Za niczym nie tęsknię! W Turcji też jest kultura, są puby i kluby.
Tak naprawdę Turcja to jeden wielki skansen. Żegluję nad zatopionymi miastami, kotwiczę przy sarkofagach, cieszę się w dużej mierze dziewiczą przyrodą. Tu zawsze jest wiatr, świeci słońce, niebo jest błękitne, woda krystalicznie czysta… do tego koktajl w dłoni. W porównaniu z codziennym życiem w Niemczech — cud.
Turcja pod tym względem jest stosunkowo nieskomplikowana. Obywatelom UE łatwo jest ubiegać się o tzw. ikamet, czyli pozwolenie na pobyt. Obecnie mam takowe, ważne na dwa lata. Trzeba spełnić trzy wymagania.
Po drugie: wykupić tureckie ubezpieczenie zdrowotne; kosztuje to mniej niż 100 euro rocznie, a emeryci są nawet ubezpieczeni bezpłatnie. Po trzecie: potrzebny jest również adres zameldowania. Ja zarejestrowałem się w Kas jako porcie macierzystym. Nie miałem z tym problemu.
E-państwo lepsze niż w Niemczech
Musiałeś płacić bakszysz, żeby dostać ikamet?
Nic. Ani centa, ani liry. Turecka biurokracja działa bardzo sprawnie i bez takich nieformalnych opłat, ponieważ wiele procedur jest scyfryzowanych. Mają nawet specjalną aplikację do załatwiania różnych spraw – nazywa się e-Devlet, czyli elektroniczne państwo. Można nią opłacać podatki i bilety parkingowe. Nie wyobrażam sobie, żeby w Niemczech wszystko tak gładko działało!
Wychwalasz Turcję pod niebiosa, a przecież kraj ten – z europejskiej perspektywy – jest nieco problematyczny…
Oczywiście mam swoje zdanie na temat obecnego rządu. Nie pochwalam ograniczania wolności słowa, ale moim zdaniem błędem jest utożsamianie narodu z jego rządem. Nie wszyscy Brytyjczycy to Boris Johnson, nie wszyscy Niemcy to Olaf Scholz, nie wszyscy Rosjanie to Władimir Putin.
Ale czy nie każdy turysta na swój sposób popiera rząd w Ankarze?
To bzdura. Moim zdaniem jest dokładnie na odwrót. Pieniądze, które wydaję na wybrzeżu, przynoszą korzyści ludziom będącym przeciwko rządowi w Ankarze. W wyborach samorządowych partia Erdogana regularnie tutaj przegrywa; całe wybrzeże głosuje opozycję. Jeśli turyści pozostaną z dala, to te obszary zubożeją. A bieda sprawia, że ludzie łatwiej ulegają wpływowi populistów.
Za 500 euro można tu wygodnie żyć
Inflacja w Turcji wynosi obecnie około 70 proc. Ciebie, jak rozumiem, to aż tak nie dotyka?
Ceny naprawdę dramatycznie rosną. Ale dla nas, obcokrajowców, Turcja jest nadal korzystna ze względu na kurs wymiany. Kiedy tu przyjechałem, za jedno euro kupowałem sześć lir; teraz jest to ok. 30 lir.
Ile miesięcznie kosztuje cię życie w Turcji?
Z budżetem ok. 500 euro miesięcznie (2,1 tys. zł) można tutaj żyć bardzo dobrze, włączając w to okazjonalne wizyty w restauracjach, kawiarniach i barach.
Obecnie płacę ok. 200 euro (ok. 860 zł) miesięcznie za stałe cumowanie łodzi. Do tego dochodzi utrzymanie i naprawy — tu nie sposób przewidzieć wszystkich wydatków. W ciągu ostatnich 3,5 roku zainwestowałem w łódź prawdopodobnie ok. 30 tys. euro (ok. 130 tys. zł). Chciałem być samowystarczalny: mam panele słoneczne i urządzenie do odsalania wody.
Ponadto skrupulatnie obliczam, ile energii elektrycznej produkujemy i ile mamy wody. Długie, gorące prysznice nie wchodzą w grę; naczynia wstępnie płuczemy wodą morską.
W Turcji kultywujesz więc świadomość ekologiczną, której nauczyłeś się w Niemczech?
Oczywiście, ale ważne jest również to, żeby nie trzeba było co wieczór zawijać do portu. Kiedy kotwica jest rzucona w pięknej zatoce, grill dymi i otwieram piwo — to jest idealny dzień i chcę go tak zakończyć.
Staram się żyć oszczędnie
Jak często miewasz gości na pokładzie?
To trudny temat. W pierwszym roku mojej przerwy odwiedziło mnie ponad 30 przyjaciół. Z jednej strony świetnie, z drugiej trudno.
Dlaczego?
Co dla nich jest świętem, dla mnie jest codziennością. Staram się żyć oszczędnie, a to niekoniecznie jest postawa wczasowiczów. „Daj spokój, to są wakacje” — mnie to nie dotyczy.
Skipper zaczyna wcześnie rano od przygotowań: zabrania pontonu na pokład, schowania silnika zaburtowego, sprawdzenia prognozy pogody i wiatru, obliczenia kursu, znalezienia bezpiecznego kotwicowiska, regulacji żagli, uważania na inne łodzie. To praca na pełen etat, podczas gdy goście na pokładzie cieszą się słońcem.
Czy na twoim pokładzie obowiązują jakieś zakazy?
Tak: nie zostawiać rzeczy gdzie popadnie, nie przyjeżdżać z napiętym harmonogramem i nie planować z tygodniowym wyprzedzeniem. W żeglarstwie najwspanialsze jest to, że rano nie wiesz, w której zatoce wylądujesz wieczorem.
Dlaczego unikasz portów?
Port jest jak działka na wodzie — łodzie są stłoczone razem. W zatoce jest po prostu przyjemniej. Poza tym od czasu koronawirusa wiele się zmieniło; przed pandemią w portach zawsze były wolne miejsca — teraz tak już nie ma. Jak wszędzie na świecie, ludzie rzucili się na łodzie. Liczba ich tureckich właścicieli ogromnie wzrosła. Wielu z nich nie zna się na rzeczy — wypływają tylko w ciągu dnia, tylko do najbliższej zatoki, i tylko na silniku — nawet przy najlepszej żeglarskiej pogodzie.
„Turecka zima jest jak lato na Morzu Północnym”
W Niemczech tego nie ma?
Nie. W Turcji bardzo łatwo i szybko można uzyskać licencję żeglarską — a tytuł „kapitana” jest postrzegany jako wyróżnienie.
Warto również zauważyć, że tutaj role płci na pokładzie są wyraźnie podzielone. Mężczyzna jest za sterem i musi rozłożyć liny cumownicze, podczas gdy kobieta pisze na swoim smartfonie. Naśmiewa się z tego nawet moja dziewczyna, chociaż jest stąd. Uwielbia pomagać, ale od czasu do czasu mówi: „teraz będę Turczynką”.
Jak to jest spędzać zimę na tureckim wybrzeżu?
Turecka zima jest jak lato na Morzu Północnym — często w styczniu żeglujemy w szortach. Jedna zima była co prawda bardzo ostra; ludzie mówili, że najzimniejsza od 40 lat. Na wybrzeżu nawet przez jeden dzień leżał śnieg. W takiej sytuacji życie na pokładzie staje się wyzwaniem, bo zimno przenika przez wszystkie szczeliny, a ja nie mam tu grzejnika. Dlatego codziennie piekę chleb lub ciasta.
Jaką masz radę dla kogoś, kto też chciałby przenieść się z biura na łódź?
Trudne pytanie. W moim przypadku było to o tyle proste, że żegluję od dziecka; Turcję znam z poprzednich podróży; a do tego miałem niewielką poduszkę finansową ze sprzedaży swojego mieszkania.
Najlepsza rada jest taka: wyciszyć się i cieszyć się prostymi rzeczami. Nie ma znaczenia, czy jest to łódź, kamper czy mały domek. Nie ma również znaczenia, gdzie rozpoczniesz swoje nowe życie. W końcu w Niemczech jest wiele pięknych miejsc.
*Jens Brambusch – zanim został tureckim żeglarzem, parał się dziennikarstwem gospodarczym w Niemczech. Na swojej stronie (www.brambusch-macht-blau.de) pisze tak: „To był ekscytujący czas. Było tam wszystko: od hodowców małych zwierząt po reportaże z Bliskiego Wschodu. Od wyjazdów do Afganistanu po poszukiwania Niemców uchylających się od płacenia podatków na Mauritiusie”. Na swojej „emeryturze” nie rozstał się jednak ze słowem pisanym: niedawno wydał książkę „Zamień biuro na łódź” (niem. „Tausche Büro gegen Boot”).
