Kolejny test Starshipa. SpaceX potrzebuje trzech minut lotu
- W sobotę 18 listopada o godzinie 8:00 czasu wschodniego otwiera się dwugodzinne okno na kolejny test Starshipa
- Ostatni test z 20 kwietnia zakończył się eksplozją, ale został uznany za sukces — rakieta wzbiła się w niebo
- Kluczowa operacja na dziś to rozdzielenie stopni rakiety i sprawdzenie, jak samodzielnie radzi sobie drugi stopień
- Więcej takich artykułów znajdziesz na stronie głównej Onetu
— SpaceX przełożyło drugą próbę wystrzelenia w przestrzeń kosmiczną systemu rakietowego Starship o jeden dzień na sobotę — powiedział dyrektor generalny Elon Musk, powołując się na element sprzętu sterującego lotem, który wymagał wymiany.
„Musimy wymienić siłownik żeberka, więc premierę przełożono na sobotę” – napisał Musk na platformie X.
Po ponad pół roku oczekiwania najbardziej niezwykła firma kosmiczna na świecie — czyli SpaceX — jest gotowa do powtórnego testu największej i najpotężniejszej rakiety, jaką kiedykolwiek zbudował człowiek. Starship ustawiony przy wieży startowej ma od metalowego czubka do ostatniej silnikowej dyszy 120 metrów; w centrum Warszawy doskonale komponowałby się wysokością z wieżowcami przy Rondzie Daszyńskiego. Do wyniesienia tego cielska ze stali nierdzewnej w kosmos potrzebnych jest ponad 4,5 tys. ton paliwa, które zostanie przepalone w parę minut.
Tutaj wszystko musi być „naj”, jeśli Starship ma spełnić pokładane w nim nadzieje. To ma być wół roboczy, który pozwoli nam sięgnąć gwiazd, a przynajmniej ziemskiej orbity; rakieta będzie zdolna do wynoszenia w kosmos nawet 150 ton (więcej niż dotychczasowe konstrukcje) za ułamek dotychczasowych cen. Na Starshipie spoczywa też odpowiedzialność za powodzenie powrotu człowieka na Księżyc — jakiś czas temu NASA zadecydowała, że rakieta posłuży astronautom jako lądownik w ramach programu Artemis.
Po ostatnim teście Starshipa 20 kwietnia (przypomnijmy: rakieta wybuchła ok. cztery minuty po starcie) wśród śledzących wydarzenie na żywo wyczuwalna była lekka dezorientacja: to sukces czy porażka? „Sukces, przecież wystartowała” — mówili/pisali jedni. „No ale przecież wybuchła” — wskazywali drudzy. Rozważmy więc, co może się stać dzisiaj w Teksasie po południu czasu polskiego oraz czy będzie to można określić mianem sukcesu czy porażki.
Kluczowe jest odłączenie
Za absolutny sukces będzie można uznać sytuację, w której Starship po 90 minutach od startu wyląduje w Oceanie Spokojnym niedaleko Hawajów. To jest plan maksimum i znak, że program może ruszać dalej do kolejnego testu, tym razem obejmującego lot w kosmos (teraz rakieta nie uzyska prędkości, która pozwoliłaby jej na utrzymanie stabilnej orbity wokół Ziemi).
Za sukces będzie można jednak uznać już znacznie skromniejsze osiągnięcie, a mianowicie odłączenie się drugiego stopnia rakiety i jego samodzielny lot przez jakiś czas. Starship, jak każda współczesna rakieta jest konstrukcją wielostopniową; impet całej konstrukcji nadaje po starcie pierwszy stopień, który nazywa się Super Heavy (z ang. „super ciężki”). Kiedy skończy się w nim paliwo, odłącza się on od drugiego stopnia, który kontynuuje podróż samodzielnie.
(Na marginesie: formalnie to drugi stopień nazywa się Starship, ale ponieważ nie wzniesie się on w kosmos bez swojego ciężkiego kolegi, to do całości również przylgnęła nazwa „Starship”; nazwy Super Heavy używa się tylko w odniesieniu do pierwszego stopnia tej rakiety).
Do rozłączenia dojdzie dokładnie po 2 minutach i 41 sekundach lotu. W pierwszym członie wyłączą się wtedy silniki, natomiast włącza się w członie drugim (czyli we „właściwym” Starshipie) — i to zanim jeszcze dojdzie do rozdzielenia. To główna nowość, jaką SpaceX wprowadziło do swojej wielkiej rakiety od czasu kwietniowego testu – tzw. rozdzielanie na gorąco (z ang. hot staging) nie było jeszcze nigdy stosowane w rakiecie produkcji USA, chociaż od lat stosują ją Rosjanie na swoich rakietach Sojuz. Jeśli więc Starship z powodzeniem odłączy się od „superciężkiego” na gorąco, a następnie poleci kawałek sam – to z punktu widzenia inżynierów firmy to też będzie sukces. Sam Elon Musk ocenia prawdopodobieństwo takiego scenariusza na 60 proc.
Każdy lot jest testem
Za porażkę współpracownicy Muska uznają każdy scenariusz, w którym nie dojdzie do rozłączenia. Absolutną porażką będzie wybuch wszystkiego jeszcze przy wieży startowej (przypominam: Starship ma na pokładzie ponad 4,5 tys. ton bardzo łatwopalnego paliwa). Porażką będzie też każda niespodziewana eksplozja przed wspomnianym rozłączeniem. Natomiast wszystko, co wybuchnie po rozłączeniu, to będą już tylko wpisane w logikę całego procesu koszty.
Oczywiście taka porażka będzie boleć, ale to już nie jest SpaceX z początków ub. dekady – firma, której kończyły się pieniądze i której pracownicy próbowali wystrzelić rakietę z małej wyspy na Oceanie Spokojnym bez dostępu do sensownej toalety. Teraz to solidny biznes ze sporą poduszką finansową, do którego dodatkowo wciąż płynie hojny strumień publicznego grosza (nie tylko w ramach kontraktów na usługi, ale też działalność badawczo-rozwojową, jak w przypadku misji na Księżyc). Na tym etapie Starship może się cofnąć o parę kroków wstecz, ale nikt z niego nie zrezygnuje.
Jeśli lot zakończy się sukcesem, SpaceX będzie mogło testować swoją gigantyczną konstrukcję dalej. Warto podkreślił, że w lotach kosmicznych w pewnym sensie testowanie nie kończy się nigdy. Nawet w przypadku rakiety Falcon 9, która lata już prawie 100 razy rocznie; wszak tutaj firma rutynowo odzyskuje pierwsze człony swojej flagowej konstrukcji, a następnie posyła je z powrotem na stanowisko startowe. Każdy taki start jest testem: czy poleci drugi raz? A piąty? A dziesiąty? A wytrzyma dwudziesty? (Na razie rekord z 3 listopada to 18 lotów w kosmos jednego członu rakiety o numerze bocznym B1058).
W przypadku Starshipa owe kolejne testy będą wyjątkowo ważne, bo też wyjątkowe funkcje ma on pełnić w przyszłości. NASA z pewnością będzie chciała jak najprędzej przetestować możliwość tankowania Starshipa w kosmosie; statek ten bowiem ma pełnić rolę kosmicznej stacji benzynowej zaopatrującej zarówno załogi lecące na Księżyc. Nie wspominając już o tym, że będzie to jedna z konstrukcji, która poleci na Księżyc.
Ale za Muska trzyma dzisiaj kciuki znacznie więcej ludzi. Środowisko naukowe ma nadzieję, że dzięki Starshipowi ceny wożenia ładunków w kosmos spadną na tyle, że otworzy to drogę do wielu misji badawczych, których koszty dotychczas były zaporowe. Biznes z kolei na nadzieję, że otworzy to drogę do typów działalności (np. orbitalna produkcja ultraczystych kryształów lub farmaceutyków), które dotychczas po prostu się nie opłacały. I chociażby z tego względu powinniśmy trzymać dzisiaj kciuki za SpaceX wszyscy – nawet jeśli nie przepadamy za samym Muskiem.
