiarze 50 punktów bazowych. W dalszym ciągu główna stopa procentowa w
strefie euro (3,50%) jest wyraźnie niższa od bieżącej stopy inflacji. Zapewne
już w czwartek EBC dokona kolejnej – tym razem już tylko 25- punktowej podwyżki kosztów kredytu.

Wysoka baza obniżyła dynamikę roczną

Efekty wysokiej zeszłorocznej bazy w statystykach HICP są
dobrze widoczne, gdy wczytamy się w strukturę tego wskaźnika. W kwietniu 2023
roku ceny energii by już tylko o 2,5% wyższe niż rok temu, podczas gdy jeszcze
jesienią dynamika cen w tej kategorii potrafiła przekraczać 40%. Nieco niższą
niż w poprzednim miesiącu dynamikę cen cechowała się żywność, alkohol i wyroby tytoniowe (13,6% rdr wobec
15,5%  rdr w marcu). Szybciej drożały za
to usługi – o 5,2% rdr wobec 5,1% w marcu.

Inflacja bazowa – wyliczana z pominięciem żywności, energii
oraz alkoholu i papierosów – mimo to spowolniła z rekordowych 5,7% do 5,6% i
okazała się nieco niższa od oczekiwanych przez ekonomistów 5,7%.  Nie zmienia to faktu, że inflacja w strefie
euro pozostaje stanowczo zbyt wysoka i że po wygaśnięciu szoków zewnętrznych
wynika ona z czynników czysto popytowych.

Inflacja kontra wskaźniki inflacji

Warto pamiętać, że zmiany wskaźników inflacji
cenowej (a niekoniecznie samej inflacji) w wielu państwach są zasługą
nadzwyczajnych rozwiązań wprowadzanych przez władze. W rezultacie wskaźniki
inflacji w krajach Unii Europejskiej (zarówno CPI, jak i HICP) przestały być ze
sobą porównywalne. Urzędowe limity cen energii albo przejściowe obniżki
stawek podatków wpływają na obniżenia wskaźnika HICP (albo CPI), ale nie
na spadek inflacji samej w sobie rozumianej jako spadek siły nabywczej
pieniądza.

Inflacja HICP jest przy tym odmienną miarą wzrostu cen od najpopularniejszego
i stosowanego przez polski GUS wskaźnika CPI. O różnicach między wskaźnikami
pisaliśmy w artykule „Jak
GUS mierzy inflację? Statystycy wyjaśniają”. W skrócie: obie miary stosują
nieco odmienny system wag i uwzględniają nieco inny zakres wydatków.