Czy mógłby Pan krótko opisać obecną sytuację związaną z mpox w Demokratycznej Republice Konga (DRK)?

Leandre Murhula Masirika (LMM): Obecnie w Demokratycznej Republice Konga mamy dwa niezależne ogniska mpox: ognisko kladu I, które powoduje zachorowania na terenie całego kraju, oraz ten nowy szczep – który również jest szczepem kladu I, ale genetycznie różni się od poprzednich wirusów Mpox – który powoduje wysoką śmiertelność i ciężki przebieg choroby w prowincji Południowe Kiwu.

Trudie Lang (TL): Liczba przypadków tego nowego szczepu, które obserwujemy, jest bardzo niepokojąca. Ten wybuch epidemii ma miejsce również w wrażliwym miejscu, gdzie Demokratyczna Republika Konga styka się z Rwandą, Burundi i Ugandą. Ludzie przemieszczają się przez tę granicę w bardzo dużej liczbie, a ze względu na lokalne ubóstwo, oddalenie od dróg i słabą infrastrukturę, jest to bardzo trudne miejsce, aby odpowiednio wspierać te przypadki i prowadzić badania. Jest to ważne, ponieważ [containing this disease] chodzi o to, aby regiony takie jak ten były w stanie i wyposażone w narzędzia umożliwiające wykrywanie i reagowanie na pojawiające się zagrożenia.

Czym ten nowy szczep różni się od tego, który spowodował globalną epidemię MPox w 2022 roku?

TL: Ogólnie rzecz biorąc, rozważamy dwa typy wirusa mpox, klad I i klad II. Globalny wybuch w 2022 r. został spowodowany przez klad II mpox, który był w dużej mierze przenoszony poprzez bliski kontakt seksualny i dotyczył głównie mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Chociaż skutkował dużą liczbą przypadków, miał stosunkowo niską śmiertelność [death rate]. Kiedy po raz pierwszy zobaczyliśmy ten wybuch w Kiwu Południowym, założyliśmy, że to jest to, ponieważ widzieliśmy transmisję seksualną. Zazwyczaj klad I jest związany z przynoszeniem mięsa z buszu do rodziny, a następnie może dojść do transmisji w obrębie gospodarstwa domowego. Tutaj widzimy transmisję z osoby na osobę poza gospodarstwami domowymi i transmisję seksualną. Więc założyliśmy, że to klad II pojawia się w tym regionie.

Jednak ten nowy szczep objawia się zupełnie inaczej: obserwujemy przenoszenie drogą płciową, ale mamy również doniesienia o przenoszeniu nieseksualnym – ludzie zarażają innych ludzi poprzez bezpośredni kontakt – w tym przenoszenie między opiekunami i dziećmi, między matkami i dziećmi.

Również utrata ciąż u kobiet, które są zakażone. Te różnice są niesamowicie niepokojące.

Przypadki, które widzimy, to zazwyczaj ciężkie objawowe infekcje; nie wiemy, ile jest łagodniejszych przypadków, ponieważ nie zgłaszają się. W przypadku kladu II mpox zaobserwowaliśmy przenoszenie drogą płciową i wysypkę, która była ograniczona do okolic narządów płciowych.

To, co widzimy w przypadku tego nowego szczepu kladu Ib, to wysypki na całym ciele, a także zmiany narządów płciowych w niektórych przypadkach, a objawy utrzymują się przez długi okres czasu. W tych ciężkich przypadkach śmiertelność wynosi 5% u dorosłych i 10% u dzieci. Nie znamy liczb, które mają mniej poważne objawy, więc ogólna śmiertelność jest jedną z wielu niewiadomych.

Oprócz wysypki, jakie inne objawy widzisz?

LMM: Widzimy pewne skutki uboczne zakażenia. Nawet po wypisaniu pacjentów ze szpitala niektórzy z nich wracają ze skargami, mówiąc, że mają problemy z oczami, skórą lub genitaliami. Założyliśmy długoterminowy projekt dotyczący skutków, aby to zbadać.

Gdzie do tej pory wykryto ten nowy szczep?

LMM:We wrześniu 2023 r. odnotowano pierwszy wybuch wirusa kladu Ib w Kiwu Południowym, wschodnim Demokratycznym Kraju Konga, w mieście górniczym złota graniczącym z Rwandą i Burundi, zwanym Kamituga. Stamtąd wirus dotarł do Bukavu, stolicy Kiwu Południowego. Następnie wirus szybko rozprzestrzenił się na inne strefy zdrowia, w tym te w pobliżu granicy Riziki między Rwandą i Bukavu oraz Kamaniola, która znajduje się w pobliżu skrzyżowania z Rwandą i Burundi.

Czy obawiasz się, że choroba może rozprzestrzenić się dalej?

LMM: Tak. Obawiamy się, że sąsiednie kraje wkrótce zgłoszą ognisko choroby lub że może ono już tam być. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że tak się stanie, ponieważ na granicach nie ma kontroli. Wielu pacjentów w Demokratycznej Republice Konga ma również powiązania z sąsiednimi krajami. Na przykład niektórzy zakażeni to rwandyjskie lub burundyjskie pracownice seksualne. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że tak się stanie, ponieważ na granicach nie ma kontroli.

TL: Musimy być czujni i działać, aby powstrzymać to tak szybko, jak to możliwe w regionie. Priorytetem są te lokalne społeczności w tym wrażliwym regionie. Istnieje jednak możliwość, aby to trafiło do samolotu. Po prostu jeszcze nie wiemy wystarczająco dużo o transmisji między ludźmi, liczbie przypadków bezobjawowych lub łagodnych, ani o tym, czy może być przenoszone, zanim ludzie zachorują.

Zwłaszcza jeśli choroba została przeniesiona drogą płciową, ludzie mogą mieć wysypki tylko na okolicach narządów płciowych, które można ukryć, co jest ważne dla potencjalnego rozprzestrzeniania się tej choroby poza Demokratyczną Republikę Konga i poza Afrykę. Innym zmartwieniem jest wpływ pory suchej: epidemia rozpoczęła się w porze deszczowej, kiedy drogi nie są w zbyt dobrym stanie i ruch jest ograniczony. Teraz jest pora sucha: ludzie przemieszczają się więcej, a szkoły mają się zamknąć na święta.

Jakie działania są podejmowane w celu powstrzymania epidemii?

LMM: W Demokratycznej Republice Konga zasoby do kontrolowania tego nowego szczepu są ograniczone, a jego epidemiologia wciąż pozostaje nieznana. Nadal zmagamy się również z nadzorem nad epidemią, która pojawiła się nagle w bardzo odległych rejonach południowego Kiwu, podczas gdy cały kraj doświadcza epidemii MPox.

TL: Bardzo ważne jest również, aby pracować nad wykrywaniem i dalszym zrozumieniem transmisji tego wirusa. Jeśli możemy to lepiej zrozumieć, możemy dowiedzieć się, jak najlepiej edukować społeczność, aby się chroniła.

Leandre Murhula Masirika jest koordynatorem badań w Departamencie Zdrowia w prowincji Kiwu Południowe w Demokratycznej Republice Konga; John Claude Udahemuka jest biologiem molekularnym i wykładowcą na Uniwersytecie Rwandy w Kigali; Trudie Lang jest profesorem badań nad zdrowiem globalnym i dyrektorem Global Health Network na Uniwersytecie Oksfordzkim w Wielkiej Brytanii