Jak zmienne genetyczne wpływają na stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i ryzyko ŻChZZ
Jak zmienne genetyczne wpływają na stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i ryzyko ŻChZZ | Źródło obrazu: © dalaprod – © dalaprod – stock.adobe.com.
Jak wynika z niedawnego badania opublikowanego w czasopiśmie „ŻChZZ”, ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE) zwiększa się w wyniku stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych (OC) ze względu na skutki wielogenowe oraz skutki dziedziczne. Amerykański dziennik położnictwa i ginekologii.
Na wynos
- Badanie potwierdza wcześniejsze ustalenia, że osoby stosujące doustne środki antykoncepcyjne są narażone na zwiększone ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ), poważnej choroby układu krążenia.
- Ryzyko ŻChZZ nie można przypisać wyłącznie czynnikom genetycznym, gdyż jedynie 6% odziedziczalności ŻChZZ wynika z wariantów genetycznych. W celu lepszej analizy sugeruje się punktację ryzyka poligenowego (PRS).
- Chociaż PRS nie różnił się znacząco pomiędzy użytkownikami OC i osobami niebędącymi użytkownikami, zidentyfikował grupy wysokiego ryzyka, co sugeruje jego potencjalną skuteczność w udoskonalaniu oceny ryzyka.
- Warianty czynnika V Leiden i czynnika protrombiny 2 wiązały się ze zwiększonym ryzykiem ŻChZZ, szczególnie wśród osób stosujących OC, co podkreśla znaczenie badań genetycznych.
- Badanie podkreśla znaczny wzrost ryzyka ŻChZZ w ciągu pierwszych 2 lat stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, podkreślając znaczenie uwzględnienia czynników czasowych w ocenie ryzyka i doradztwie.
Na VTE, główną przyczynę zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych na całym świecie, wpływa szereg czynników nabytych i dziedzicznych. Dane wskazują, że stosujące doustne środki antykoncepcyjne są w grupie zwiększonego ryzyka zdarzeń zakrzepowych, przy czym ryzyko ŻChZZ wzrasta w wyniku nadmiernego estrogeniczności doustnych środków antykoncepcyjnych.
Ryzyko ŻChZZ wzrasta 3-5-krotnie u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne, ale warianty genetyczne wyjaśniają jedynie 6% odziedziczalności ŻChZZ. Ponieważ ŻChZZ jest chorobą wielogenową, jej ryzyko genetyczne można analizować za pomocą skali ryzyka wielogenowego (PRS). Jednakże obecnie do oceny ryzyka w poradnictwie antykoncepcyjnym wykorzystuje się charakterystykę kliniczną i wywiad rodzinny w kierunku ŻChZZ.
Badacze przeprowadzili populacyjne badanie kohortowe, aby ocenić skuteczność PRS w identyfikacji kobiet z wysokim ryzykiem rozwoju ŻChZZ. Uczestnicy byli w wieku od 37 do 72 lat i byli rekrutowani w ramach ośrodków oceny w latach 2006–2010.
W celu uzyskania danych wyjściowych wykorzystano kwestionariusze z ekranem dotykowym i kwestionariusze przeprowadzane przez pielęgniarkę oraz badania fizykalne. Głównym wynikiem analizy była ŻChZZ, mierzona jako wynik binarny na podstawie związku pacjentów z ekspozycją na OC.
Kryteria wykluczenia obejmowały brak danych dotyczących stosowania OC, brak danych współzmiennych, brak genotypu i brak bycia białym Europejczykiem. Uczestników obserwowano od urodzenia do rozpoznania ŻChZZ, obserwacji na koniec badania, obustronnego wycięcia jajników lub histerektomii lub początku menopauzy. Kohortę stratyfikowano na podstawie PRS.
Dane dotyczące stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych obejmowały kiedykolwiek zażyte pigułki doustne, wiek rozpoczęcia stosowania pigułki doustnej oraz wiek, w którym ostatnio zażyto pigułkę doustną. Oceniono dane dotyczące przyjęć do szpitala i rejestr przyczyn zgonów w celu ustalenia pierwszego wystąpienia ŻChZZ u pacjentów. Uczestników genotypowano przy użyciu macierzy UKB Axiom (ThermoFisher Scientific, Santa Clara, Kalifornia) i brytyjskiej tablicy BiLEVE.
Do końcowej analizy włączono 244 420 kobiet, z których 10 856 doświadczyło pierwszego w historii zdarzenia ŻChZZ w okresie obserwacji. Rozpoczęcie stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych w trakcie obserwacji zgłosiło 193 371 uczestników. Chociaż w grupie, która nigdy nie stosowała leku, epizod ŻChZZ miał miejsce u większej liczby kobiet, jest to prawdopodobne, ponieważ populacja ta była starsza w momencie rekrutacji.
Noszenie wariantu czynnika V Leiden (FVL) i czynnika protrombiny 2 (PTM) zgłosiło odpowiednio 8682 i 4119 użytkowników OC. Częstotliwość FVL wśród użytkowników OC wyniosła 4,48% w porównaniu do 2,13% w przypadku PTM. W przypadku osób, które nigdy nie korzystały z tej usługi, wskaźniki te wynosiły odpowiednio 4,51% i 2,20%. PRS nie różnił się istotnie pomiędzy użytkownikami i nigdy użytkownikami OC.
Kategoryzując grupy ryzyka, 24 291 kobiet znajdowało się w grupie najwyższych PRS w przypadku VTE, 10 985 w grupie nosicielek FVL i 5244 w grupie nosicielek PTM. Częstość występowania ŻChZZ była znacząco wyższa we wszystkich grupach wysokiego ryzyka genetycznego w porównaniu z odpowiadającymi im grupami referencyjnymi, przy czym status nosiciela zwiększał pole pod krzywą (AUC) o około 1%, a PRS wysokiego ryzyka zwiększał AUC o 3,5%.
W ciągu pierwszych 2 lat stosowania doustnej antykoncepcji współczynnik ryzyka rozwoju ŻChZZ wynosił 3,09. Nie stwierdzono związku pomiędzy stosowaniem doustnej terapii zastępczej a ryzykiem ŻChZZ w pozostałych latach. Po stratyfikacji na podstawie decyla PRS, u kobiet z pierwszego decyla ryzyko było znacznie zwiększone w ciągu pierwszych 2 lat stosowania OC w porównaniu z kobietami z dziesiątego decyla.
Wyniki te wskazują, że warianty genetyczne mogą odpowiadać za ryzyko, które nie jest brane pod uwagę przy ocenie tradycyjnych czynników klinicznych i genetycznych. Badacze zalecili dalsze badania w innej populacji, aby potwierdzić te dane.
Odniesienie
Lo Faro V, Johansson T, Johansson A. Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u osób stosujących doustne środki antykoncepcyjne: rola czynników genetycznych – prospektywne badanie kohortowe obejmujące 240 000 kobiet w brytyjskim Biobanku. Am J Obstet Gynecol. 2024;230:360.e1-13. doi:10.1016/j.ajog.2023.09.012
