Lex Obajtek, czyli prokurator ponad sądem. Jak PiS ratował „don Orleone”
- Prezes PiS uznawał Daniela Obajtka za „gwiazdę” i człowieka „naprawdę niezwykłego”. Za czasów PiS kariera szeregowego wójta z małopolskiego Pcimia poszybowała w sposób iście gwiazdorski
- Od wójta, przez prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, prezesa państwowej Energi, Obajtek karierę zakończył jako wszechwładny prezes równie wszechpotężnego koncernu paliwowego — Orlenu
- Z tej funkcji został właśnie odwołany. Czekać może go śledztwo i ewentualne konsekwencje dotyczące sprzedaży Lotosu, gdzie cena pomorskiego giganta mogła zostać zaniżona o ponad 5 mld zł, jak ustaliła Najwyższa Izba Kontroli
- Czy wrócą zarzuty korupcyjne, które w 2013 r. usłyszał Obajtek? — Na razie nic o tym nie słyszałem i raczej wątpię, by okazało się to możliwe — mówi nam jeden ze śledczych, bliskich obecnemu kierownictwu PK. Podkreśla jednak, że Obajtek wizyt w prokuraturze, w związku ze sprawą Lotosu, będzie mieć raczej więcej niż mniej
- Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu
Człowiek „naprawdę niezwykły”, „gwiazda” — tak Daniela Obajtka określał prezes PiS Jarosław Kaczyński. Jasności tej „gwiazdy” przeczyć jakby może fakt, że gdy odwołano go z funkcji prezesa Orlenu, akcje spółki poszybowały w górę.
Obajtek, wcześniej hołubiony przez PiS wójt małopolskiego Pcimia, prezesem Orlenu został w 2018 r. Wcześniej, po objęciu władzy przez PiS w 2015 r. Obajtek „zahaczył” o Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (prezes) oraz o prezesurę w spółce energetycznej Energa. Zanim PiS doszedł do władzy, Obajtka czekać mogło nawet wieloletnie więzienie. W 2013 r. prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia, w którym zarzucała mu współdziałanie z gangsterami, przyjęcie łapówki od szefa zorganizowanej grupy przestępczej i oszustwo.
Tyle że ten akt oskarżenia, po dojściu PiS do władzy, z sądu po prostu zniknął. Jak to możliwe?
Wkracza lex Obajtek
Kiedy w 2016 r. Zbigniew Ziobro znów objął władzę nad prokuraturą, będąc jednocześnie ministrem sprawiedliwości — i cofając trwający od 2010 r. rozdział prokuratury od rządu — zatroszczył się o to, aby jako prokurator generalny mógł mieć wgląd w każde śledztwo, i o to, aby mógł wydać konkretne polecenie każdemu prokuratorowi.
Zatroszczył się także o Obajtka. Przyszły szef Orlenu, zwany później „don Orleone”, miał — zanim rozpoczął tournee po państwowych posadach — poważne kłopoty. W sądzie leżał przecież akt oskarżenia, z wymienionym m.in. łapówkarstwem czy współdziałaniem z gangsterami. Jako że sędziów nie udało się całkowicie „wziąć pod but”, trzeba było zadziałać poprzez kompletnie zhołdowaną już Ziobrze prokuraturę. I tak powstał pomysł, aby zmienić prawo — konkretnie Kodeks postępowania karnego (kpk) tak, by prokurator mógł na każdym etapie postępowania sądowego wycofać z sądu akt oskarżenia, rzekomo celem uzupełnienia akt.
Przepis uchwalono — rzekomo jako poselski, choć tajemnicą Poliszynela jest, że powstał on najpewniej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Zniesiono nawet prawo do złożenia zażalenia na takie wycofanie aktu oskarżenia z sądu. A szeregowy prokurator stał się „panem i władcą” postępowania przed sądem, którego uprawnienia stały się większe niż tego sądu właśnie.
I tak na mocy tych nowych przepisów i zmiany w kpk, akt oskarżenia w sprawie Obajtka zniknął z sądu. Więcej do niego nie wrócił, sprawę finalnie, w krakowskim Sądzie Okręgowym, umorzyła sędzia Katarzyna Wysokińska-Walenciak. I po tymże umorzeniu jej kariera znacząco przyspieszyła.
Czy zarzuty korupcyjne dla Obajtka wrócą? „Mało prawdopodobne”
Pytamy w gronie prokuratorów powiązanych tak z obecnym kierownictwem Prokuratury Krajowej, jak z grupą niezależnych śledczych, którzy za czasów PiS wciąż „stawali władzy okoniem”, czy są szanse i rozważania, aby ponownie postawić Obajtkowi zarzuty korupcyjne sprzed lat?
— Na razie nic o tym nie słyszałem i raczej wątpię, by okazało się to możliwe — mówi nam jeden ze śledczych, bliskich obecnemu kierownictwu PK. — Powiedzmy sobie szczerze, po ujawnieniu całego bagna wokół sprzedaży Lotosu, problemy korupcyjne mogą być najmniejszymi, jakie mogą czekać pana Obajtka ze strony organów ścigania — zaznacza.
Inny z naszych rozmówców, doświadczony prokurator z kilkudziesięcioletnim stażem, także na najwyższych szczeblach prokuratury, mówi, że — choć na razie nie ma o tym mowy — teoretycznie możliwe byłoby wznowienie postępowania w sprawie zarzutów korupcyjnych dla Obajtka.
— Tyle że to byłoby możliwe wyłącznie wtedy, gdyby pojawiły się w tej sprawie nowe, istotne dowody wskazujące na to, że dana osoba jednak popełniła to przestępstwo — mówi. — Drugą barierą jest bieg przedawnienia. Tu jednak, przy zarzutach o korupcję i współpracę ze zorganizowaną grupą przestępczą, przedawnienie sięga 25 lat. Jest więc czas, by ewentualnie do sprawy wrócić — zaznacza.
