Zestrzelenie rosyjskiego samolotu transportowego Iljuszyn Ił-76 wzbudziło poważne wątpliwości, kto to zlecił. Czy zestrzelenie odbyło się na rozkaz ukraińskiego wywiadu wojskowego (GUR) i czy Kyryło Budanow był w jakikolwiek sposób zaangażowany?

24 stycznia rosyjski samolot został zestrzelony nad obwodem Biełgorodu, prawdopodobnie podczas lądowania. Sądząc po nagraniach wideo i zdjęciach, samolot prawdopodobnie leciał na wysokości mniejszej niż 5000 stóp, kiedy trafiły w niego dwie rakiety, z których jedna wysadziła silnik po prawej burcie.

Rosyjskie raporty mówią, że piloci mieli trudności ze sprowadzeniem samolotu z dala od obszarów zaludnionych.

Rejon Biełgorodu był często celem ukraińskich rakiet, dronów i artylerii. Większość tych operacji przeprowadziły siły ukraińskiego Specnazu pod kontrolą ukraińskiego wywiadu wojskowego, na którego czele stoi Budanow.

W zeszłym tygodniu Budanow został poproszony o przejęcie dowództwa generalnego wszystkich sił zbrojnych Ukrainy po zwolnieniu przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego generała Walerija Załużnego (potwierdzono 2 lutego).

Ił-76 ma cztery silniki odrzutowe. Samolot jest koniem pociągowym rosyjskiej floty samolotów wojskowych; pełni także wiele ról cywilnych.

Samolot leciał nad terytorium Rosji, ale niedaleko granicy z Ukrainą. Lądował na lotnisku w Biełgorodzie, które zostało zamknięte ze względu na podatność na pobliskie ukraińskie systemy obrony powietrznej oraz na ataki rakietowe i dronów.

Według Rosjan transfer samolotem transportowym ukraińskich jeńców wojennych ogłoszono na 15 minut przed jego przybyciem do Biełgorodu, o czym poinformowano władze ukraińskie. Ukraina zaprzecza, że ​​otrzymała jakiekolwiek komunikaty ze strony rosyjskiej.

Na pokładzie samolotu znajdowały się 74 osoby, w tym 65 ukraińskich jeńców wojennych, piloci i załoga oraz rosyjscy urzędnicy odpowiedzialni za planowaną wymianę więźniów. Wszystkich 74 zginęło.

Początkowo prezydent Rosji Władimir Putin twierdził, że Ił-76 został trafiony albo amerykańskimi rakietami Patriot, albo francuskim rakietą (później opisaną jako system obrony powietrznej SAMP-T).

Podczas zbierania dowodów Rosjanie nie znaleźli francuskich rakiet, ale znaleźli części rakiet Patriot wyprodukowanych w USA, w tym numery seryjne. Pociski zidentyfikowano jako MIM-104A, wczesny pocisk Patriot wyprodukowany na początku lat 80. XX wieku.

Francja potwierdziła, że ​​wystrzelono dwa pociski Patriot. Według Francuzów, jak podaje Associated Press, radar Patriot został włączony dopiero w ostatniej chwili, aby uniknąć wczesnego ostrzeżenia, że ​​operatorzy wystrzelą rakiety w stronę rosyjskiego transportu.

Ukraińska bateria Patriot znajdowała się w rejonie Lipców, w obwodzie charkowskim na Ukrainie, daleko w zasięgu nawet starych rakiet Patriot.

Rosjanie mogli mieć drugi nadlatujący Ił-76, ale zawrócił po zestrzeleniu pierwszego samolotu.

Rosyjskie Siły Powietrzne nie zapewniły osłony myśliwskiej żadnemu samolotowi, ponieważ działania odbywały się nad terytorium Rosji, a Ukraińcy zostali poinformowani o lotach.

Źródła rosyjskie uważają, że Ukraińcy nie są w stanie pilotować Patriota. Zamiast tego twierdzą, że Patriot jest prowadzony przez Amerykanów oraz przez nich wspierany i utrzymywany.

Rosjanie twierdzą, że Ukrainie brakuje kompetentnych ludzi i ma pełne ręce roboty, próbując obsługiwać mnóstwo zaawansowanego zachodniego sprzętu wysyłanego do tego kraju.

Putin wezwał do wszczęcia międzynarodowego śledztwa. Czy Stany Zjednoczone wzięłyby udział w jakimkolwiek dochodzeniu? Stany Zjednoczone nie wydały żadnego oświadczenia, jest jednak bardzo mało prawdopodobne, aby Stany Zjednoczone zaryzykowały udział w jakimkolwiek dochodzeniu.

Istnieje oczywisty problem z dowodami, ponieważ łańcuch dostaw może zostać zakwestionowany w wyniku dowolnego dochodzenia. Z drugiej strony Rosjanie posiadają ważne informacje, które wykraczają poza części Patriota, które według nich odzyskali.

Mają także ślady radarowe dla dwóch rakiet Patriot; znają miejsce startu i być może znają nazwiska operatorów. Rosjanie odzyskali także części ciał, niektóre z nich odpowiadają DNA, inne mają tatuaże, a inne zidentyfikowano w aktach wojskowych i jenieckich.

Według niektórych raportów mogą teraz odpowiadać za wszystkich zmarłych. Jest to o tyle istotne, że Ukraina utrzymywała, że ​​Ił-76 nie mógł przewozić tak dużej liczby więźniów.

Kijów twierdzi, że żąda, aby Rosja zwróciła ciała Ukrainie. Rosja nie odpowiedziała na żądania Ukrainy. W chwili pisania tego tekstu, 2 lutego, Rosja i Ukraina przeprowadziły kolejną wymianę więźniów.

Ukraina twierdzi, że Rosjanie zestrzelili własny samolot, aby zrzucić winę na Kijów. Strzelanina rodzi wiele ważnych pytań. Każde dochodzenie powinno zbadać następujące kwestie:

1. Charakter poradnika, jaki Rosja twierdzi, że wysłała Ukrainie. Do kogo zostało wysłane, kiedy je otrzymano i jakie dalsze działania podjęła Ukraina po otrzymaniu rzekomego zawiadomienia?

2. Czy podczas wcześniejszych wymian więźniów jedna ze stron wysyłała do drugiej powiadomienia, aby uniknąć błędów, które mogłyby się zdarzyć podczas wymiany więźniów?

3. Kto obsługiwał system Patriot naprzeciw Biełgorodu, jakie otrzymał rozkazy i pod jakim dowództwem działał?

4. Czy istnieją dowody na to, że Ukraina poświęciła swoich jeńców wojennych z powodów politycznych?

5. Czy Amerykanie obsługiwali system Patriot w pobliżu Biełgorodu? Jeśli tak, czy byli to umundurowani amerykańscy pracownicy czy kontrahenci? Czy Amerykanie obsługują inne systemy Patriot na Ukrainie, jak na przykład w Kijowie?

6. Jeśli byliby operatorzy amerykańscy, to do kogo podlegają? Zgodnie z jakimi przepisami prawa Stanów Zjednoczonych działają pracownicy lub kontrahenci?

7. Czy w zestrzeleniu brał udział ukraiński wywiad wojskowy? Biorąc pod uwagę, że szef ukraińskiego wywiadu wojskowego Kyryło Budanow stoi na czele tej jednostki słynącej z zabójstw i zamachów bombowych na terenie Rosji, ewentualna rola GUR i Budanowa jest wysoce znacząca, gdyż prezydent Zełenski zwrócił się do Budanowa o zastąpienie Załużnego.

Stephen Bryen był dyrektorem sztabowym Podkomisji Bliskiego Wschodu Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i zastępcą podsekretarza obrony ds. polityki. Artykuł ten został po raz pierwszy opublikowany na jego stosie Broń i Strategia i został ponownie opublikowany za zgodą.