Izraelska firma Cognyte Software Ltd wygrała przetarg na sprzedaż oprogramowania szpiegującego przechwytującego dla wspieranej przez państwo Mjanmy firmy telekomunikacyjnej na miesiąc przed wojskowym zamachem stanu w kraju azjatyckim w lutym 2021 r., zgodnie z dokumentami przejrzanymi przez agencję Reuters.

Umowa została zawarta, mimo że Izrael twierdził, że wstrzymał transfery technologii obronnych do Mjanmy po orzeczeniu izraelskiego Sądu Najwyższego z 2017 r., zgodnie ze skargą prawną złożoną niedawno u prokuratora generalnego Izraela i ujawnioną w niedzielę.

Podczas gdy orzeczenie zostało poddane rzadkiemu nakazowi kneblowania na prośbę państwa, a media nie mogą cytować werdyktu, rząd Izraela wielokrotnie publicznie oświadczał, że eksport broni do Mjanmy jest zakazany.

Skarga – prowadzona przez znanego izraelskiego prawnika zajmującego się prawami człowieka, Eitaya Macka, który zainicjował kampanię na rzecz orzeczenia Sądu Najwyższego – wzywa do wszczęcia śledztwa w sprawie umowy. Oskarża Cognyte i anonimowych urzędników Ministerstwa Obrony i Ministerstwa Spraw Zagranicznych, którzy nadzorują takie transakcje, o „pomoc i podżeganie do zbrodni przeciwko ludzkości w Myanmarze”.

Skarga została złożona w imieniu ponad 60 Izraelczyków, w tym byłego przewodniczącego Izby Reprezentantów, a także wybitnych aktywistów, naukowców i pisarzy.

Dokumenty dotyczące umowy, przekazane Reutersowi i Mack przez grupę aktywistów Justice for Myanmar, to list ze stycznia 2021 r. wraz z załącznikami od Myanmar Posts and Telecommunications (MPT) do lokalnych organów regulacyjnych, które wymieniają Cognyte jako zwycięskiego dostawcę technologii przechwytywania i odnotowują zakup zarządzenie zostało wydane „do 30 grudnia 2020 r.”.

Spyware przechwytujące może dać władzom uprawnienia do podsłuchiwania rozmów, przeglądania wiadomości tekstowych i ruchu internetowego, w tym e-maili, oraz śledzenia lokalizacji użytkowników bez pomocy firm telekomunikacyjnych i internetowych.

Przedstawiciele Cognyte, rządu wojskowego Mjanmy i MPT nie odpowiedzieli na liczne prośby Reutera o komentarz. Japońskie KDDI Corp i Sumitomo Corp, które mają udziały w MPT, odmówiły komentarza, twierdząc, że nie są wtajemniczone w szczegóły dotyczące przechwytywania komunikacji.

Prokurator generalny Izraela nie odpowiedział na prośby o komentarz w sprawie skargi. Ministerstwo spraw zagranicznych nie odpowiedziało na prośby o komentarz w sprawie umowy, a ministerstwo obrony odmówiło komentarza.

Dwie osoby, które znały plany przechwycenia Birmy, osobno powiedziały Reuterowi, że system Cognyte został przetestowany przez MPT. Odmówili identyfikacji w obawie przed zemstą ze strony wojskowych władców Mjanmy.

MPT używa przechwytującego oprogramowania szpiegującego, źródło z bezpośrednią znajomością sprawy i trzy osoby poinformowane o problemie powiedział Reuterowi, chociaż nie zidentyfikowali dostawcy. Reuters nie był w stanie ustalić, czy sprzedaż technologii przechwytywania Cognyte firmie MPT została sfinalizowana.

Jeszcze przed zamachem stanu w Izraelu narastał niepokój opinii publicznej związany z eksportem broni do Mjanmy po brutalnej rozprawie wojska z ludnością Rohingya w 2017 r., kiedy u władzy był rząd Aung San Suu Kyi. Represje skłoniły Macka do złożenia petycji, w której zwrócił się do Sądu Najwyższego o zakazanie eksportu broni do Mjanmy.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, od czasu przejęcia władzy w wyniku zamachu stanu, generałowie zabili tysiące ludzi, w tym wielu przeciwników politycznych.

Cognyte pod ostrzałem

Wiele rządów na całym świecie zezwala organom ścigania na wykorzystywanie tego, co powszechnie nazywa się „legalnym przechwytywaniem”, do łapania przestępców, ale technologia ta nie jest zwykle stosowana bez jakiegokolwiek procesu prawnego, twierdzą eksperci ds. bezpieczeństwa cybernetycznego.

Według dyrektorów branży i aktywistów, z którymi wcześniej rozmawiał Reuters, reżim wojskowy Mjanmy używa inwazyjnego oprogramowania szpiegującego dla telekomunikacji bez prawnych zabezpieczeń w celu ochrony praw człowieka.

Mack powiedział, że udział Cognyte w przetargu jest sprzeczny z oświadczeniami izraelskich urzędników po orzeczeniu Sądu Najwyższego, że żadne zabezpieczenia nie zostały wyeksportowane do Myanmaru.

Podczas gdy przechwytujące oprogramowanie szpiegowskie jest zwykle opisywane jako technologia „podwójnego zastosowania” do celów cywilnych i obronnych, izraelskie prawo stanowi, że technologia „podwójnego zastosowania” jest klasyfikowana jako sprzęt obronny.

Prawo izraelskie wymaga również, aby firmy eksportujące produkty związane z obronnością starały się o licencje na eksport i marketing podczas zawierania transakcji. W skardze prawnej stwierdzono, że wszyscy urzędnicy, którzy udzielili licencji Cognyte na umowy z Myanmarem, powinni zostać zbadani. Reuters nie był w stanie ustalić, czy Cognyte uzyskał takie licencje.

Mniej więcej w czasie zawarcia umowy z 2020 r. sytuacja polityczna w Mjanmie była napięta, a wojsko spierało się bez dowodów na wyniki wyborów wygranych przez Aung San Suu Kyi.

Norweski Telenor, wcześniej jedna z największych firm telekomunikacyjnych w Mjanmie, przed wycofaniem się z kraju w zeszłym roku, również powiedział w briefingu i oświadczeniu z 3 grudnia 2020 r., że jest zaniepokojony planami władz Mjanmy dotyczącymi zgodnego z prawem przechwycenia ze względu na niewystarczające zabezpieczenia prawne.

Notowana na Nasdaq firma Cognyte została wydzielona w lutym 2021 r. z Verint Systems, pionierskiego giganta w izraelskiej branży cyberbezpieczeństwa.

Cognyte, którego roczne przychody wyniosły 474 mln USD w ostatnim roku finansowym, również zostało zablokowane na Facebooku w 2021 r. Właściciel Facebooka Meta Platforms powiedział w raporcie, że Cognyte „umożliwia zarządzanie fałszywymi kontami na platformach społecznościowych”.

Meta powiedział, że w ramach dochodzenia zidentyfikowano klientów Cognyte w wielu krajach, takich jak Kenia, Meksyk i Indonezja, a ich celem byli dziennikarze i politycy. Nie identyfikował klientów ani celów.

Meta nie odpowiedziała na prośbę o dalszy komentarz.

Norweski państwowy fundusz majątkowy w zeszłym miesiącu usunął Cognyte ze swojego portfela, twierdząc, że państwa, o których mówi się, że są klientami jego produktów i usług nadzoru, „zostały oskarżone o niezwykle poważne naruszenia praw człowieka”. Fundusz nie wymienił żadnych stanów.

Firma Cognyte nie odpowiedziała publicznie na roszczenia Meta ani norweskiego państwowego funduszu majątkowego.