W maju tego roku wybraliśmy się w długą, 27-godzinną podróż pociągiem z Moskwy na Krym, aby zobaczyć, jak wygląda tam życie i jakie są nastroje ludzi, gdy USA i Ukraina zaostrzają groźby „odbicia” tego półwyspu z rąk Rosji . A kiedy tam byliśmy, groźbom tym towarzyszyła seria terrorystycznych ataków dronów na Krymie, które nie wyrządzając poważnych szkód, sygnalizowały eskalację amerykańsko-ukraińskiego ataku na Krym.

Pomimo takich gróźb i ataków, to, co znaleźliśmy na tym historycznym półwyspie nad Morzem Czarnym, było pięknym, niemal idyllicznym miejscem, z tętniącą życiem gospodarką i ogólnym poczuciem dobrobytu i nadziei. Znaleźliśmy również ludzi, którzy wydają się całkiem zadowoleni z pozostania częścią Rosji, tak jak Krym, z wyjątkiem krótkiej przerwy, od 1783 roku.

Podczas naszej podróży odwiedziliśmy trzy duże miasta Symferopol, Sewastopol i Jałtę.

Stolica Symferopol

Symferopol to śródlądowe miasto liczące około pół miliona mieszkańców. Istnieją uniwersytety, a także parlament Krymu i przemysł. Kiedy go odwiedziliśmy, większość ludzi cieszyła się wakacjami. Widzieliśmy wiele grup nastolatków śpiewających pieśni patriotyczne na ulicach i przed pomnikami. Trudno wyobrazić sobie coś porównywalnego w USA czy Kanadzie. Różnica może częściowo wynikać z wykształcenia, ale świadczy też o odmiennej świadomości i doświadczeniu. Około 1 na 7 obywateli zginęło podczas drugiej wojny światowej, więc każda rodzina w Związku Radzieckim straciła członków rodziny. Nazistowska inwazja i okupacja były straszne, prawdziwe i wpłynęły na wszystkich.

W Symferopolu spotkaliśmy dwie kobiety, Larisę i Irinę, które szczegółowo opisały, co wydarzyło się na początku 2014 roku. Konfrontacje rozpoczęły się, gdy niewielka grupa ultra-nacjonalistów próbowała zburzyć pomnik Lenina w centrum stolicy. Postrzegając to jako atak na ich sowieckie i rosyjskie dziedzictwo, zebrała się znacznie większa grupa i powstrzymała ich.

Następnie podczas protestów na Majdanie zginęło trzech policjantów, którzy byli mieszkańcami Krymu. Kiedy ich zwłoki zostały przywiezione do domu, narastała obawa, że ​​przemoc w Kijowie może dotrzeć na Krym. Ochotnicy utworzyli bataliony samoobrony.

Setki Krymów pojechało do Kijowa czarterowymi autobusami, aby pokojowo zaprotestować przeciwko chaosowi i przemocy na Majdanie. Punktem kulminacyjnym przemocy było zabicie policjantów i demonstrantów przez snajperów znajdujących się w budynkach kontrolowanych przez opozycję 20 lutego. Mieszkańcy Krymu zdali sobie sprawę, że pokojowe protesty są beznadziejne i wrócili na Krym czarterowymi autobusami. W mieście Korsun konwój ośmiu autobusów został zatrzymany przez gang neonazistowskiego „Prawego Sektora”. Dziesiątki osób zostało pobitych, a siedmiu Krymów zginęło.

22 lutego obalony został wybrany rząd Ukrainy. Pierwszego dnia u władzy rząd zamachu stanu uchwalił ustawę usuwającą rosyjski jako język państwowy. Wydarzenia te wywołały szok, strach i pilną chęć ponownego zjednoczenia z Rosją. Według Larisy i Iriny, istniało ogromne społeczne żądanie przeprowadzenia referendum w sprawie odłączenia się od Ukrainy.

Krymski parlament zgodził się i najpierw zaproponował przeprowadzenie referendum w maju. Popularnym żądaniem było mieć to znacznie wcześniej. Larysa mówi, że 27 lutego nad parlamentem powiewała rosyjska flaga. Nie wie jak, ale mówi: „To było jak cud”. Wyczuwano wtedy, że Rosja może zaakceptować Krym. Nagle w całym mieście pojawiły się rosyjskie flagi.

Nadal istniał strach przed przemocą. Żołnierze w zielonych mundurach bez odznak, zwani „grzecznymi mężczyznami”, pojawili się w kluczowych miejscach, takich jak lotnisko czy parlament. Powszechnie wiadomo, że były to rosyjskie siły specjalne. Zostali serdecznie powitani przez prawie wszystkich, a wydarzenia przebiegały bez przemocy. Larisa śmiała się z zachodnich dziennikarzy, którzy wykorzystali zdjęcie czołgu z II wojny światowej w parku, aby zasugerować, że rosyjskie czołgi są w stolicy.

W referendum nie było udziału Rosji; została zorganizowana i przeprowadzona przez tradycyjną radę wyborczą 16 marca. Wyniki były decydujące: przy 83% głosujących, 97% opowiedziało się za powrotem do Rosji.

Dwa dni później krymski parlament zwrócił się do Federacji Rosyjskiej, a dwa dni później porozumienie zostało podpisane w Moskwie. Larisa i Irina mówią: „Wszyscy byli szczęśliwi”; nazywają to „Krymską Wiosną”.

Muzeum Atomowych Okrętów Podwodnych

Odwiedziliśmy wiele niesamowitych miejsc na Krymie. W portowym mieście Balaklava odwiedziliśmy muzeum, które przypomniało nam o rosnącym niebezpieczeństwie wojny nuklearnej. Pierwszorzędne muzeum znajduje się w miejscu, w którym naprawiano, przebudowywano radzieckie okręty podwodne i instalowano pociski nuklearne. Miejsce to tunel na poziomie morza pod górą. Tunel prowadzi od otwartego Morza Czarnego do chronionego portu Balaklava. Pod górą okręty podwodne mogły przetrwać każdy atak i zareagować w razie potrzeby. Podczas naszej wizyty było tam również wielu uczniów, którzy dowiadywali się o niebezpieczeństwach związanych z wojną nuklearną oraz o tym, jak i dlaczego Rosja odczuwa potrzebę rozwijania własnego potencjału nuklearnego. Grafika edukacyjna zaczyna się od faktu, że Stany Zjednoczone zrzuciły bomby atomowe na Japonię i wyjaśnia, dlaczego Rosja musi być przygotowana do samoobrony. Dziś to miejsce jest muzeum edukacyjnym. Często nie myślimy o broni nuklearnej i prawdopodobieństwie jej użycia w przypadku wybuchu wojny między Rosją a Stanami Zjednoczonymi. Muzeum pokazuje, że traktują to bardzo poważnie. Aktywne rosyjskie okręty podwodne z bronią jądrową znajdują się we Władywostoku i innych miejscach.

Dolina Śmierci

Jadąc na północ od Bałakławy, zatrzymaliśmy się przy pomniku wznoszącym się nad doliną, która była miejscem ważnej bitwy podczas wojny krymskiej w 1854 roku. Została ona uwieczniona w wierszu Alfreda Tennysona
„Szarża lekkiej brygady”, w której brytyjska kawaleria zaatakowała osadzone siły rosyjskie i poniosła wiele strat. Wiersz mówi: „W dolinę śmierci jechało sześciuset”. Słynne zdjęcie wykonane przez jednego z pierwszych fotografów wojennych przedstawia jałowe zbocze wzgórza usiane kulami armatnimi, które ścinały brytyjskich napastników.

Wielki rosyjski pisarz Lew Tołstoj był ochotnikiem w wojnie krymskiej i sam dokumentował swoje doświadczenia bojowe. Jak powiedział nam jeden z Krymów, podkreślając, że Krym był częścią Rosji przez bardzo długi czas: „Wojna krymska była wojną rosyjską; to nie była wojna ukraińska”.

Dziś w dolinach tych pasą się owce i winnice z najlepszymi winnicami porównywalnymi z tymi w Napa Valley w Kalifornii. Odwiedzający degustują wino jak w Kalifornii. Przeszła wojna i rozlew krwi wydają się odległe.

Sewastopol – miasto szczególne

Dalej na północ znajduje się Sewastopol, kwitnące miasto i baza rosyjskiej floty czarnomorskiej. Sewastopol jest znany jako „najbardziej sowieckie miasto w Rosji i najbardziej rosyjskie miasto na Ukrainie”, a nawet ratusz nadal nosi na swoich bramach sierp i młot.

Kiedy Ukraina odłączyła się od Związku Radzieckiego w 1991 roku, Rosja wynegocjowała długoterminową dzierżawę portu morskiego. Rosyjskie wojsko jest w tym porcie od 240 lat. Oprócz okrętów rosyjskiej marynarki wojennej miejscowi łowią ryby z doków. W porcie panuje wyluzowana, swobodna atmosfera, chociaż wojna uderzyła blisko domu, gdy rosyjski okręt wojenny „Moskwa” został zatopiony na początku konfliktu.

Tania [our guide] przedstawił nas byłemu radzieckiemu i ukraińskiemu kapitanowi Marynarki Wojennej Siergiejowi. Opisał, jak wiosną 2014 roku, kiedy zapadła decyzja o odłączeniu się od Ukrainy, wielu szeregowych marynarzy i oficerów wybrało marynarkę rosyjską, a nie ukraińską. Podczas naszej wizyty podkreślano, że Krym jest rosyjski od 1783 roku, a zdecydowana większość ludności ma rosyjski jako język ojczysty i uważa się za Rosjan.

Ludzie w Rosji są bardzo świadomi wojny i faszyzmu. Nazywają II wojnę światową Wielką Wojną Ojczyźnianą. Związek Radziecki spowodował zdecydowanie najwięcej strat żołnierzy Osi. Stany Zjednoczone, Kanada i inni sojusznicy wsparli wojnę wojskiem i zaopatrzeniem, ale to Związek Radziecki poniósł ciężar wojny i był główną przyczyną zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami.

Krym był głównym celem nazistowskiej Osi i był miejscem niektórych z najkrwawszych bitew II wojny światowej. Pomimo silnego oporu półwysep został chwilowo pokonany. Po 250 dniach oblężenia Sewastopol został zdobyty przez Niemców w czerwcu 1942 r. Krym został odbity przez Armię Czerwoną w 1944 r.

Ta historia może wyjaśniać, dlaczego Krymczycy stanowczo sprzeciwiają się ultra-nacjonalistycznej retoryce przepełnionej nienawiścią i dlaczego zdecydowanie zdecydowali się na ponowne zjednoczenie z Rosją po obaleniu wybranego rządu Ukrainy w lutym 2014 r.

W Sewastopolu odwiedziliśmy Muzeum Partyzantów, czyli dom, w którym antyfaszystowscy krymscy zorganizowali ruch oporu przeciwko hitlerowskiej okupacji. Dom miał ukrytą piwnicę, w której drukowano ulotki, a partyzanci organizowali akcje sabotażowe.

Kilka mil na południe od Sewastopola znajduje się szczyt wzgórza, na którym stacjonowało niemieckie dowództwo. Został przekształcony w pomnik, a podczas naszej wizyty w sobotę przed 9 maja, Dniem Zwycięstwa, odbywały się wystawy edukacyjne i pokazy wojskowe wraz z miniaturowymi czołgami prowadzonymi przez dzieci na 50-metrowym torze.

Jałta

W pałacu w Jałcie przywódcy USA, Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego negocjowali strefy wpływów w Europie po klęsce państw Osi. Te trzy kraje były sojusznikami podczas II wojny światowej, ale w ciągu zaledwie kilku lat pojawiła się zimna wojna.

Jałta jest kwitnącym miastem turystycznym. Pałac, w którym spotkali się Roosevelt, Churchill i Stalin, jest otwarty dla zwiedzających. Podczas naszej wizyty hotele w Jałcie były prawie pełne, a promenada i ulice miasta były pełne mieszkańców i turystów. Rosjanie, którzy kiedyś podróżowali do Europy Zachodniej, teraz podróżują po swoim wielkim kraju, a Krym jest szczególnie popularny.

Refleksje na temat Krymu

Krym jest niesamowicie piękny i historyczny. Dziś, mimo sporadycznych akcji sabotażowych, sytuacja na Krymie jest spokojna i zachęcająca.

Po secesji Krymu Ukraina próbowała ukarać Krymczyków odcinając dostawy prądu na półwysep. Byli bez prądu przez pięć miesięcy. Następnie Ukraina zablokowała dopływ świeżej wody.

Mimo tych wrogich działań Krym nie okazuje wrogości zwykłym Ukraińcom. Mówią: „To nasi bracia i siostry”. Ukraiński jest językiem państwowym na Krymie i Ukraińcy są szanowani. Znajdują się tu pomniki ku czci ukraińskich pisarzy i artystów. Wielu ukraińskich cywilów przybyło na Krym, aby uciec przed wojną.

Siergiej mówi, że Krymczycy są smutni z powodu konfliktu na Ukrainie, ale będą powoli i cierpliwie dążyć do zwycięstwa.

Irina mówi: „Zełenski prędzej odzyska Księżyc niż Krym”.