Monika chce być Rzecznikiem Praw Dziecka. „Wyciągnięta z kieszeni młodzieży”
- — Chciałabym, żeby urząd Rzecznika Praw Dziecka miał charakter otwarty, a w debacie, żeby uczestniczyły osoby młode — mówi Monika Horna-Cieślak w rozmowie z Onetem, podkreślając, że „nie wyobraża sobie, żeby działania RPD odbywały się bez współuczestnictwa dzieci i młodzieży”
- — Monika to osoba, która całe swoje serce i większość życia oddała najmłodszym. Dzięki niej powstała ustawa, która da przestrzeń młodym ludziom do tego, aby mogły uzyskać pomoc psychologiczną przed 18 rokiem życia bez zgody opiekuna prawnego. To dokument, który Monika nieraz pisała dla nas po nocach — mówi Onetowi Angelika, jedna z liderek Nastoletniego Azylu, grupy wsparcia dla młodzieży w kryzysie psychicznym
- — W dotychczasowej pracy nad różnymi przepisami, nad ustawami współpracowałam z politykami różnych partii politycznych. W zdecydowanej większości rozwiązania prawne, które przygotowywałam, były przyjmowane w Sejmie ponad partyjnymi podziałami — prawniczka mówi o potrzebie budowania konsensusu wokół spraw najmłodszych
- Kadencja obecnego rzecznika Mikołaja Pawlaka kończy się w połowie grudnia
- Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onetu
Monika jestem adwokatką, aktywistką, działaczką społeczną. Od 19. roku życia zajmuje się ochroną praw dzieci. Jest to jej życiowa misja oraz pasja. „Udzielam pomocy prawnej osobom młodym doświadczającym przemocy psychicznej, fizycznej, seksualnej oraz w innych dziedzinach praw dziecka jak prawa edukacyjne, równościowe, dostęp do pomocy psychologicznej” — pisze na swoim Facebooku. W środę, 15 listopada podjęła decyzję, że chce wystartować w konkursie na Rzecznika Praw Dziecka. Kadencja obecnego rzecznika Mikołaja Pawlaka kończy się w połowie grudnia.
— Chciałabym, żeby urząd Rzecznika Praw Dziecka miał charakter otwarty, a w debacie, żeby uczestniczyły osoby młode — mówi na początku rozmowy z Onetem i dodaje, że młodzież często nie ma gdzie zgłosić swoich problemów. — Idą do jednej instytucji, do drugiej. Odbijają się od drzwi. Natomiast drzwi urzędu Rzecznika Praw Dziecka powinny być szeroko otwarte dla najmłodszych — tłumaczy.
Marzy, żeby jej zastępcą była osoba młoda. Mało tego. Nie wyobraża sobie, żeby działania RPD odbywały się bez współuczestnictwa dzieci i młodzieży. — Nie może być tak, że my sobie dywagujemy o czymś. Zasada „nic o nas bez nas” jest dla mnie kluczowa. Jako adwokatka, jako osoba prowadząca szkolenia na co dzień pracuję z młodzieżą i wiem, jak fascynujące pomysły mają młodzi ludzie. Tego potencjału nie można zmarnować! — stwierdza prawniczka.
Monika Horna-Cieślak od wielu lat walczy o prawa dzieci i młodzieży
Jak wyobraża sobie swój rzecznikowy gabinet? Czyje zdjęcie powiesiłaby na ścianie? — Jejku, trudne pytanie. Ale już wiem! To nie będzie żaden portret. To będzie oprawiona w złote obramowanie Konwencja o Prawach Dziecka — uśmiecha się serdecznie adwokatka.
— I jeszcze coś powieszę. Medal od Adasia, który otrzymałam przed wejściem do Sejmu przed głosowaniem ustawy Kamilka. A medal był właśnie za tę ustawę. To piękny prezent, który zawsze przypomina sens tego wszystkiego — nie ukrywa wzruszenia.
Młodzież murem za Moniką
Prawniczkę popierają przede wszystkim młodzi ludzie. To oni ją zmotywowali, dopingują, dodają wiatru w żagle. Nie przez przypadek. Oddajmy głos Angelice, Piotrkowi, Majce i Maćkowi.
— Monika to osoba, która całe swoje serce i większość życia oddała najmłodszym. Jest taką kobietą, jaką chciałabym być w przyszłości. Pełną dobra, empatii i wiedzy! Bo to specjalistka, która cały czas się szkoli, która wie, jak wspierać, ale wciąż szuka odpowiedzi, jak może robić to lepiej. Dzięki niej powstała ustawa, która da przestrzeń młodym ludziom do tego, aby mogli uzyskać pomoc psychologiczną przed 18. rokiem życia bez zgody opiekuna prawnego. To dokument, który Monika nieraz pisała po nocach, do którego my, młodzi, zgłaszaliśmy poprawki, który jest o nas i dla nas — uważa Angelika z Nastoletniego Azylu, młodzieżowej organizacji wspierającej osoby w kryzysie psychicznym.
— Rzecznik powinien być blisko z młodymi, nie może być stronniczy, powinien być ponad podziałami. Rzecznik powinien być wszędzie tam, gdzie dzieciom dzieje się krzywda. Monika spełnia wszystkie te wymagania i wiem, że nie obrośnie w piórka, gdy zostanie rzecznikiem — mówi Piotrek ps. Kocur, również licealista, samorzecznik w fundacji Autism Team, który jest zafascynowany kotami, a wolnych chwilach wspina się na kominy i eksploruje ciężko dostępne miejsca.
— Jak się wspinam na kominy czy inne obiekty, to zawsze muszę mieć na oku jakiś element, którego mogę się złapać, gdyby mi groziło niebezpieczeństwo. Rzecznik ma być takim ostatnim uchwytem dla młodego człowieka, a jakby się komin walił, to rzecznik ma przyjść i go posklejać, żeby wspinaczka młodego człowieka była bezpieczna — opisuje obrazowo „Kocur”.
Monika Horna-Cieślak w otoczeniu młodzieży, której pomaga
— Rzecznik jest od tego, aby pomagać tym, którzy są słabsi. Zobaczmy, jak wyglądają szkoły. Często są takimi przechowalniami dla uczniów, trzyzmianowy system lekcyjny, przepełnione świetlice. Wiem, że Monika miałaby te problemy najmłodszych na sercu — stwierdza Maja, obecnie studentka psychologii w Gdańsku.
Nastoletni rozmówcy Onetu jednogłośnie stwierdzają, że największą zaletą Moniki jest to, że nie jest kandydatką z nadania politycznego, ale jest ekspertem w sprawach praw dzieci od wielu lat. — Nie jest wyciągnięta z kieszeni polityka, ale z kieszeni młodzieży — podkreślają.
Młodzi popierają, młodzi oczekują
A czego młodzi oczekują od Rzecznika? Przede wszystkim wysłuchania, zrozumienia i dbałości o to, aby prawa najmłodszych były przestrzegane w wymiarze lokalnym i globalnym.
— Mówi się, że dzieci i ryby głosu nie mają. A to jest nieprawda. Młodzi też powinni być wysłuchani. To jest rola dla Rzecznika Praw Dziecka — mówi Maciek, licealista, uczestnik Klubu Świadomej Młodzieży, z zainteresowania filozof i reżyser. Przekonuje, że Monika jest idealną kandydatką na to stanowisko, bo nikt inny tak jak ona nie wcieli w życie słów Janusza Korczaka
Angelika dodaje, że „młodzież potrzebuje Rzecznika Praw Dziecka, który będzie nie tylko słuchał, ale także słyszał, a przez rozumiał ich doświadczenia i wyzwania”.
— Powinien być otwarty na różnorodne perspektywy, aktywnie angażować się w rozmowy z młodymi ludźmi, by poznać ich rzeczywistość. Ważne, aby potrafił tłumaczyć prawa w sposób zrozumiały dla młodzieży oraz dbać o to, aby te prawa były faktycznie przestrzegane. Współczesny świat stawia przed nami kluczowe wyzwania, takie jak zmiany klimatyczne czy konflikty zbrojne, które bezpośrednio wpływają na życie i perspektywy młodych ludzi. Rzecznik idealny to osoba, która potrafi integrować kwestie dotyczące praw dziecka z tymi globalnymi wyzwaniami — przedstawia swoje oczekiwania Angelika z Nastoletniego Azylu.
Rzecznik blisko ludzi
Jak Monika wyobraża sobie funkcjonowanie kierowanego przez siebie urzędu? Przede wszystkim chce, żeby była to instytucja zdecentralizowana, a przedstawiciele RPD byli na stałe obecni w kilku regionach Polski. Popiera także stworzenie funkcji rzeczników praw ucznia.
Monika Horna-Cieślak w gronie osób z niepełnosprawnościami
— Współpracuję ze stołecznym rzecznikiem praw uczniów. Zależałoby mi, żeby taka osoba była w każdej gminie — zdradza swoją wizję wyjścia do młodzieży, ale zaraz dodaje, że nie można też zapominać o obowiązkach.
— Picie kawy nie wyklucza picia herbaty. Prawa nie wykluczają obowiązków. Uważam, że w dialogu między uczniem a nauczycielem, między rodzicem a szkołą da się znaleźć ten złoty środek między tym, do czego młody człowiek ma prawo, a co jest jego obowiązkiem.
Jednym z podstawowych obowiązków młodych ludzi jest uczęszczanie do szkoły. Kandydatka na RPD podkreśla, że bardzo zależy jej, aby nauczenie w szkole bardziej przypominało system ze studiów. — Ja, dopiero jak poszłam na studia, poczułam, że się uczę z pasją. Bo się uczyłam tego, co mnie interesowało. Ostatnio byłam w liceum w Grudziądzu, które ukończyłam. Taki system jest w tej szkole powoli wdrażany. Jest oczywiście realizowana podstawa programowa, ale jest poszukiwanie potencjału w uczniu, aby go rozwijać — wyjaśnia.
Różnice mają nas łączyć, a nie dzielić
Zapewnia też, że będzie rzecznikiem wszystkich młodych ludzi — i tych, którzy organizują zabawy na Halloween, i tych, którzy bawią się na katolickich balach Wszystkich Świętych, tych, którzy organizują tęczowe piątki, i tych, którzy jeżdżą na rekolekcje oazowe.
— Nie wyobrażam sobie, żeby jakaś grupa społeczna była wykluczona. Jesteśmy tak dużym krajem, że miejsce tutaj jest dla wszystkich. W dotychczasowej pracy nad różnymi przepisami, nad ustawami współpracowałam z politykami różnych partii politycznych. W zdecydowanej większości rozwiązania prawne, które przygotowywałam, były przyjmowane w Sejmie ponad partyjnymi podziałami — mówi Monika, podkreślając, że urząd rzecznika, o jakim marzy, to instytucja włączająca, troszcząca się o wszystkich, a nie wykluczająca kogokolwiek.
Monika Horna-Cieślak (na ekranie) w czasie prac komisji sejmowej
Nasza rozmówczyni wspomina też jedno ze spotkań w Polsko-Amerykańskiej Szkole Liderów, której jest absolwentką. — Uczyliśmy się kultury debaty, czyli jak rozmawiać, żeby się zarówno wypowiedzieć, jak i być wysłuchanym. Przyszli ludzie o konserwatywnych poglądach, którzy nie wyobrażali sobie funkcjonowania związków partnerskich. Przyszli też ludzie, którzy byli totalnie antyklerykalni. Dzięki otwartości, rozmowie, wysłuchaniu, ci ludzie normalnie ze sobą rozmawiali i wspólnie wychodzili z tego spotkania. I takie standardy ma kształtować także urząd Rzecznika Praw Dziecka — mówi Monika Horna-Cieślak.
***
Jest niedziela, godz. 21.48, kończymy rozmowę. Kandydatów na rzecznika można zgłaszać do poniedziałku do godz. 16. Piotrek i Maciek wyliczają, co już zrobili, żeby przekonać innych do kandydatury „ich Moniki”.
— Wysłaliśmy petycję do wszystkich posłów. Ale może uda się jeszcze zrobić jakiś filmik? — zastanawia się jeden z nich.
— Nie, na filmik już nie ma czasu — przekonuje drugi.
— To niech pan szybko napisze artykuł, wrzucimy na „fejsa”, niech inni czytają, niech się dowiedzą o Monice. Ona musi zostać naszym rzecznikiem! — stwierdzają nastolatkowie.
Chcesz porozmawiać z autorem? Napisz: grzegorz.saj@redakcjaonet.pl
