ĆENNAJ: W 2022 r. Konferencja Stron (COP) Konwencji o różnorodności biologicznej zainicjowała ważną dyskusję na temat ustanowienia nowego mechanizmu wielostronnego, w tym utworzenia globalnego funduszu. Celem było zajęcie się długotrwałym problemem nierównego podziału korzyści z zasobów genetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem informacji o sekwencji cyfrowej (DSI) pochodzącej z roślin, zwierząt i mikrobów.

Utworzono ad hoc otwartą grupę roboczą w celu dalszego rozwoju i zlecenia badania w celu analizy i modelowania zakresu, w jakim wielostronny mechanizm może wywołać podział korzyści z wykorzystania DSI w odniesieniu do zasobów genetycznych. Została ona również zobowiązana do przedstawienia rekomendacji dla COP16, która odbędzie się w Cali w Kolumbii pod koniec tego roku.

Po dwuletnich negocjacjach i konsultacjach Organizacja Narodów Zjednoczonych opublikowała dokumenty, w tym raport syntetyczny zawierający projekt zaleceń. Zostaną one przedstawione narodom podczas spotkania w Montrealu za sześć tygodni, w sierpniu, w celu przeprowadzenia ostatecznych negocjacji w ramach międzyrządowej grupy negocjacyjnej DSI. Sprawa ta zostanie poddana pod decyzję na konferencji ONZ w sprawie różnorodności biologicznej (COP16), która odbędzie się w październiku w Kolumbii.

Dokumenty ONZ przeanalizowane przez TNIE ujawniają, że całkowity globalny przychód generowany przez sektory wykorzystujące DSI w zakresie zasobów genetycznych szacowany jest na 1560 miliardów dolarów w 2024 r. i prawdopodobnie osiągnie 2331 miliardów dolarów do 2030 r.

DSI to cyfrowa wersja DNA roślin, zwierząt i drobnoustrojów (takich jak bakterie). Naukowcy identyfikują geny, które pomagają tworzyć lub ulepszać leki, produkty do pielęgnacji skóry, żywność i suplementy diety, paszę dla zwierząt, bioplastiki i tekstylia, między innymi. Po znalezieniu przydatnego genu naukowcy mogą stworzyć jego wersję w laboratorium i wszczepić ją drobnoustrojom, takim jak bakterie lub drożdże, które następnie działają jak maleńkie fabryki, wykorzystując nowe instrukcje genetyczne do produkcji pożądanych związków.

Zastanawiając się nad badaniem, współprzewodniczący negocjacji, Mphatso Kalemba z Malawi i William Lockhart z Wielkiej Brytanii, zauważają, że sektory, które są najbardziej zależne od DSI, generują „jeden do kilku bilionów dolarów rocznie”, a nawet 0,1% z 1 biliona dolarów przyniosłoby 1 miliard dolarów dla globalnego funduszu; 1% wyniósłby 10 miliardów dolarów. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę prawa rdzennej ludności i społeczności lokalnych, w tym w odniesieniu do tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi, które posiadają. Tak więc przewidywane wykorzystanie funduszy, zarówno pieniężne, jak i niepieniężne korzyści wynikające z wykorzystania DSI w odniesieniu do zasobów genetycznych, powinno obejmować wspieranie ochrony i zrównoważonego użytkowania przyrody, uważają eksperci.

Kto powinien zapłacić?

Centralnym elementem proponowanego mechanizmu wielostronnego jest wielopoziomowe podejście do składek, ukierunkowane na duże korporacje międzynarodowe, które osiągają znaczne przychody z produktów zależnych od DSI. Proponuje, aby te firmy przekazywały proporcjonalną część swoich zysków do globalnego funduszu. To podejście, choć ambitne, ma na celu znalezienie równowagi między zachęcaniem do uczestnictwa a unikaniem nadmiernych obciążeń ekonomicznych, które mogłyby stłumić innowacyjność lub zawyżać ceny konsumenckie.

W raporcie syntetycznym napisano: „Podczas gdy wszyscy producenci produktów opracowanych przy użyciu DSI lub wszystkie firmy działające w sektorach, które są silnie zależne od DSI, byliby zachęcani do wnoszenia wkładu, główny nacisk zostałby położony na dużych i transnarodowych producentów lub firmy… Skala wpłat do funduszu powinna uwzględniać ogólną zamierzoną skalę funduszu, liczbę wpłacających, stopień, w jakim generowane przychody zależą od wykorzystania DSI, oraz potencjalny wpływ wpłaty na działalność gospodarczą i konsumentów”. W notatce dodano, że wpłaty powinny być „proporcjonalne i rozsądne, w tym sensie, że przedsiębiorstwa nie są obciążone niezrównoważonymi kosztami, a dodatkowe koszty nie są tak znaczące, aby były przerzucane na konsumentów w sposób, który mógłby generować nowe naciski inflacyjne”.

David Cooper, pełniący obowiązki sekretarza wykonawczego CBD, powiedział: „Do tej pory użytkownicy informacji o zasobach genetycznych dzielili się niewielkimi zyskami generowanymi z ich wykorzystania. Wierzymy, że dobra wola oraz pozytywny i konstruktywny duch kompromisu, jakie Strony wykazały do ​​tej pory w tej sprawie, będą kontynuowane podczas negocjacji w Montrealu i Cali”.

Propozycja dotyczy również mechanizmów zarządzania i wypłat dla globalnego funduszu. Przedstawia opcje wykorzystania funduszy w celu wsparcia ochrony różnorodności biologicznej, zwiększenia transferu technologii, budowania potencjału badawczego i wspierania partnerstw między interesariuszami. Inicjatywy te są postrzegane jako krytyczne nie tylko dla zachowania naturalnych ekosystemów, ale także dla wzmocnienia pozycji ludności tubylczej i społeczności lokalnych, które często są opiekunami tych zasobów genetycznych.

Przed ostatecznymi negocjacjami w Montrealu i późniejszym COP 16 w Cali w Kolumbii społeczność globalna jest gotowa na rygorystyczne debaty i współpracę. Wynik tych dyskusji może ukształtować przyszłość ochrony różnorodności biologicznej i zrównoważonego rozwoju dla przyszłych pokoleń. Stawki są wysokie, a dynamika rośnie, więc wszystkie oczy zwrócone są teraz na Montreal i Cali, gdzie globalni liderzy spotkają się, aby wytyczyć ścieżkę ku bardziej sprawiedliwej i zrównoważonej przyszłości.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego również wyraziły poparcie, wzywając do solidnych zabezpieczeń w celu zapewnienia przejrzystości i rozliczalności w zarządzaniu globalnym funduszem. Twierdzą, że takie środki są niezbędne do budowania zaufania i zapewnienia, że ​​korzyści z zasobów genetycznych są dystrybuowane sprawiedliwie i skutecznie.