„Nadeszła noc”

Dzięki uprzejmości Karlovy Film Festival

Prawdopodobnie będziesz wyczerpany pod koniec filmu dokumentalnego Paolo Tizana, w którym obserwujesz młodych mężczyzn, wielu z nich nastolatków, uczestniczących w niezwykle rygorystycznym programie szkoleniowym prowadzonym przez peruwiańskie wojsko. Filmowiec spędził dziesięć miesięcy z rekrutami, mając nadzieję służyć jako żołnierze w regionie znanym jako VRAEM, gdzie uprawia się większość roślin koki w kraju i gdzie ma miejsce handel narkotykami. Nadeszła nocktóry miał swoją światową premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach, pozwala widzowi na tak dogłębne zapoznanie się ze szkoleniem rekrutów, że wychodzi z seansu z poczuciem, jak gdyby sam przez to przeszedł.

Unikając narracji lub napisów, dokument oferuje perspektywę muchy na ścianie młodych rekrutów, którzy przechodzą przez swoje tempo, zaczynając od skoku ze spadochronem. Każda część ich ciała jest mierzona, jakby byli ogierami nagród. Pokazano, jak rozmawiają o swoim życiu w bardzo osobistych kategoriach, jak na przykład pewien młody mężczyzna, który mówi, że dorastał w strachu przed swoim ojcem, który bił zarówno jego, jak i jego brata, gdy byli młodzi. Teraz chce, aby jego tata był dumny z posiadania syna wojskowego, ale gdy rozmawia z nim przez telefon, od razu staje się jasne, że ich relacja jest poważnie napięta. Gdy dzwoni do matki, oferuje ona pocieszenie, ale niewiele pomocy.

Szkolenie jest brutalne i często niebezpieczne, o czym świadczy jedna z najbardziej intensywnych scen filmu, w której rekrut przypadkowo zostaje postrzelony w klatkę piersiową i musi zostać ustabilizowany na polu. W pewnym momencie trzech rekrutów, drwiąco nazywanych przez pozostałych mężczyzn „The Three Stooges”, jest zmuszonych do wykonania serii ćwiczeń, niosąc ciężki pień drzewa z napisem „Pain is Temporary” (Ból jest tymczasowy).

Ból może być chwilowy, ale jest też bardzo powszechny w trakcie szkolenia, co ilustruje wstrząsająca sekwencja, w której oglądamy rekrutów zalewanych ulewnymi strumieniami wody, które niemal powalają ich z nóg. Surowa, wojskowa mentalność endemiczna dla tego procesu jest zilustrowana, gdy powiedziano im, że muszą wiedzieć, jak umierać, ale „najważniejsze jest wiedzieć, jak zabijać”. W pewnym momencie ekran robi się czarny, gdy słuchamy, jak recytują rodzaj zabójczych dla duszy pieśni powszechnych w armiach na całym świecie.

Tizan, debiutujący w filmie fabularnym, stara się pokazać, że jego bohaterowie, aspirujący do bycia zaciekłymi wojownikami w jednym z najniebezpieczniejszych regionów Ameryki Łacińskiej, w głębi duszy są również zwykłymi młodymi mężczyznami, dręczonymi problemami z dziewczynami i gorliwie oglądającymi filmy wojenne na swoich telefonach. Przejmujące momenty, w których ujawniają swoje młodzieńcze niepewności, stoją w ostrym kontraście z fizycznymi rygorami i surowym wojskowym nastawieniem, któremu są poddawani. Jest oczywiste, że filmowiec, który sam zajął się obowiązkami fotograficznymi z uderzającymi wynikami, osiągnął swój cel, jakim było zbliżenie się do tych mężczyzn i sprawienie, by czuli się swobodnie, ujawniając swoje najgłębsze uczucia.

Nadeszła noc zdecydowanie zapewnia głębokie, wciągające doświadczenie, ale jest też zepsute przez wiele nudnych, banalnych fragmentów, w tym długie segmenty, w których widzimy rekrutów ćwiczących na siłowni lub żartobliwie szalejących w wodach kanału. Chociaż film trwa tylko 95 minut, wydaje się znacznie dłuższy i prawdopodobnie skorzystałby na rozsądnym przycięciu. Ale z drugiej strony jego karzący czas trwania blednie w porównaniu z próbami, którym stawiają czoła jego młodzi bohaterowie, którzy zamierzają poświęcić się życiu naznaczonemu intensywną dyscypliną i ekstremalnym niebezpieczeństwem.