Pieniądze na badania i rozwój

Prawie 4,4 mld euro to
łączna kwota przewidziana na konkursy w ścieżce SMART w ramach Programu
Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). O fundusze z flagowego
konkursu FENG od 21 lutego mogą ubiegać się zarówno MŚP, jak i duże firmy, jego
kolejne edycje będą ogłaszane aż do wakacji, a ostatni konkurs zakończy się 31
października. Jest więc dużo czasu na złożenie dobrze przygotowanego
i przemyślanego wniosku.

Celem konkursów
w ścieżce SMART jest wsparcie kompleksowych projektów przedsiębiorstw w ramach
realizacji procesu B+R+I (badania plus rozwój plus innowacje).

W ramach ścieżki
SMART wspierane będą różne etapy
rozwoju innowacji, które można uwzględnić w jednym, zbudowanym z kilku modułów
wniosku o dofinansowanie. Do wyboru  jest 7 modułów, 2 są obowiązkowe – prace B+R
lub wdrożenie innowacji,  a 5 fakultatywnych – infrastruktura B+R,
cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja, kompetencje.
Spośród nich przedsiębiorca może swobodnie skomponować swój projekt tak, by
odpowiadał na jego aktualne potrzeby wynikające z planów
rozwojowych.  

Konkursy w ramach ścieżki SMART – z
tegoroczną alokacją – to ponad 6,6 mld zł dla firm z sektora MŚP, prowadzi je Polska Agencja
Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Przedsiębiorstwa inne niż MŚP (a w
przyszłych konkursach również konsorcja przedsiębiorstw, w tym z organizacjami
badawczymi lub z NGO) mogą składać wnioski do Narodowego Centrum Badań i
Rozwoju (NCBiR), które będzie dysponowało w tym roku środkami w wysokości 4 mld
4 mln zł.  

Wnioski do obu
instytucji można składać od 21 lutego do 12 kwietnia. 

Infografika nabory FENG

Jakie
wybrać moduły?

•          Moduł
B+R – w ramach tego modułu wnioskodawca może uzyskać finansowanie na wszystkie
lub wybrane elementy procesu badawczego – od badań przemysłowych, przez prace
rozwojowe, w tym tworzenie demonstratora/prototypu, testowanie go (również z
zaangażowaniem odbiorców ostatecznych). Aby moduł mógł być objęty wsparciem,
muszą w nim zostać uwzględnione przynajmniej prace rozwojowe.

W ramach projektu możliwe jest
uwzględnienie wielokrotnej realizacji niektórych etapów badań przemysłowych lub
prac rozwojowych, jeśli będzie to niezbędne dla uzyskania efektów możliwych do
komercjalizacji.

Efektem modułu B+R powinno być
opracowanie innowacyjnego w skali kraju rozwiązania (będącego innowacją
produktową lub innowacją w procesie biznesowym dotyczącą funkcji działalności
przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług) możliwego do wdrożenia
w działalności gospodarczej. Wdrożenie innowacyjnego rozwiązania może być
dofinansowane w ramach tego samego projektu, w module Wdrożenie Innowacji lub w
całości z innych środków.

•          Wdrożenie
Innowacji – w ramach tego modułu finansowane może być wdrożenie w działalności
gospodarczej wnioskodawcy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wyników prac B+R
zrealizowanych przez niego samodzielnie lub na zlecenie lub przez niego
zakupionych poza projektem, w formie innowacyjnego minimum na poziomie krajowym
rozwiązania, tj.:

– nowego albo ulepszonego wyrobu lub
usługi (innowacji produktowej) lub

– nowego albo ulepszonego procesu
biznesowego dotyczącego funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie
produkcji wyrobów lub usług (innowacji w procesie biznesowym), które lepiej
zaspokoi potrzebę lub zaadresuje wyzwanie niż rozwiązania
dotychczasowe/konkurencyjne.

•          Infrastruktura
B+R – w ramach tego modułu finansowana może być realizacja inwestycji w
infrastrukturę badawczą, zlokalizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
w celu realizacji agendy badawczej. Przez agendę badawczą rozumiemy plan
realizacji prac badawczo-rozwojowych (prac przemysłowych lub eksperymentalnych
prac rozwojowych) mających na celu opracowanie innowacji produktowych lub
innowacji w procesie biznesowym dotyczącym funkcji działalności
przedsiębiorstwa w skali polskiego rynku w zakresie produkcji wyrobów lub
usług, na potrzeby wnioskodawcy.

•          Cyfryzacja
– w ramach tego modułu wsparcie przeznaczone jest na finansowanie inwestycji
związanych z zastosowaniem rozwiązań cyfrowych w przedsiębiorstwie, których
celem jest transformacja cyfrowa działalności produkcyjnej, usługowej, modelu
biznesowego, procesów oraz zapewnienie cyberbezpieczeństwa. Wdrożona innowacja
produktowa lub innowacja w procesie biznesowym musi być innowacyjna co najmniej
na poziomie przedsiębiorstwa, a przedstawiony opis funkcjonalności planowanej
do zastosowania technologii cyfrowej oraz zmiany w działalności
przedsiębiorstwa, jakie ona wniesie, będą uzasadniały ich wprowadzenie. Z
możliwości uzyskania wsparcia wykluczone będą natomiast wydatki na zakup
oprogramowania biurowego, księgowego, systemy operacyjne komputerów osobistych
wykorzystujących powszechnie znane i dostępne technologie.

•          Zazielenienie
przedsiębiorstw – celem wsparcia oferowanego w ramach modułu jest transformacja
przedsiębiorstw w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu
zamkniętym, w tym rozwój nowych modeli biznesowych na to ukierunkowanych.
Realizacja modułu ma wpływać na zmianę myślenia przedsiębiorstw o całości
prowadzonej działalności gospodarczej, uwzględnienia jej aspektów
środowiskowych i przestawienia jej na model cyrkularny: od wyboru kontrahentów
i zasobów, przez projektowanie produktów i usług, aż po zrównoważoną produkcję
i zarządzanie odpadami oraz cyklem życia produktów.

Moduł obejmuje wsparcie
ekoprojektowania, weryfikacji technologii środowiskowych (Environmental
Technology Verification, ETV), przeprowadzania środowiskowej oceny cyklu życia
(Life-Cycle Assessment, LCA) lub oceny śladu środowiskowego produktu (Product
Environmental Footprint, PEF)  lub
wdrożenie płynących z nich rekomendacji i wsparcie inwestycji w ramach
zazieleniania przedsiębiorstw. Realizowane inwestycje powinny wykazywać istotny
wkład w wypełnienie celów środowiskowych zapewniony odpowiednimi wartościami
wskaźników. Wdrażane rozwiązania muszą być innowacyjne co najmniej na poziomie
przedsiębiorstwa.

•          Internacjonalizacja
– wsparcie udzielane w tym module dotyczy umiędzynarodowienia produktów
wytwarzanych w Polsce, rozumianego jako promocja zagraniczna produktów (wyrobów
lub usług) pod marką produktową przedsiębiorstwa lub produktów będących
własnością przedsiębiorcy lub planowanych do opracowania/wdrożenia w ramach
projektu, zmierzającego m.in. do wsparcia procesu komercjalizacji wyników prac
B+R za granicą, udziału w międzynarodowych łańcuchach dostaw lub łańcuchach
wartości lub uzyskania ochrony praw własności przemysłowej lub ich obrona w
przypadku ich naruszenia. W zakresie uzyskania ochrony lub obrony praw
własności przemysłowej nie mogą się one ograniczać wyłącznie do terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.

•          Kompetencje
– wsparcie udzielane w tym module umożliwia doskonalenie kompetencji
pracowników i osób zarządzających, zdobywanie przez nich nowych umiejętności
oraz wiedzy, a także nabywania kwalifikacji, w szczególności z zakresu
obszarów: prac B+R, inteligentnych specjalizacji, transformacji przemysłu w
kierunku gospodarki 4.0, transferu technologii, zarządzania innowacjami,
komercjalizacji wyników prac B+R, kompetencji z zakresu internacjonalizacji,
ochrony własności przemysłowej, cyfryzacji, polityki klimatycznej,
ekoprojektowania, gospodarki o obiegu zamkniętym, gospodarki niskoemisyjnej, a
także kompetencji niezbędnych do obsługi infrastruktury badawczej sfinansowanej
w ramach projektu, które będą wspierały realizację zadań w ramach pozostałych
modułów.

Gorodenkoff Productions OU / Getty Images

Konkursy
i wsparcie

W 2023 r. innowacyjne firmy
będą mogły przystąpić także do innych konkursów oferujących wsparcie na rozwój
innowacji.

Ci
przedsiębiorcy, którzy uzyskali certyfikat Seal of Excellence w ramach
instrumentu EIC Accelerator Programu „Horyzont Europa”, będą mogli składać
wnioski w konkursie Seal of excellence
od 16 maja do 31 lipca 2023 r.

Z kolei o dofinansowanie
projektów, które już zostały wstępnie ocenione przez Komisję Europejską jako
pozytywnie oddziałujące na rynek wewnętrzny i społeczeństwo całej Unii
Europejskiej oraz  wpisujące się we
wspólne europejskie cele, mogą się ubiegać przedsiębiorcy w dwóch konkursach IPCEI, z których jeden jest
tematycznie ukierunkowany na wykorzystanie energii odnawialnej wodoru. W obu konkursach
wnioski będą przyjmowane od 15 marca do 14 kwietnia 2023 r.

Inną
propozycją dla przedsiębiorców zainteresowanych programami Komisji Europejskiej
są Granty na Euro Granty. Wsparciem
objęte są działania polegające na przygotowaniu projektu realizowanego w ramach
jednego z programów UE zarządzanych centralnie. Są to działania podejmowane w
związku z poszukiwaniem partnerów projektu, przygotowaniem, ewentualna korektą
i prezentacją tego projektu w ramach oceny w jednym z programów UE.

Pierwszy
nabór wniosków startuje 30 czerwca i potrwa do 4 czerwca 2024 r., a drugi ruszy
3 października i potrwa do 3 września 2024 r.

Kolejną propozycją
jest Promocja marki innowacyjnych MŚP. Konkurs skierowany jest do polskich przedsiębiorstw
posiadających znaczący potencjał eksportowy na rynkach międzynarodowych.
Dofinansowane obejmie udział w wydarzeniach targowych i konferencyjnych
określonych przez ministra właściwego ds. gospodarki w kalendarzu imprez targowych,
kluczowych dla rozwoju wybranych branż gospodarki oraz wyjazdowe misje
gospodarcze prowadzone na tych rynkach. Nabór wniosków rozpocznie się 20
czerwca i zakończy 20 września.

W FENG powraca dobrze znany przedsiębiorcom Kredyt na innowacje technologiczne. To korzystna
oferta  w postaci tzw. premii
technologicznej.  Zaletą tej propozycji jest dofinansowanie części
kapitałowej kredytu, który przedsiębiorca zaciągnął
w banku komercyjnym
na pokrycie kosztów związanych  z realizacją innowacyjnego projektu. Efektem
sfinansowanej przez kredyt innowacji ma być nowy lub znacząco ulepszony
produkt lub usługa.
Wnioski będzie można składać od 23 marca do 31 maja.

 Nową odsłoną tej formy wsparcia dla
przedsiębiorców jest Kredyt ekologiczny.
Projekty, które będą mogły uzyskać to wsparcie, to projekty przyczyniające
się do transformacji zwiększającej efektywność energetyczną przedsiębiorstw
poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe
lub ulepszone produkty lub procesy. W ramach działania przedsiębiorcy będą mogli
realizować inwestycje związane z energooszczędnością lub zmianą źródeł
wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne. Tutaj również dofinansowaniu
podlega refundacja części kapitałowej kredytu przeznaczonego na realizację
projektu,
czyli tzw. premia ekologiczna. Wnioski będzie można składać od 22
sierpnia do 21 listopada.

Metamorworks / Getty Images

Kryteria dla dotacji na innowacje w FENG

1. Czerpanie z wyników prac B+R:

a.         W przypadku MŚP każdy projekt musi
zawierać obowiązkowo: moduł prac
B+R lub moduł wdrożenia prac B+R (np. wcześniej zakupionych). Na poziomie punktacji
preferowane są projekty zawierające moduł prac B+R.

b.         Dla dużych
firm – obowiązkiem jest uwzględnienie modułu prac B+R.

2.         Projekty
muszą wpisywać się w KIS, tj. Krajowe Inteligentne Specjalizacje, tzw. obszary
gospodarki kluczowe dla dalszego rozwoju: www.smart.gov.pl. Kryterium będzie
oceniane oddzielnie dla każdego modułu, trzeba mieć na uwadze, aby każdy
wybrany moduł spełniał ten warunek.

3.         Efektem
modułu „B+R” powinno być́ opracowanie innowacyjnego rozwiązania (będącego
innowacją produktową lub innowacją w procesie biznesowym dotyczącą funkcji
działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług) możliwego
do wdrożenia w działalności gospodarczej. Wdrożenie innowacyjnego rozwiązania
może być́ dofinansowane w ramach tego samego projektu, w module „Wdrożenie
innowacji” lub poza projektem. Co bardzo ważne – warunkiem pozytywnej oceny
projektu obejmującego moduł B+R oraz innych modułów jest przeznaczenie co
najmniej 20% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu na koszty
kwalifikowalne modułu B+R.

4.         Decydując
się na moduł B+R, trzeba wziąć pod uwagę, że
ich wyniki muszą być wdrożone w terminie przewidzianym we wniosku o dofinansowanie.
Co to oznacza w praktyce? To konieczność wprowadzenia wyników do własnej
działalności gospodarczej przez rozpoczęcie produkcji lub świadczenia usług na
bazie uzyskanych wyników, lub wprowadzenie innowacji w procesie biznesowym.

a.         Udzielenie licencji (na
zasadach rynkowych) na korzystanie z przysługujących wnioskodawcy praw do
wyników prac B+R w działalności gospodarczej prowadzonej przez innego
przedsiębiorcę̨.

b.          Sprzedaż̇
(na zasadach rynkowych) praw do wyników w celu wprowadzenia ich do działalności
gospodarczej innego przedsiębiorcy, z zastrzeżeniem, że za wdrożenie wyników
nie uznaje się̨ zbycia wyników w celu ich dalszej odsprzedaży.

5.         Projekt
ma być spójny i powiązany ze strategią firmy, tj. poszczególne moduły powinny
być ze sobą powiązane. Oceniający będą zwracać uwagę na występowanie efektu
synergii pomiędzy modułami projektu i powiązanie poszczególnych modułów ze
strategią firmy.

6.            Projekt
można rozpocząć wyłącznie po dniu złożenia wniosku. Chodzi
o to, aby przed dniem złożenia wniosku nie ponosić wydatków ani nie zaciągać
zobowiązań (jakim jest przykładowo podpisanie umowy z wykonawcą) w żadnym z
zaplanowanych modułów.

7.         Duże
firmy są motywowane do współpracy z sektorem MŚP. Duże firmy obowiązkowo mają
rozpocząć współpracę z MŚP, która będzie dotyczyć działań badawczych i
innowacyjnych.

Andor Bujdoso / Getty Images

Jak zebrać punkty dodatkowe

Programy wsparcia
przewidują premiowanie wniosków za niektóre, precyzyjnie opisane elementy. Są
to:

– Ekoinnowacje i
innowacje cyfrowe, w szczególności te wynikające z prac przeprowadzonych w projekcie
prac B+R.

– Innowacyjność wprowadzona
w skali minimum krajowej, przy czym najwyżej punktowane będą innowacje w skali
minimum krajowej, wytworzone w ramach przeprowadzonych w projekcie prac B+R (12
pkt).

– Premia „Współpraca popłaca” – dodatkowe 2
punkty można otrzymać za współpracę w ramach projektu z organizacją badawczą
lub organizacją pozarządową. Współpraca musi wynikać z projektu i być spójna z
zaplanowanymi zadaniami.

Warto przeczytać!  Echo może się rozwodnić w Archicomie - Puls Biznesu

– Aspekt
społeczny. Kolejne 2 punkty można zdobyć za „społeczne znaczenie innowacji”,
tj. stwierdzenie pozytywnego znaczenia innowacji dla jakości życia
społeczeństwa lub włączenia i spójności społecznej, w tym dostępności lub podniesienia
poziomu opieki zdrowotnej, lub też spowolnienia zmian klimatu.

– Potencjał
innowacji do transformacji rynku – od 3 do 5 punktów można otrzymać dodatkowo,
jeżeli innowacja ma potencjał do transformacji istniejącego rynku docelowego
produktów (wyrobów lub usług) albo wykreowania nowego rynku.

Pełna lista
kryteriów oceny projektów:

oraz

Ważny jest projekt, a nie formalności

Niezwykle ważnym
elementem procedury składania wniosków jest to, że ocena projektów przewiduje
możliwość wprowadzania wielu poprawek w projektach, które wynikają z oceny
panelu ekspertów. Zakres, tj. swego rodzaju „tolerancja” na poprawki,
szczegółowo określony będzie w regulaminie konkursu. Należy też podkreślić, że
mankamenty wskazane w jednym module nie zaprzepaszczą całego projektu, moduł obarczony
błędami będzie można usunąć z projektu (pod warunkiem, że nie będzie to moduł obowiązkowy).

Eksperci bezpłatnie pomogą przedsiębiorcom

Świetnym
rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy mają już pomysł na projekty wykorzystujące
lub bazujące na pracach B+R i chcą skorzystać z FENG, ale potrzebują wsparcia
eksperckiego w przejściu od pomysłu do konkretnego projektu spełniającego
kryteria FENG, jest STEP. Ten instrument to bezpłatne, wysokiej jakości usługi
informacyjne świadczone przez branżowych ekspertów. Korzystanie z tego
instrumentu jest łatwe: wystarczy wejść na stronę internetową www.step.gov.pl i sprawdzić, w jaki
sposób najlepiej zrealizować swoje pomysły na innowacje.

https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/masz-pomysl-na-innowacyjny-projekt-skorzystaj-z-inicjatywy-step/ 

Jest też
narzędzie odpowiednie dla debiutantów. Przedsiębiorcy, którzy nie mają
doświadczenia w prowadzeniu czy też wykorzystywaniu prac B+R w swojej
działalności gospodarczej, ale chcą wdrażać innowacje ze wsparciem FENG, mogą
skorzystać z usług w ramach Innovation Coach https://www.innovationcoach.pl.

Są to bezpłatne,
wysokiej jakości usługi informacyjne dla przedsiębiorców, którzy nie wiedzą
jeszcze, od czego zacząć i jak zainicjować działalność innowacyjną w swojej
firmie. To szyty na miarę coaching, świadczony przez dobranych ekspertów
branżowych.

Dzięki IC każda
firma może liczyć przede wszystkim na wsparcie w zidentyfikowaniu konkretnych
obszarów działalności, w których może rozwijać innowacje. Po drugie, to także
pomoc we wskazaniu, w jaki sposób, tj. z jakich źródeł pochodzących z Funduszy
Europejskich, można tę innowacyjność rozwijać. Usługę w ramach Innovation Coach
świadczy 180 branżowych doradców. Do końca ubiegłego roku z coachingu innowacji
skorzystało ponad 600 firm.

Ponadto
przedsiębiorcy, którzy skorzystają z Innovation Coach, zostaną tzw.
Absolwentami IC, mają otwartą ścieżkę wsparcia w ramach FENG, przeznaczoną
specjalnie dla nich – INNOSTART.  W jej
ramach już w drugiej połowie 2023 r. będą mogli liczyć na doradztwo oraz – co
najważniejsze – grant na realizację swojego pierwszego projektu B+R.

W obecnej edycji
pojawiła się także trzecia usługa informacyjna – Innopoint, czyli system
obsługi informacyjnej skierowany do tych przedsiębiorców, którzy są
zainteresowani skorzystaniem z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej
Gospodarki.

Innopoint składa się
z:

Ankiety potrzeb
przedsiębiorcy – po jej wypełnieniu przedsiębiorca otrzyma informację o
dopasowanych do jego potrzeb instrumentach FENG. Informacja ta zostanie
wyświetlona po udzieleniu odpowiedzi na pytania oraz przesłana na adres e-mail.
Jeżeli po wypełnieniu ankiety przedsiębiorca będzie miał dodatkowe pytania, za
pomocą Formularza rezerwacji konsultacji będzie mógł umówić się na spotkanie z
konsultantem z Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich. Ankietę można
wypełnić już dzisiaj na stronie www.nowoczesnagospodarka.gov.pl

Warto
skorzystać także z usług infolinii (22 262 99 95), która dostarcza podstawowych
informacji na temat całej oferty FENG i korzysta z najnowocześniejszych
technologii zasilanych sztuczną inteligencją. Obok doświadczonych konsultantów pojawią się
wirtualni asystenci. W formie pisemnej odpowiada chatbot, w głosowej –
voicebot. Jak widać, opieka i dostęp do informacji dla przedsiębiorców, którzy
chcieliby rozpocząć działalność innowacyjną, finansowaną z FENG, jest
kompleksowa – każdy uzyska odpowiednie wskazówki, jak skorzystać z tego
programu.

Materiał Promocyjny