Kandydat tureckiej opozycji stoi w obliczu trudnej bitwy, by rzucić wyzwanie Erdoğanowi
Tureckie partie opozycyjne odłożyły na bok zaciekłą rywalizację i przeszukały swoje szeregi, aby znaleźć wspólnego kandydata gotowego zmierzyć się z prezydentem Recepem Tayyipem Erdoğanem, bezwzględnym działaczem i utalentowanym mówcą, który ma niemal całkowitą kontrolę nad mediami.
Ich wybór został ujawniony w tym tygodniu: Kemal Kılıçdaroğlu, ekonomista o łagodnym głosie z mniejszości religijnej, który poprowadził Republikańską Partię Ludową (CHP) przez dwie porażki w referendach i cztery niezbyt imponujące wybory parlamentarne z kolejno gorszymi wynikami.
Motywy wyboru były złożone. Ale ryzyko polega na tym, że po latach wstrząsów, represji politycznych, nieudanego zamachu stanu, kryzysu gospodarczego i niszczycielskiego trzęsienia ziemi, które zdarza się raz na sto lat, wyborcy w Turcji mogą być gotowi na bardziej nudnego prezydenta.
„Niektórzy ludzie, kiedy stają przed tłumem, to jest naturalne, po prostu się łączą” – powiedział Selim Koru, analityk z think-tanku Tepav z siedzibą w Ankarze. „Kiedy Kılıçdaroğlu staje przed tłumem. . . wszyscy patrzą na swoje telefony w ciągu pięciu minut”.
Wybór Kılıçdaroğlu, który od 13 lat przewodzi największej partii opozycyjnej w kraju, był poprzedzony pełnymi tortur naradami między pół tuzinem przywódców partii – tak zwanym sześcioosobowym stołem – nad tym, kto jest najlepiej przygotowany do starcia z Erdoğanem.
Wskazuje to na bezpośrednie wyzwanie dla Kılıçdaroğlu, który musi zebrać nieporęczną koalicję, w skład której wchodzą islamiści, nacjonaliści i bardziej liberalni członkowie. To, jak również udowodnienie, że ma wszystko, czego potrzeba, aby pokonać głęboko okopanego Erdoğana i rządzić krajem, gdyby wygrał.
„Kılıçdaroğlu ma ograniczoną popularność, to na pewno”, powiedział Ali Çarkoğlu, profesor politologii na Uniwersytecie Koc w Stambule, zwracając uwagę na jego braki jako komunikatora i mówcy publicznego, zwłaszcza w porównaniu z bombastycznym stylem Erdogana na szlaku kampanii.
Berk Esen, adiunkt nauk politycznych na Uniwersytecie Sabancı w Stambule, powiedział, że Kılıçdaroğlu musi pokazać wyborcom „jasny program”, a nie tylko być kandydatem przeciwko Erdoğanowi.
Wątpliwości co do jego kandydatury pojawiły się jednak jeszcze przed jego ujawnieniem, gdy Meral Akşener, lider partii Dobra, drugiej co do wielkości w koalicji, wycofał się z sojuszu z powodu obaw o jego przydatność.
Wróciła do owczarni po tym, jak koalicja uzgodniła porozumienie dla burmistrzów Stambułu i Ankary, dwóch najbardziej rozpoznawalnych polityków w kraju, aby zostali wiceprezydentami Kılıçdaroğlu wraz z pozostałymi pięcioma liderami opozycji, gdyby triumfował 14 maja.
Burmistrz Stambułu Ekrem İmamoğlu był postrzegany jako realny kandydat na prezydenta, zanim został skazany pod koniec zeszłego roku na prawie trzy lata więzienia i wykluczenie go z polityki na czas trwania kary.
Çarkoğlu powiedział, że koalicja „ma teraz większe szanse na wygraną” po wprowadzeniu na pokład popularnych burmistrzów miast, ale stworzenie jednolitego przekazu z siedmioma kandydatami na wiceprezydentów o bardzo różnych ideologiach byłoby „niezwykle trudne”.
„Ich przewaga opiera się na liczebności, ale tylko wtedy, gdy komunikaty kampanii są dobrze skoordynowane” – powiedział.
Kılıçdaroğlu urodził się we wschodnim mieście Tunceli, gdzie jego rodzina była członkami mniejszościowej sekty alewitów w kraju, w którym dominują sunnici. 74-latek zaczynał karierę w Ministerstwie Finansów, później pełnił kierownicze funkcje w Ministerstwie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Według jego oficjalnej biografii został wybrany biurokratą roku magazynu Economic Trend w 1994 roku.
Stawka jest wysoka, ponieważ Kılıçdaroğlu i jego partnerzy starają się przywrócić Turcję do demokracji parlamentarnej po tym, jak Erdoğan pomyślnie przeszedł do systemu, który skupiał władzę w jego rękach po próbie zamachu stanu w 2016 roku.
Koalicja przedstawiła rozległy zestaw propozycji politycznych obejmujących wszystko, od korupcji po niezależność banku centralnego. Szanse Kılıçdaroğlu zostały również zwiększone przez ostrą krytykę reakcji Erdoğana na ogromne trzęsienie ziemi, które spustoszyło część południowej Turcji w zeszłym miesiącu, co sprawiło, że perspektywy polityczne tureckiego prezydenta zostały „bardzo poważnie” zranione, powiedział Çarkoğlu z Uniwersytetu Koc.
Jednak Erdoğan pozostaje popularny, szczególnie wśród konserwatywnych i pobożnych Turków, pomimo gniewu z powodu rosnących cen i spadającej waluty. Prezydent Turcji, który sprawuje władzę od dwóch dekad, jest przebiegłym działaczem, którego dominacja w mediach utrudni opozycji przekazywanie swojego przesłania.
Ucierpiał w sondażach przez większą część 2022 r., gdy inflacja wzrosła powyżej 80 procent, obniżając poziom życia. Ale jego oceny poprawiły się nieznacznie w miesiącach poprzedzających trzęsienie ziemi, kiedy ujawnił popularne środki, takie jak duży wzrost płacy minimalnej i wynagrodzeń w sektorze publicznym.
Głos Kurdów będzie decydujący w majowym sondażu. Prokurdyjska Ludowa Partia Demokratyczna (HDP), trzecia co do wielkości grupa polityczna w Turcji, nie jest członkiem ani koalicji opozycyjnej, ani sojuszu między Partią Sprawiedliwości i Rozwoju Erdogana a Ruchem Nacjonalistycznym, co czyni ją kluczowym graczem wahadłowym w wybór. Esen z Uniwersytetu Sabancı powiedział, że HDP, która spotkała się z represjami ze strony rządu Erdogana, byłaby skłonna poprzeć liberalne podejście partii Kılıçdaroğlu.
Esen powiedział, że nadal widzi „ścieżkę” do zwycięstwa Kılıçdaroğlu, zwłaszcza że 10-15 procent wyborców wciąż było niezdecydowanych. Dodał, że obecność dwóch burmistrzów miast zapewniła bardziej amerykańskie podejście do biletów, które poszerzyło jego atrakcyjność.
Koru z Tepav zauważył, że Kılıçdaroğlu ostatnio lepiej radził sobie publicznie, włączając w to jego zwycięskie przemówienie w parlamencie w tym tygodniu, które „połączyło ludzi”. „W kręgach opozycji było teraz dużo energii” – powiedział Koru. Kılıçdaroğlu miał „wiatr w żaglach i naprawdę można to poczuć” – dodał.
