WARSZAWA – Ponieważ Senat RP zatwierdził dziś ustawę, która wyłącza odpowiedzialność karną funkcjonariuszy policji, straży granicznej i żołnierzy sił zbrojnych, którzy stosują środki przymusu na granicy polsko-białoruskiej, Médecins Sans Frontières (MSF) ostrzega przed możliwymi dramatycznymi konsekwencjami rosnącej militaryzacji granicy polsko-białoruskiej i ograniczeniami dostępu do strefy buforowej. Środki te doprowadzą do dalszego pogorszenia sytuacji humanitarnej na granicy, spotęgowanego zwiększonym ryzykiem normalizacji użycia śmiercionośnej broni i potencjalnie dramatycznymi konsekwencjami dla osób poszukujących ochrony na granicy.

13 czerwca Polska ponownie wprowadziła strefę wykluczenia obejmującą około 60 kilometrów granicy kraju z Białorusią, obejmującą kluczowe miejsca, w których migranci najintensywniej przekraczali granicę od 2021 r. Pracownicy mediów i organizacji humanitarnych mogą uzyskać dostęp do tego obszaru tylko po uzyskaniu pozwolenia od straży granicznej. Ograniczenie zostało ustanowione na 90 dni.

Od 23 lipca, pomimo oficjalnych próśb o nieograniczony i niezależny dostęp do całego regionu przygranicznego w celu zapewnienia pomocy medyczno-humanitarnej, MSF uzyskało pozwolenie na wejście tylko do niewielkiej części strefy buforowej na ograniczony okres 30 dni. Pracownicy humanitarni i wolontariusze z innych organizacji oddolnych, którzy są integralną częścią pomocy humanitarnej na granicy, nie otrzymali dostępu w celu zapewnienia pomocy humanitarnej i są narażeni na zwiększone ryzyko kryminalizacji.

„Zakaz działa jak opaska na oczy. Nie wiemy, co dzieje się na gęsto zalesionym obszarze między Polską a Białorusią. I nie możemy pomóc ludziom, których nie widzimy” – mówi Andreas Spaett, szef działań humanitarnych MSF w Polsce. „Wszyscy ludzie szukający ochrony w Polsce powinni być traktowani z człowieczeństwem i godnością. Należy zapewnić dostęp wszystkim organizacjom humanitarnym”.

Ostatnie wydarzenia, w tym zakaz wjazdu na teren przygraniczny, będą miały zagrażające życiu konsekwencje dla osób, które nie są w stanie uzyskać niezbędnej pomocy humanitarnej i medycznej. Bez dostępu organizacji społeczeństwa obywatelskiego do strefy buforowej, pilne potrzeby nie zostaną zaspokojone.

W ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2024 r. MSF przeprowadziło 99 interwencji w strefie przygranicznej i udzieliło pilnej pomocy medycznej 142 osobom cierpiącym na skrajne wyczerpanie, zakażenia żołądkowo-jelitowe i urazy związane z przemocą (w tym głębokie skaleczenia, siniaki i podejrzenia złamań). Obejmowało to skierowanie 32 pacjentów do szpitala z powodu ogólnego wyczerpania, hipotermii, odwodnienia, ran/schorzeń ortopedycznych, pogarszających się chorób przewlekłych, stresu psychicznego i kobiet w ciąży. Większość osób leczonych przez MSF zgłasza, że ​​utknęły na zalesionym odcinku ziemi między dwoma ogrodzeniami granicznymi, określanym przez uchodźców jako „strefa śmierci”, średnio przez 21 dni, a przez niektórych nawet przez 90 dni, z ograniczonym dostępem do żywności lub wody. W tym trudnym kontekście problemy medyczne mogą prowadzić do szybkiego pogorszenia stanu zdrowia ludzi i mogą zagrażać ich życiu, jeśli nie otrzymają oni terminowej pomocy i opieki medycznej.

Biorąc pod uwagę kwestie humanitarne i medyczne poruszone powyżej, MSF wzywa polskie władze do zasadniczej zmiany kursu i podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, że ​​osoby poszukujące ochrony w Polsce będą traktowane z człowieczeństwem i godnością. Obejmuje to:

1. Zapewnić wszystkim potrzebującym dostęp do pomocy humanitarnej, opieki medycznej i procedur azylowych;
2. Zapewnić niezależny dostęp organizacji humanitarnych i społeczeństwa obywatelskiego do całego obszaru przygranicznego, w tym do strefy buforowej, co jest konieczne, aby zapewnić ratującą życie pomoc ludziom w potrzebie;
3. Ponowne rozważenie zmian prawnych, które mogą skutkować dalszym legitymizowaniem stosowania brutalnych praktyk na granicy;
4. Zakończyć szkodliwe narracje dotyczące działań humanitarnych, a także te, które opierają się na odczłowieczaniu i sekularyzowaniu osób poszukujących ochrony.