*dobrowolna, przedsiębiorcy nie są zobowiązani do jej opłacania

Nie decydując się na podleganie pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, opłacający duży ZUS mogą zaoszczędzić 1380,12 zł rocznie, jednak pozbawia ich to prawa do ubiegania się o zasiłek w razie choroby lub macierzyństwa.

Niestety, to nie koniec podwyżek. W 2024 r. wzrośnie również minimalna wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dla podatników opłacających podatek dochodowy według skali podatkowej lub liniowo wyniesie ona 381,78 zł, czyli o 67,68 zł więcej niż w tym roku. Oznacza to, że minimalna wysokość tzw. dużego ZUS, który w lutym przyszłego roku zapłacą przedsiębiorcy z tych dwóch grup to aż 1982,05 zł! Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych poznają prognozę wysokości swoich składek ZUS na rok 2024 dopiero w styczniu. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowić dla nich będzie odpowiedni procent przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce za IV kwartał 2023 r.

Ulgi i preferencje ZUS ratunkiem dla najmniejszych

Nowe firmy, korzystające z 24-miesięcznego okresu obniżonych składek społecznych, mogą odetchnąć z ulgą. Co prawda czekają ich dwie podwyżki ZUS w roku 2024, ale zdecydowanie niższe niż w przypadku pozostałych podatników. Podstawą wymiaru tzw. preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne jest bowiem 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym okresie.

W przyszłym roku znowu wzrośnie ono dwa razy. W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. wyniesie 4242 zł brutto, natomiast od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. – 4300 zł brutto. Przełoży się to na wzrost składek na ubezpieczenia społeczne o 71,39 zł w pierwszym półroczu przyszłego roku i o kolejne 5,51 zł w drugim.

Biorąc pod uwagę minimalną składkę zdrowotną w roku 2024, miesięczne obciążenie dla nowych przedsiębiorców wyniesie od 784,43 zł w górę.

Czy ZUS na poziomie 800 zł miesięcznie nie okaże się dla początkujących barierą wejścia na rynek?

Mały ZUS Plus, czyli składka społeczna według dochodów

Skokowe, coroczne wzrosty składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców spopularyzowały ulgę Mały ZUS Plus. Pozwala ona na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne według indywidualnie ustalonej, na podstawie dochodu za rok poprzedni, podstawy wymiaru. Podatnik może skorzystać z ulgi przez kolejne 48 miesięcy zarówno zaraz po zakończeniu 24-miesięcznego okresu preferencyjnych składek społecznych, jak i w każdym innym dowolnym okresie, o ile spełnił łącznie poniższe warunki:

• przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez cały poprzedni rok kalendarzowy nie przekroczyły 120 tys. zł; 
• prowadził działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych. 

Niestety, ze względu na limit przychodów, założenia Małego ZUS Plus wykluczają możliwość skorzystania z ulgi wielu przedsiębiorcom zarabiającym na marży np. drobny handel, dla których pełne składki społeczne w wysokości 1600 zł mogą być zabójcze.

Co ze składką zdrowotną po wyborach?

Parafrazując znany cytat z Benjamina Franklina, coroczna podwyżka składek ZUS przedsiębiorców jest pewna nie mniej niż śmierć i podatki. Zarówno pensja minimalna, jak i przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce, od których zależy podstawa wymiaru składek społecznych, rosną rok do roku w każdym okresie i jest to proces nieunikniony. Od momentu wejścia w życie Nowego Ładu to nie wyższa, ale stała w roku, składka społeczna stała się głównym problemem przedsiębiorców, ale uzależniona od sumy przychodów lub dochodów z poprzedniego miesiąca składka zdrowotna.

Zastąpienie zryczałtowanej opłaty poprzez częściowo uzależnioną od wyników, utrudnia przedsiębiorcom zarządzanie płynnością i rentownością firmy. Co więcej, opłacający podatek dochodowy na zasadach ogólnych stracili w pełni prawo do odliczania zapłaconych składek zdrowotnych od podstawy opodatkowania. Przy rozliczaniu podatku dochodowego podatkiem liniowym zostały natomiast wprowadzone roczne limity składek zdrowotnych możliwych do odliczenia.

Kontrowersje wokół nowoładowej składki zdrowotnej spowodowały, że zagrała ona ważną rolę w ostatniej kampanii wyborczej. Ku uciesze przedsiębiorców, większość komitetów zaproponowała zmiany w sposobie jej naliczania. Niestety, najprawdopodobniej w roku 2024 w dalszym ciągu obowiązywać będzie proporcjonalna składka zdrowotna. Czasu na nowelizację przepisów przed 1 stycznia 2024 roku zostało niewiele, a w potencjalnej koalicji brak jest jednomyślnego stanowiska w tej sprawie. Z deklaracji polityków KO i Trzeciej Drogi wynika, że zlikwidują proporcjonalną składkę zdrowotną i przywrócą zryczałtowaną, miesięczną opłatę, równą dla wszystkich przedsiębiorców. Nie znane jest stanowisko obu partii w kwestii możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku. Trzeci koalicjant, Lewica, stanowczo sprzeciwia się zryczałtowanej składce zdrowotnej, opowiadając się za proporcjonalną daniną.