Naukowcy przeprowadzili pierwsze badania na ludziach nowego leku, lepodisiranu, i odkryli, że pojedyncze wstrzyknięcie zmniejsza lipoproteinę(a) – „zły” cholesterol o podłożu genetycznym – do niewykrywalnego poziomu przez prawie rok. Ma potencjał wyeliminowania czynnika ryzyka chorób układu krążenia, na który obecnie nie ma leczenia.

Rodzaj cholesterolu, lipoproteina(a) lub Lp(a), ma pewne cechy wspólne z cholesterolem lipoprotein o małej gęstości (LDL), tak zwanym „złym” cholesterolem. Podobnie jak cholesterol LDL, Lp(a) powoduje odkładanie się płytki nazębnej w tętnicach, zmniejszając przepływ krwi do serca, mózgu i innych części ciała, co czyni go czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Ponieważ jednak wysoki poziom Lp(a) jest dziedziczony, w dużej mierze nie ma na niego wpływu aktywność fizyczna, dieta ani leki. Nie ma obecnie metod leczenia wysokiego Lp(a).

Naukowcy przeprowadzili pierwsze badania na ludziach nowego leku o nazwie lepodisiran i odkryli, że pojedyncze wstrzyknięcie leku obniżyło poziom Lp(a) do niewykrywalnego poziomu na prawie rok, zakłócając mechanizm jego wytwarzania.

„Jak pokonać czynnik ryzyka, który ma w dużej mierze podłoże genetyczne?” powiedział Steven Nissen, główny autor badania. „Jednym z bardzo skutecznych podejść jest ingerencja w gen i właśnie do tego właśnie służy lepodisiran i inne nowe terapie”.

Lepodisiran to mały interferujący RNA (siRNA), który wyłącza informacyjny RNA zaangażowany w wytwarzanie apolipoproteiny(a), składnika niezbędnego do tworzenia cząstek Lp(a), syntetyzowanych w wątrobie. Lek wiąże się z cukrem N-Acetylgalaktozamina (GalNAc), która umożliwia jej transport do komórek wątroby posiadających receptory GalNAc.

Spośród 48 uczestników z nieprawidłowym poziomem Lp(a) włączonych do badania, 12 zostało losowo przydzielonych do grupy otrzymującej placebo, a 36 otrzymało pojedynczy podskórny zastrzyk lepodisiranu. W grupie lepodysiranu sześć losowo otrzymało różne dawki: 4, 12, 32, 96, 304 lub 608 mg. Po trzech dniach monitorowania szpitalnego uczestnicy zostali wypisani do domu. Kontrolne badania krwi wykonywano przez 48 tygodni po leczeniu. Żaden z uczestników nie miał wcześniej istniejącej choroby serca.

Naukowcy odkryli, że stężenie leku we krwi szybko wzrastało – osiągając maksimum po 10,5 godzinie – i wracało do wartości wyjściowych w ciągu 48 godzin, prawdopodobnie dlatego, że lek był szybko transportowany z krwioobiegu do wątroby. Przy najwyższej dawce lepodisiranu, 608 mg, poziom Lp(a) we krwi gwałtownie spadł i był niewykrywalny do 29. dnia. Poziomy pozostawały niemierzalne pomiędzy dniami 29. a 281., a następnie nieznacznie wzrosły, ze średnim zmniejszeniem poziomów Lp(a) w 94% poniżej wartości wyjściowej w 48 tygodniu.

Zauważyli, że mniejsze dawki lepodisiranu dawały krótkotrwałe efekty, chociaż poziom Lp(a) pozostał niższy o 75% po 48 tygodniach w przypadku osób, które otrzymały dawkę 304 mg. Lek był dobrze tolerowany.

„Naszym zdaniem ten lek jest bardzo obiecujący” – powiedział Nissen. „Dane te wskazują, że lepodisiran jest bezpieczny, a jego skuteczność w obniżaniu Lp(a) była znaczna, z niemal całkowitą eliminacją Lp(a), która trwała przez długi czas. Więcej dowiemy się po trwającym badaniu fazy 2.”

Obecne badanie kliniczne fazy 2 testuje lek u osób zarówno z wysokim poziomem Lp(a), jak i wysokim ryzykiem wczesnego zawału serca lub udaru mózgu.

„Jeśli dalsze badania wykażą, że ten lek – lepodisiran – jest bezpieczny i może zmniejszyć ryzyko zawałów serca i udarów mózgu, będzie to dobra wiadomość dla pacjentów, ponieważ eliminuje czynnik ryzyka, którego nie byliśmy w stanie wyleczyć” – powiedział Nissen. „Ten lek mógłby być wstrzyknięciem raz w roku, podobnym do szczepionki dla osób z wysokim poziomem Lp(a)”.

Badanie, finansowane przez firmę Eli Lilly and Company, zostało zaprezentowane podczas sesji naukowych American Heart Association w 2023 r. i opublikowane w czasopiśmie: JAMA.

Źródło: Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne